مهمان ناخوانده از «قره قوم» / آلایندگی هوای بجنورد باز هم به مرز «خطرناک» رسید

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد بر اساس اعلام سامانه‌های سازمان حفاظت محیط زیست خراسان شمالی٬ هوای بجنورد ساعت 7 صبح امروز دوشنبه 20 شهریور 1402 با شاخص 500 که بالاترین حد قابل سنجش این اداره کل است در وضعیت خطرناک قرار دارد.

بر اساس گفته کارشناسان، گرد و غبار علت مهم آلودگی هوای بجنورد است. اطراف شهر بجنورد عرصه فعالیت سنگ شکن‌ها، کارخانه آسفالت و دیگر واحدهای آلاینده است.

شرایط توپوگرافی شهر کاسه‌ای بجنورد به گونه‌ای است که اگر آسمان دچار آلودگی و افزایش غلظت ریزگردها شود، حل مشکل ساده نخواهد بود، زیرا ماندگاری این آلاینده‌ها به علت کاسه ای بودن شهر زیاد است. در این حالت است که حتی وزش بادها نمی‌تواند هوای آلوده را خارج کند.

بسیاری آلودگی هوای این روزهای خراسان شمالی را بیشتر به ریزگردها مربوط می‌دانند و ریزگردها نیز توسط پدیده خشکسالی نمایان شده‌اند و کانون این مهمان های ناخوانده از بیابان‌های داخل استان و یا کشور همسایه ترکمنستان معرفی می‌شود.

به نظر می‌رسد ریزگردهای مهمان از بیابان قره قوم ترکمنستان این روزها به چالش اصلی هوای استان‌های شرقی و شمال شرقی ایران تبدیل شده است. ریزگردهای قره قوم سال‌هاست بلای جان آسمان خراسان  شده است. بلایی که هرازگاهی هم آسمان شهر را تیره و تار می‌کند و هم ریه شهروندان را دچار مشکل!

«قره قوم» که معنی آن به فارسی «شن سیاه» می‌شود، نام بیابانی در منطقه آسیای میانه است که با توجه به وسعت 350 هزار کیلومتر مربعی خود یکی از بزرگ‌ترین کویرهای شنی جهان به شمار می‌رود و حدود 70 درصد از مساحت کشور ترکمنستان را نیز به خود اختصاص داده است. براساس اعلام کارشناسان محیط زیستی، بیشتر آثار زیانبار صحرای قره قوم ترکمنستان متوجه استان‌های خراسان رضوی، شمالی و گلستان است و پیش از این بارها ورود گرد و غبار این منطقه از سوی کارشناسان محیط زیست گزارش شده است که آخرین نمونه‌های آن بروز آلودگی شدید هوای بجنورد در ماه‌های گذشته است.

این بیابان که نواحی غربی، مرکزی و شمالی کشور ترکمنستان را در بر می‌گیرد از دریاچه آرال در شمال تا کوهستان‌های کپه داغ در جنوب و از رودخانه آمودریا در شمال شرق تا دریای خزر در غرب گسترش دارد. موضوع تاثیر ریزگردهای کانون گرد وغبار قره قوم ترکمنستان در آسمان استان‌های ایران به ویژه خراسان رضوی و شمالی، سال‌هاست نگرانی‌هایی جدی ایجاد کرده است. 

دولت ترکمنستان برای بهبود وضعیت جغرافیایی سرزمین خود و جلوگیری از گسترش این بیابان در سال 1335 کانالی به نام کانال قره‌قوم را در این بیابان ایجاد کرد. این کانال به طول 1340 کیلومتر و عرض 120 متر مقدار عظیمی آب از آمودریا در مرز شرقی ترکمنستان به دریای خزر در مرز غربی آن منتقل کرده و با این کار قرار بر کنترل پیشروی بیابان داشته که البته در کنار این وظیفه خود، تحولی نیز در حوزه اقتصادی ترکمنستان ایجاد کرده است، به طوری که برخی کارشناسان این کانال را ستون فقرات اقتصاد کشاورزی این کشور می‌دانند.

هر چند ایجاد کانال بزرگ آب در این بیابان توسط دولت ترکمنستان از سال‌های بسیار دور برای مقابله با بلند شدن ریزگردها انجام شد ولی این اقدام آن طور که باید و شاید نتوانسته است در مقابله با ریزگردهای این بیابان و همچنین بر استان های شمالی و شمال شرقی کشور ما تاثیر بگذارد.

امروز بلند شدن گرد و غبار از این منطقه و ورود آن به آسمان استان‌های شمال و شمال شرق کشور از جمله خراسان شمالی که در همسایگی ترکمنستان قرار دارد، تهدیدی بزرگ به شمار می‌رود چرا که این پروژه کارایی قابل قبولی برای جلوگیری از انتقال این گرد و غبارها نداشته است.

با توجه به نظرات کارشناسان سه عامل موقعیت جغرافیایی٬ بیایان‌های شمالی استان و فعالیت خطرناک سنگ‌شکن‌ها در حاشیه مرکز استان خراسان شمالی مهم‌ترین علت آلودگی هوای این روزهای بجنورد است. 

مهری هاشمی‌دوین رئیس اداره پیش‌بینی هواشناسی خراسان شمالی در این باره اظهار داشت: موقعیت جغرافیایی شهر بجنورد و وجود کوه در اطراف شهر، همچنین پایین بودن ارتفاع محل قرارگیری شهر نسبت به مناطق اطرافش، شرایطی را فراهم کرده است که باعث ماندگاری بیشتر هوا در سطح شهر می‌شود.

وی ادامه داد: کاهش بارندگی و خشکسالی سال‌های اخیر، باعث تغییر در بافت خاک و کاهش پوشش گیاهی شده است که با وزش باد، پدیده گرد و غبار به وجود می‌آید. همچنین در قسمت‌های بیابانی جنوب استان شاهد برخاستن گرد و غبار هستیم اما بیشترین سهم در به وجود آمدن این پدیده، دشت قره قوم در کشور همسایه ترکمنستان است.

هاشمی‌دوین گفت: بعضی اوقات منشأ ریزگردها در استان، مناطق غرب کشور است که این امر به ندرت در استان اتفاق افتاده است.

باید دید مدیران استان و سطح بالاتر مدیران ارشد کشوری چه تصمیماتی را برای مقابله با بحران ریزگردها در شمال و شمال شرق کشور و تلاش برای حل موضوع از طریق دیپلماسی منطقه‌ای انجام می‌دهند؟ سلامت بخش عمده‌ای از جمعیت ایران در استان‌های خراسان رضوی٬ شمالی و گلستان٬ در گروه این اقدامات است!

انتهای پیام/311