امیرعبداللهیان: کاخ سفید اگر واقعاً به‌دنبال گسترش جنگ در منطقه نیست، برای توقف جنگ تلاش کند
وزیر امور خارجه کشورمان در گفتگو با یک روزنامه آمریکایی گفت: توصیه‌ام به کاخ سفید این است که اگر واقعاً به‌دنبال گسترش جنگ در منطقه نیستند، برای توقف جنگ تلاش کنند، اما اگر به‌دنبال بالا بردن شدت جنگ در منطقه هستند، باید مسئولیت آن را هم بپذیرند.
به گزارش حوزه سیاست خارجی خبرگزاری تسنیم، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که چندی پیش برای شرکت در نشست شورای امنیت درباره جنگ غزه به نیویورک سفر کرده بود، در این سفر با روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز مصاحبه‌‌ای انجام داده بود که به‌شرح زیر است؛
نیویورک تایمز: اولین سؤال در رابطه با وضعیت جنگ در خاورمیانه است، سفر شما و رایزنی‌ها چطور پیش رفته است و فکر می‌کنید خطر جنگ چقدر زیاد است؟
امیرعبداللهیان: با توجه به تحولاتی که اکنون در منطقه غرب آسیا جریان دارد. سفر من به نیویورک با هدف حضور در نشست مجمع عمومی صورت گرفت. البته مایل بودم سه شنبه به نشست شورای امنیت برسم اما قبل از آن، نشست موسوم به 3+3 یعنی کشورهای قفقاز جنوبی با حضور وزرای خارجه روسیه، ترکیه، ارمنستان و آذربایجان در تهران در حال برگزاری بود و نتوانستم به موقع به نشست شورای امنیت برسم. فکر می کنم اگر بخواهم روی مباحث سیاسی تمرکز کنم، باید بگویم در حال حاضر در بحران فلسطین در چه نقطه‌ای هستیم. روز 7 اکتبر، یک اقدامی را حرکت آزادی بخش حماس انجام داد که یک جنبش فلسطینی است. آنها خودشان تصمیم گرفتند و خودشان عمل کردند. مبنایی برای عمل خودشان داشتند و این مبنا بر می گشت به ریشه اشغال فلسطین توسط رژیم اسرائیل.
در عین حال، آنچه تصمیم حماس را برای انجام این عملیات در داخل سرزمین های اشغالی تشدید کرد، اقدامات افراطی نتانیاهو در ماه های اخیر در مقابله با ساکنان فلسطینی غزه و کرانه، توهین به مسجد الاقصی که برای مسلمانان و حتی مسیحی ها مکان مقدسی است، و اقدام برای یهودی سازی مسجد الاقصی بود. ما تلاشمان متمرکز است بر اینکه حملات سازمان یافته رژیم اسرائیل علیه غیرنظامیان در غزه و کرانه متوقف بشود، کمک‌های انسان‌دوستانه به طور گسترده وارد غزه بشود و در دسترس مردم قرار بگیرد، و در عین حال کوچ اجباری ساکنان غزه از شمال به جنوب متوقف شود. این سه ضلع کار سیاسی است که در منطقة ما، بین کشورهای اسلامی و عربی روی آنان تمرکز شده است.
حتی امروز در ملاقاتی که با آقای گوترش دبیرکل سازمان ملل داشتم، ایشان هم بر این موضوع تمرکز دارند که در توقف جنگ و ارسال کمک های انسان دوستانه بتوانند گام هایی بردارند. اما بخش دوم کار به این بر می گردد که آمریکا به برخی طرف‌ها و ایران پیام دادند، که 1) «لطفا خویشتن‌داری کنید»، 2) «ما خواهان جنگ نیستیم»؛ اما در عمل خودشان یک طرف جنگ و آن هم طرف رژیم اشغالگر قرار دارند.
آمریکا در جایگاهی قرار ندارد که بخواهد دیگران را توصیه به خویشتن داری بکند اما خودش نسبت به وضعیتی که وجود دارد خویشتن داری نکند. ما درک می کنیم که آمریکا به دنبال توسعه جنگ نیست، اما به دنبال تشدید شدت جنگ است. چرا که با حضور سیاسی، کمک های تسلیحاتی و مالی و نظامی آمریکا، رژیم اسرائیل دارد به تشدید جنگ تشویق می شود. نتیجه این شده است که در حدود سه هفته، آماری که امروز به من داده‌اند، بیش از 7300 فلسطینی غیرنظامی کشته شده‌اند.
