سوچی، آخرین شانس احیای توافقات غلات

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، جنگ اوکراین پیامدهای بسیار گسترده ای در زمینه های مختلف داشته، وضعیتی که به یک بحران انسانی تبدیل شده است.

از مهم ترین این بحران ها به خطر افتادن امنیت غذایی در جهان و بی ثباتی آن است. این چالش ها محدود به اوکراین نیست، بلکه به دلیل جهانی شدن جهانی که در آن زندگی می کنیم، چالش هایی را در سرتاسر جهان ایجاد کرده است. راه حل‌های کوتاه مدت و بلندمدتی باید اندیشیده شود تا اطمینان حاصل شود که این بحران منجر به فاجعه ای روی فاجعه دیگر نشود.

بحران اوکراین بسیاری از کشورها، از شرق تا غرب آفریقا را با افزایش قیمت بین المللی مواد غذایی، سوخت و کود مواجه ساخته و آنان با این افزایش بی سابقه دست و پنجه نرم می کنند. در واقع، نیمی از واردات گندم آفریقا از روسیه و اوکراین بوده است.

از آنجایی که جنگ در اوکراین و تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه، تولید و تجارت مواد غذایی را تحت الشعاع قرار داده متاسفانه کمبودها افزایش یافته و قیمت‌ها بیشتر شده است، همچنین کشورهای عربی به ویژه مصر، لبنان، سوریه، لیبی و تونس به شدت به غلات و گندم وارداتی از روسیه و اوکراین وابسته هستند.

تابستان سال گذشته طرح توافق صادرات غلات از اوکراین که با میانجیگری ترکیه و سازمان ملل متحد و توافقات حاصل میان کی یف و مسکو صورت پذیرفت. هدف از امضای آن، جلوگیری از وقوع یک بحران غذایی جهانی بود که بویژه آفریقا را تحت تاثیر قرار می‌داد.

امضای این قرارداد، امکان صادرات حدود 10 میلیون تن از غلات اوکراین را که از زمان آغاز جنگ در بنادر اوکراین گیر کرده بود، فراهم کرد. این توافقنامه به اوکراین، یک تولید کننده عمده مواد غذایی، اجازه می داد تا غلات را از طریق دریا صادر و خطر قحطی در سایر کشورها را کاهش دهد.

از نظر اردوغان که در نقش میانجی گر میان طرفین عمل کرده است، توافقنامه ایجاد کریدور غلات در دریای سیاه راهی برای تشویق دو طرف این درگیری برای بازگشت به مذاکرات صلح بوده است.

از مهم ترین شروط مسکو برای پایبندی به توافق، دریافت ضمانت‌های کتبی از کی‌یف مبنی بر عدم استفاده از کریدور امن ارائه‌شده توسط روسیه برای اهداف نظامی، بوده است.

اوکراین نیز اطمینان داده بود که از کریدور بشردوستانه فقط مطابق با ابتکار دریای سیاه استفاده خواهد کرد. اما با حمله پهپادی اوکراین به پل کریمه و اعلام تعلیق این توافق از جانب روسیه، جهان بار دیگر شاهد افزایش قیمت غلات شده است.

به نظر می‌رسد که تصمیم روسیه برای تعلیق قرارداد با اوکراین و جلوگیری از امکان صادرات غلات از طریق دریای سیاه باعث ایجاد فشار مضاعف بین‌المللی علیه این جنگ شده است و بی‌تردید هر اقدام جدیدی از طرفین درگیر بحران، نظم بین‌المللی را به چالش کشیده است.

ترکیه به رایزنی و مذاکره سازنده خود برای اطمینان از ادامه فعالیت و انتقال غلات اوکراین و روسیه به بازارهای جهانی، حفظ ثبات در بازار غلات و متوقف نشدن تجارت این محصول مهم ادامه داده است.

آنکارا تداوم رایزنی و تلاش برای از بین بردن خطر بحران غذایی ناشی از جنگ روسیه و اوکراین از طریق فعال نگه داشتن کریدور انتقال غلات را مهم قلمداد کرده است. از دیدگاه ترکیه، حل بحران جهانی کمبود غلات ناشی از جنگ روسیه و اوکراین ارزش بالایی دارد و این کار به شکل عملی بر تحقق صلح منطقه‌ای و جهانی کمک شایانی خواهد کرد.

از این حیث هاکان فیدان وزیر خارجه ترکیه که نخستین سفر وی به مسکو در سمت وزیر خارجه ترکیه است، برای حفظ و تداوم اهدافی چون، پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین با ایجاد یک صلح عادلانه، بررسی موضوعات منطقه ای از جمله سوریه و قفقاز جنوبی و مسائل بین المللی، اعلام رسمی طرح روسیه برای کمک به کشورهای آفریقایی که بر اساس این طرح، یک میلیون تن گندم از روسیه به ترکیه ارسال و در آنجا فرآوری و تبدیل به آرد شده و به کشورهای آفریقایی صادر شود که هزینه این محصول که قیمت آن کاهش یافته را نیز قطر پرداخت خواهد کرد؛ ارائه ابتکارات ترکیه که با کمک سازمان ملل برای آغاز به کار مجدد کریدور غلات انجام شده است.

البته شایان ذکر است که این سفر زمینه سازی برای سفر امروز دوشنبه اردوغان به سوچی برای دیدار غیر رسمی با ولادیمیر پوتین بود.