نیویورک تایمز: گفتید نیروی حماس خودش تصمیم می گیرد و دلایل خودش را دارد، اما می دانیم که جمهوری اسلامی ایران از کشورهای حمایت کننده حماس است؛ هم از لحاظ مالی و هم از نظر تکنولوژی برای ساختن سلاح و راکت. این ها مواردی است که ایران چندین بار گفته است. فکر می کنم سرلشکر فدوی چند روز پیش گفتند «با کمک ایران بود که فلسطینی ها از تیرکمان و سنگ رسیدند به پهپاد و موشک». ایران چقدر در جریان این عملیات بود؟ آیا مثلا کسی مثل سردار قاآنی که با محور مقاومت در تماس هستند، اطلاع داشتند (از این عملیات) این ارتباط به چه صورت است؟
امیرعبداللهیان: حماس، حزب الله، جهاد اسلامی، سال های طولاتی است که خودشان امکانات، سلاح و حتی پهپاد تولید می کنند. اینکه از کجا تهیه می کنند، تهیه این اقلام در دنیای امروز کار دشواری برای آن ها نیست، لذا از توانمندی های بالای خودشان برخوردار شده‌اند، تجربه چند دوره جنگ با رژیم اسرائیل هم کمک زیادی به آن ها کرد که خودشان راه های تجهیز، آموزش و آمادگی شان را پیدا بکنند.
ما ضمن اینکه حمایت سیاسی می کنیم از حماس و مقاومت در مقابله با پدیده شوم اشغال گری، معتقدیم که اقدام به مقابله با اشغال گری کاملا در چارچوب اصول شناخته شده حقوق بین الملل انجام می شود. اما تصمیمی که روز 7 اکتبر توسط حماس گرفته شد، یک تصمیم کاملا فلسطینی است.
نیویورک تایمز: شما چند بار گفتید که منطقه مثل باروت است و ممکن است از کنترل خارج بشود، و دست ها روی ماشه است، منظورتان دقیقا چیست؟
امیرعبداللهیان: منظورم دقیقا این است که اگر راه حل های سیاسی به نتیجه نرسد، و استمرار حملات رژیم اسرائیل روی غزه و کرانه که نتیجه‌ای جز نسل کشی و کشتار جمعی تا الان نداشته، متوقف نشود، شما می بینید حتی در بین افکار عمومی و مردم در آمریکا و اروپا هم تظاهرات های زیادی علیه این جنگ می‌بینیم.
طبعاً در منطقه ما و در بین ساکنان منطقه و بین کشورهای مسلمان موضوع فلسطین از حساسیت بالایی برخوردار است و قتل عام مردم در غزه باعث خشم افکار عمومی شده، در نتیجه چنین امری تاثیر دارد بر روی تصمیماتی که در منطقه گرفته می شود، و همچنین توسط کنش گران و بازیگرانی که در منطقه وجود دارند. برداشت من بعد از اینکه با مقامات عالیرتبه سیاسی از عراق تا قطر تا سوریه و لبنان در منطقه ملاقات کردم و در دو کشور با رهبران حزب الله و رهبران مقاومت فلسطینی دیدار کردم، این است. منطقه به نقطه جوش رسیده و هر لحظه ممکن است به نقطه انفجار برسد. لذا فکر می کنم تا زمان و فرصت کمی که برای راه حل سیاسی و توقف جنگ وجود دارد، اگر اقدامی نشود، انفجار آن بشکه باروت شاید غیرقابل اجتناب باشد.
در آن صورت کنترل از دست همه طرف ها خارج خواهد شد. لذا توصیه‌ام به کاخ سفید این است که اگر واقعا به دنبال گسترش جنگ در منطقه نیستند، برای توقف جنگ تلاش کنند. اما اگر به دنبال بالا بردن شدت جنگ در منطقه هستند، باید مسئولیت آن را هم بپذیرد.
نیویورک تایمز: طی این دو هفته، نیروهای مقاومت یا شبه نظامی های عراق و سوریه به پایگاه های آمریکا حمله کردند. دیشب هم آمریکا حمله کرد و گفت ایران پشت این حمله ها است، و پایگاه هایی که مربوط به سپاه ایران در سوریه است را هدف قرار داده اند. عکس العمل شما به حمله دیشب آمریکا چه بود؟ آیا ایران از نیروهای شبه نظامی خواسته که به پایگاه های آمریکا حمله کنند تا واشنگتن متحمل هزینه یا فشار شود؟
امیرعبداللهیان: وضعیت منطقه‌ی ما به خاطر شدت جنگ در فلسطین و شدت حملات رژیم اسرائیل روی غزه و کرانه و کشتار دسته جمعی و قتل عام مردم، یک شرایط خاص پیدا کرده است. علاوه بر افکار عمومی، گروه‌هایی که در این سال‌ها برای مبارزه با داعش در عراق، سوریه و منطقه به وجود آمدند و برای مبارزه با داعش اقدام کردند، این گروه‌ها از هر اقدامی که منطقه را به بی‌ثباتی بکشاند و احساس کنند امنیت خودشان یا منطقه در خطر است، راساً خودشان تصمیم میگیرند و اقدام می کنند. آن ها نه از ما دستور میگیرند و نه گروه‌های در اختیار ما هستند. اساسا تعبیر این که این گروه‌ها جنگ نیابتی یا اقدام نیابتی از طرف جمهوری اسلامی ایران میکنند، تعبیر کاملا غلطی است. ما اگر بخواهیم اقدامی کنیم با شفافیت و صراحت همواره مواضع مان را اعلام می‌کنم. ما در مورد فلسطین، همیشه با صدای بلند و شفافیت مواضع را اعلام کرده ایم و نیازی به پنهان کاری نداریم. اگر آمریکا به دنبال گسترش دامنه‌ی جنگ نیست، باید واقعیت‌های منطقه را خوب ببیند و بر اساس اطلاعات نادرست تصمیم نگیرد.
نیویورک تایمز: خطر اینکه ایران به طور مستقیم وارد این جنگ بشود وجود دارد یا خیر؟ خط قرمز ایران برای اینکه خودش وارد جنگ بشود چیست؟
امیرعبداللهیان: ما همه تلاش هایمان متمرکز است بر یک راه حل سیاسی که حقوق فلسطینی ها در آن تامین بشود. این که در منطقه، شرایط به چه سمت و سویی خواهد رفت، کشورها متناسب با شرایط جدیدی که حاصل میشود، تصمیمات خودشان را میگیرند و در زمان مقتضی اعلام میکنند.
نیویورک تایمز: منظور شما این است که در حال حاضر نمی شود گفت که ایران می خواهد قطعا وارد جنگ بشود یا خیر؟
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران: ما می گوییم آن چیزی که به نفع منطقه است و به نفع همه کنشگران هست، تمرکز بر راه حل سیاسی و توقف کشتار، قتل و عام، و جنایت جنگی علیه مردم فلسطین است. اما زمانی که کنترل در منطقه از دست همه‌ی طرف‌ها خارج بشود، یعنی بر امنیت منطقه و امنیت ملی تک تک واحدهای سیاسی که در منطقه هستند، تاثیر گذارد. هر واحد سیاسی متناسب با مصلحت خودش تصمیم خواهد گرفت.
نیویورک تایمز: شنیدم گفته شده اگر آمریکا مستقیم ایران را هدف قرار ندهند، تهران وارد درگیری نخواهد شد. صحیح است؟
امیرعبداللهیان: ایران اولا همواره در چارچوب امنیت ملی و امنیت منطقه عمل می‌کند، ثانیا متناسب با تحولات تصمیم می‌گیرد. ما گسترش جنگ را به نفع هیچ طرفی نمی دانیم اما در صورتی که آمریکا سیاست نادرست کنونی را ادامه بدهد، هر احتمالی در خصوص باز شدن جبهه های جدید علیه اسرائیل و گسترش جنگ در منطقه متصور است. اما مسئول گسترش جنگ، در صورتی که همچنان آمریکا به حمایت‌های تسلیحاتی، مالی، نظامی و مدیریت حملات نظامیان اسرائیل علیه فلسطین ادامه بدهد، مسئولیت و پیامدهایش متوجه ایالات متحده است.