در این دیدار وزیر امور خارجه روسیه آمادگی کشورش در افزایش عرضه گاز به ترکیه از طریق ایجاد یک مرکز توزیع گاز در این کشور را اعلام کرده است. آمادگی روسیه بی ارتباط با تصمیم رژیم اسرائیل در خصوص کشیدن خط لوله گاز از بستر دریای سیاه به ترکیه و از آن جا به اروپا نیست.

این خط لوله که از بزرگترین میدان  گازی در فلسطین به نام لویاتان به ترکیه کشیده خواهد شد، دربردارنده همکاری بی سابقه میان ترکیه و اسرائیل در حوزه گازی و اجرای این طرح، از میزان وابستگی ترکیه و منطقه جنوب اروپا به گاز روسیه است.

این موضوع در صورتی در حال بررسی از جانب اسرائیل است که یکی از محورهای اساسی و اصلی دیدار نخست وزیر روسیه و ترکیه در خصوص افزایش تبادل و عرضه گاز روسیه به ترکیه بوده است.

از دیدگاه مقامات کی یف، دیدار اردوغان با پوتین در سوچی روسیه آخرین شانس احیای توافق غلات است. این دیدار دربردارنده تحولات عمیق و قابل توجهی در شرایط کنونی و برنامه ریزی برای اجرای تصمیمات کوتاه مدت و بلند مدت برای حل منازعات بین المللی است.

ترکیه که تاکنون توانسته در بحران های منطقه ای نقش بسزایی را ایفا کند، در تلاش است با احیای مجدد توافقات غلات، قدرت سیاسی خود را در میان کشورهای منطقه به نمایش گذاشته و نفوذ خود را در حل بحران های منطقه ای افزایش دهد.

همچنین ترکیه به دنبال تقویت روابط اقتصادی با طرفین درگیر بحران و با ایجاد شرایط صلح و پایان دادن به تنش ها در منطقه به دنبال استقرار استحکام و امنیت در حوزه خودکفایی است.

چنین به نظر می رسد که دیدار اردوغان و پوتین در سوچی می تواند در بردارنده اهدافی چون؛

- بحث و تبادل نظر در مورد مسائل مهم منطقه‌ای و بین‌المللی برگزار شود؛ بررسی مسائل سوریه: روسیه و ترکیه در قضایای سوریه نقش‌های مهمی دارند و این دیدار ممکن است برای بررسی و تطابق نظر در مورد پیشرفت‌ها و تعهدات مشترک در زمینه حل بحران سوریه و ایجاد شرایطی پایدار در این کشور و تصمیماتی برای ادامه همکاری در این کشور باشد.

- توسعه روابط اقتصادی: روسیه و ترکیه هر دو کشوری با اقتصادهای بزرگ هستند و ممکن است در این دیدار مذاکراتی در مورد توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی بین دو کشور صورت پذیرد.

- مسائل امنیتی منطقه‌ای: دو کشور ممکن است در مورد مسائل امنیتی در منطقه مشترک خود بحث و تبادل نظر کنند، به عنوان مثال مسائل مرتبط با جنگ در خاورمیانه یا تأثیرات فعالیت‌های نظامی در منطقه و از همه مهم تر ایجاد صلح در اوکراین است.

- تسهیل تعامل منطقه‌ای: در این دیدار ممکن است به منظور تقویت تعامل و همکاری در میان کشورهای منطقه‌ای با هدف تشویق به حل مسائلی از طریق دیپلماسی و مذاکرات، گفتگو و تبادلات نظر صورت گیرد.

- تلاش ترکیه جهت احیای توافق صادرات غلات: از مهم ترین محورهای دیدار غیر رسمی پوتین و اردوغان را می توان تصمیم گیری بر احیا و یا عدم موافقت مسکو در جهت احیای توافق صادرات غلات بیان کرد.

شایان ذکر است که پیش‌بینی دقیق آینده بر اساس نتایج توافقات غلات در سوچی، بسیار پیچیده است و وابسته به میزان موفقیت یا عدم موفقیت در این توافقات و نیز واکنش‌های دیگر کشورها است.

اما برخی از احتمالات در صورت عدم احیای توافقات غلات دربردارنده اثراتی چون؛

- تاثیر بر تجارت جهانی: نتایج این توافق می‌توانند تأثیرات مستقیم بر تجارت جهانی داشته باشد، به ویژه در زمینه تجارت غلات.

- اثرات اقتصادی: عدم موفقیت در توافقات غلات ممکن است منجر به افزایش قیمت‌های غلات و مواد غذایی شود که ممکن است بر بخش‌های مختلف جامعه تأثیر بگذارد.

- تأثیرات سیاسی: این توافق ممکن است تأثیرات سیاسی در کشورها و مناطق مختلف داشته باشد و توازن قدرت‌های منطقه‌ای را تحت تأثیر قرار دهد.

- تأثیر بر روابط بین‌المللی: نتایج این توافق می‌تواند تأثیراتی بر روابط بین‌المللی بین کشورها و اتحادیه‌های منطقه‌ای داشته باشد.

در نهایت؛ با توجه به بحران های پیش آمده که نقش مهمی در گذار نظم جهانی و تغییر در نظام بین المللی است، این انتظار می رود که روسیه برای حفظ جایگاه و نقش سیاسی خود در میان کشورهای منطقه و ترمیم چهره ایجاد شده با توجه به حوادث اخیر و با تکیه بر نقش ترکیه به عنوان میانجی و احیا کننده روابط میان کی یف و مسکو، تدابیری اتخاذ شود که تاثیری مثبت در حل منازعات منطقه ای داشته باشد.

یادداشت معصومه محمدی کارشناس مسائل روسیه

انتهای پیام/