نیویورک تایمز: اگر اسرائیل به صورت زمینی وارد غزه بشود، حزب الله وارد میشود؟
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران: فکر می‌کنم هم مقاومت فلسطینی هم مقاومت در منطقه از ظرفیت‌های بالایی برخوردارند که نتیجه‌ی آن این خواهد شد که امور ، آن گونه‌ای که رژیم اسرائیل میخواهد، پیش نخواهد رفت.
نیویورک تایمز: خط قرمز تعریف شده‌ای است که بتوانید بگویید؟ علیرغم اینکه می‌گویید بیش از 7 هزار نفر کشته شده‌اند، هنوز نیروهای مقاومت وارد نشده‌اند.
امیرعبداللهیان: این که مقاومت کی و چگونه عمل خواهد کرد، موضوعی است که خود مقاومت تصمیم می گیرد و ما مداخله ای در آن نداریم. ما به عنوان جمهوری اسلامی ایران نه به گروه‌های مقاومت دستور نمی دهیم. آن ها خودشان متناسب با مصالح خودشان و تحولات تصمیم می گیرند.
نیویورک تایمز: پس نقش سردار قاآنی چیست او بر روی نیروی های مقاومت نفوذ ندارد؟
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران: سردار قاآنی برای صلح و امنیت در منطقه و مبارزه با تروریسم تلاش می‌کند. ما با نیروهای محور مقاومت در مقابله با پدیده‌ی اشغال گری و در مبارزه با تروریسم دوست هستیم.
نیویورک تایمز: نظرتان پیرامون قطعنامه‌ای که امروز در مجمع عمومی صادر شد برای آتش بس چیست؟
امیرعبداللهیان: فکر می‌کنم در سطح مجمع عمومی، در مجموع یک اقدام خوب بود و فضا را برای هرگونه ابتکار سیاسی که منجر به توقف جنایات جنگی در غزه بشود می تواند باز بکند، و می‌تواند حتی بر روی صدور یک قطعنامه‌ای که در چارچوب رسیدن به توقف فوری جنایات جنگی و ارسال کمک‌های انسان دوستانه باشد ، کمک کننده باشد.
نیویورک تایمز: شما قبل از اینکه بیایید به نیویورک، گفته بودید که ایران در جلسه 3+3 تلاش کرده با رایزنی با آقای لاوروف و همکاری با چین، قطعنامه آمریکا وتو بشود؟
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران: ما در این که بخواهیم یگ گروه آزادی بخش را به عنوان یک سازمان تروریستی فلسطینی معرفی بکنند، حتما ملاحظه جدی داریم. ضمنا معتقد هستیم که در هر قطعنامه‌ای، ریشه‌ی اصلی بحران کنونی در منطقه‌ی غرب آسیا و در مورد فلسطین باید دیده بشود. اینکه قطعنامه‌ای صادر بشود و به ریشه‌ی اصلی که اشغال هست توجه نشود، و ریشه را فقط حادثه‌ی 7 اکتبر قلمداد بکند، این که قطعنامه‌ای صادر بشود که فقط موضوع غیرنظامیان رژیم اسرائیل دیده شود ولی به مسئله‌ی غیرنظامیان فلسطینی و کشتار این عدد بزرگ از ساکنان - غیر نظامی- غزه و کرانه باختری اشاره نشود؛ در خور توجه است لذا -اولا اعضای دائم شورای امنیت خودشان ساز و کار و مکانیسم‌هایی را دارند ولی طبعا ما هم در خصوص هر قطعنامه ای که در شورای امنیت بخواهد صادر بشود که احساس بکنیم بندهای آن قطعنامه واقع بینانه نیست و کمکی به حل بحران در منطقه نمی‌کند واکنش خود را داریم و رایزنی‌های لازم را در این رابطه خواهیم داشت.
نیویورک تایمز: پیامی که شما برای آمریکا داشتید در پاسخ به آن پیام هایی که گفتید آمریکا به ایران می دهد، چه بوده است؟
امیرعبداللهیان: آمریکایی ها به طور مشخص در پیامشان می‌خواهند به ما اطمینان بدهند که به دنبال توسعه‌ی جنگ نیستند.
نیویورک تایمز: به نظر شما این اتفاق خوبی هست؟ شما به آمریکا چه پیام مکتوبی دادید؟ شما برای کمک به آتش بس از آمریکا درخواستی نکردید؟
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران: این حرف آمریکا بر روی کاغذ بله خوبست، اما ما بر اساس رفتار آمریکا قضاوت می کنیم و نه صرفا بر اساس گفتار آمریکا. اما طرفی که به دنبال توسعه جنگ نیست، بی حد و حصر به اسرائیل سلاح نمی دهد. طرفی که به دنبال توسعه‌ی جنگ نیست، فقط یک طرف جنگ را مورد حمایت قرار نمی دهد، آنهم طرف اشغالگر را! . شما ببینید آقای بایدن آمد تلاویو، آقای بایدن خواست اشاره‌ای هم به مسایل انسان دوستانه داشته باشد. لذا گفت هماهنگ کردیم 20 کامیون کمک انسان دوستانه از رفح وارد غزه بشود!! شما ببینید فردی در تراز رئیس جمهور آمریکا آمده درمنطقه و گویی میخواهد خبری مهم بدهد و می گوید 20 کامیون! کمک انسانی قرار است وارد رفح چند میلیونی و غزه چند میلیونی شود. چنین اظهاراتی اصلا در تراز رئیس جمهور یک کشور نیست که بخواهد به چنین شکلی صحبت کند. انتظار این است که وقتی از کمک انسانی صحبت می کنید، حداقل حجم بالایی از کمک های انسان دوستانه با نظارت ICRC و سازمان ملل بتواند وارد غزه شود. اما آقای بایدن حتی در مورد حمله به بیمارستان المعمدانی، همان قضاوت نتانیاهو را می‌کند و می گوید «نه اصلا صحت ندارد و یکی از گروه‌های فلسطینی این بیمارستان را هدف قرار داده». در حالی که می توانست بگوید یک کمیته‌ی حقیقت یاب باید ابعاد این موضوع را روشن کند. هیچکس در منطقه‌ی ما این را نمی‌پذیرد. هیچ عقل سلیمی در منطقه‌ی ما نمی‌پذیرد که اسرائیلی که 7000 زن و کودک فلسطینی را طی سه هفته به قتل رسانده، خط قرمزش یک بیمارستان باشد که آنرا هدف قرار نداده باشد! کلیسا، مسجد، کلینیک کودکان همه جا را هدف قرار داد.
نیویورک تایمز: شما به آمریکا چه پیامی دادید در پاسخ به آن پیام؟
امیرعبداللهیان: می خواهم تاکید کنم ما هم واقعا دنبال توسعه‌ی جنگ نبوده و نیستیم.
لیکن به طرف آمریکایی به صراحت گفتیم که وقتی شما به طور تمام عیار در کنار رژیم صهیونیستی قرار می‌گیرید، آن هم در شرایط جنگ و قتل عام مردم، آمریکا در موقعیتی نیست که به دیگران توصیه کند که خویشتن داری کنید.
نیویورک تایمز: از آمریکا برای برقراری آتش بس درخواست کمک نکردید؟
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران: درخصوص آتش بس، خود فلسطینی‌ها باید تصمیم بگیرند. البته ما از ظرفیت سیاسی خودمان برای کمک به صلح و ثبات و امنیت در منطقه استفاده می‌کنیم.
نیویورک تایمز: قبل از اینکه این اتفاقات رخ دهد، ایران و عربستان و حتی ایران و مصر، قدم هایی برای عادی سازی روابط بر می داشتند، جنگ در غزه آیا باعث شده که مواضع مشترک ایران و کشورهای عرب منطقه نزدیک تر شود؟
امیرعبداللهیان: ما اخیرا نشست کمیته اجرایی OIC را در جده داشتیم با حضور جمع زیادی از وزرای خارجه کشورهای اسلامی، از نزدیک شاهد بودیم که شدت و گسترش جنایات جنگی رژیم اسرائیل باعث همبستگی، همگرایی و هم دلی بیشتر کشورهای منطقه و کشورهای اسلامی شده است. لذا در خصوص همه‌ی کشورهای اسلامی و کشورهای منطقه من معتقدم که یک همبستگی و توافق آرای بیشتری در دفاع از مردم فلسطین و محکومیت جنایات جنگی رژیم صهیونیستی حاصل شده است. روابط ما با عربستان سعودی در مسیر درست خودش قرار دارد. در راستای همین تحولات و بحران منطقه ، رئیس جمهوری اسلامی ایران با آقای محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، اولین تماس تلفنی را داشتند، گفت و گوی های بسیار مهم و مثبتی انجام شد. من دوبار با وزیر خارجه‌ی مصر صحبت کردم. ما احساس می‌کنیم که امنیت یک مقوله‌ی به هم پیوسته هست و اینطور نیست که اگر در بخشی از منطقه ناامنی صورت بگیرد، نمی تواند به بخش های دیگر سرایت کند. من فکر می‌کنم این فهم در بین همه‌ی کشورهای منطقه وجود دارد. لذا به آمریکایی‌ها توصیه می‌کنیم به جای این که پیام بفرستند به کشورهای مختلف و بگویند «خویشتن‌داری کنید»، دست از حمایت‌های کورکورانه از رژیم صهیونیستی بردارند و مانع قتل زنان و کودکان در غزه شوند.
نیویورک تایمز: ایران یک سال پرالتهاب را پشت‌سر گذاشته است و اعتراضات گسترده بوده است به روش حکمرانی جمهوری اسلامی ایران، وضعیت ایران را چگونه می‌بینید؟ نگران تنش بین مردم و حکومت و بحران مشروعیت نیستید؟
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران: تنشی بین مردم و حکومت وجود ندارد، مشروعیت نظام در ایران برآمده از خواست مردم است، از شما می‌خواهم بپرسم؛ سال گذشته در همین ایام، به‌خاطر فوت غم‌انگیز یک دختر ایرانی، در همین آمریکا، در اروپا چه جنجال و غائله‌ای برای ایجاد آشوب و بلوا در ایران ایجاد کردند. یک دختر ایرانی با یک فوت غم‌انگیزی که رئیس جمهور ما بلافاصله دستور دادند که کمیته حقیقت‌یاب تشکیل بشود، اما امسال بیش از 7300 زن و کودک و غیرنظامی فلسطینی در غزه قتل‌عام شدند، اما همان دولت‌هایی که پارسال برای فوت یک دختر جنجال به‌پا کردند، در طرف جنایتکار قرار گرفتند.
نیویورک تایمز: همین انتقاد هم از ایران میشود که آن طور که نگران کشته‌شدن فلسطینی‌ها هستید، نظرتان در مورد ویدئوهایی که منتشر شد (از اتفاقات سال گذشته) چیست؟
امیرعبداللهیان: شما این موارد را در رسانه‌های کاملاً جهت‌دار دیده‌اید، ما راجع به این مسائل مستندات زیادی در اختیار داریم که نشان می‌دهد عوامل خارجی که وارد شدند، آنها بحران درست کردند. سال گذشته چند هزار نیروی پلیس ما زخمی شدند و تعدادی به شهادت رسیدند با گلوله‌ی مستقیم افرادی که هدایت‌شده در ارتباط با سازمان‌های تروریستی بیرونی وارد ایران شده بودند، و با این سلاح‌ها در واقع مردم را به قتل می‌رساندند و پلیس را هم به قتل می‌رساندند، اگر بخواهیم راجع به ابعاد آن صحبت کنیم نیازمند یک مصاحبه‌ی دیگر است.
نیویورک تایمز: خانم نرگس محمدی را، برنده جایزه صلح نوبل، کی آزاد می‌کنید؟ چرا ایشان آزاد نمی‌شود؟ نوشتن و فعالیت ایشان چه‌خطری برای ایران دارد؟
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران: این جایزه با اهداف سیاسی به ایشان داده شده است، اطلاعات شما در این موضوعات کاملاً یک‌طرفه است، ایشان یا هر شخص دیگری، باید در چارچوب مقررات کشور عمل کند.
انتهای پیام/
