مسیر پیشروی جشنواره تلویزیونی، نمایش آثار ویترینی نیست/ سوژه‌های بومی، راه فرار از تکرار در سینمای مستند
دبیر جشنواره تلویزیونی مستند گفت: تقویت مستندسازان شهرستانی و ساخت فیلم از سوژه‌های متکثر بومی، می‌تواند ظرفیت‌های جدیدی را پیشروی سینمای مستند قرار بدهد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یاسر فریادرس، قائم مقام شبکه مستند و دبیر هفتمین جشنواره تلویزیونی مستند در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم درباره این رویداد تلویزیونی که روز جمعه در کاشان به کار خود پایان داد، صحبت کرد. در زیر گفت‌وگوی وی را می‌خوانید:
برگزاری اختتامیه جشنواره تلویزیونی مستند در جایی خارج از تهران، اتفاقی بود که از دوره پیشین این جشنواره آغاز شد و در دوره جدید نیز ادامه پیدا کرد. چرا این سیاست در برگزاری جشنواره اتخاذ شده است؟
نزدیک به دو سال است که تصمیم گرفتیم با توجه به گستردگی مخاطب تلویزیون و شبکه مستند، اختتامیه جشنواره تلویزیونی مستند را خارج از شهر تهران برگزار کنیم. انتخاب مکان اختتامیه، هم از حیث زیرساختی و هم از نظر جذاب بودن برای مستندسازان بسیار مهم بود؛ کاشان یکی از شهرهایی است که به دلیل داشتن پیشینه تاریخی زیاد، جذابیت‌های زیادی برای مستندسازی دارد و سوژه‌های بسیار خوبی در آن نهفته است که تاکنون کمتر مستندسازی سراغش رفته است. برهمین اساس، در سال‌های آینده نیز به یاری خداوند قصد داریم اختتامیه این جشنواره در خارج از تهران برگزار کنیم.
هدف اصلی ما دور هم جمع کردن تعدادی از مستندسازان شاخص کشور در خطه‌ای از ایران است که می‌تواند برکات زیادی را برای سینمای مستند به همراه داشته باشد. دقت داشته باشید جشنواره تلویزیونی مستند به دلیل آنکه همواره پذیرای آثار مستندسازان از سراسر کشور بوده، بدون مکان است و همه مخاطبان می‌توانند فیلم های خود را به آن ارسال کنند.
- امسال شاهد پخش فیلم‌های متنوعی از نظر سوژه و بوم در جشنواره تلویزیونی مستند بودیم که بخش بزرگی از آنها توسط مستندسازان کار اولی ساخته شده است؛ شاید این آثار از نظر فرم و ساختار دچار ضعف‌هایی باشند، آیا به هر حال لازم است فرصتی به این کارگردانان جوان داده شود تا با نمایش فیلمشان از رسانه پرمخاطب تلویزیون، انگیزه پیدا کنند. آیا جشنواره تلویزیونی در سال‌های آتی قصد حرکت به سمت جشنواره‌های سینمایی و نمایش آثار ویترینی دارد یا به همان مسیر خود که معرفی فیلمسازان جوان شهرستانی است، ادامه می‌دهد؟
معتقدم جشنواره تلویزیونی توانسته به گستردگی خوبی بین فیلمسازان از اقصی نقاط ایران برسد و مستندسازان شهرستانی آن را شناخته‌اند. ممکن است برای برخی از مستندسازان شهرستانی که از قضا کارهای خوبی نیز می‌سازند، جشنواره‌های مستقر در تهران جذابیت چندانی نداشته باشد یا راهی برای رسیدن به آن برایشان فراهم نباشد، اما تلویزیون این امکان را به آنها می‌دهد تا اثرشان دیده شود. از سویی دیگر، تجربه سال‌های قبل نیز نشان داده که فیلم‌های راه یافته به بخش مسابقه که از تلویزیون پخش می‌شوند، بسیار دیده می‌شوند.
تلویزیون ظرفیت خوبی برای مستندهاست که ثروتی مهم برای جشنواره تلویزیونی به شمار می‌رود. سعی می‌کنیم این ثروت را گسترش بدهیم تا مستندسازانی از سراسر کشور آثار خود را در جشنواره شرکت بدهند. برای مثال، امسال، فیلمی از شهر کاشان به نام مستند «شماره 5» در جشنواره داشتیم که کارگردان جوانی دارد و اثر بسیار خوبی ساخته است. شاید این دست فیلم‌ها نتوانند فرصت زیادی برای حضور در دیگر جشنواره‌ها پیدا کنند اما تلویزیون این فرصت را به آنها می‌دهد تا فیلمشان دیده شود.
معتقدم بسیاری از فیلمسازان شهرستانی، پتانسیل بسیار خوبی برای پیشرفت و تبدیل شدن به مستندسازهای بزرگ دارند، فقط باید به آنها فرصت داد تا هنرشان را به نمایش بگذارند.
- نظر شما درباره نمایش مستندهایی از فرهنگ و رسوم و آداب منحصر به فرد شهرستان‌ها و روستاهای ایران در قاب تلویزیون چیست؟
بعضاً می‌بینیم برخی مستندسازان شهرستانی برای اینکه فرصت‌های بهتر کاری پیدا کنند، به تهران مهاجرت می‌کنند؛ همین موضوع باعث می‌شود تا آنها از سوژه‌های بومی خود غافل شوند. روستاهای ما تنوع سوژه‌ایِ بسیار خوبی برای تولید مستند دارند؛ این موضوع در حوزه‌های متعددی همچون حیات وحش، مردم شناسی، محیط زیست، فرهنگ و آداب و ... دیده می‌شود.
- حتما شنیده‌اید که برخی منتقدین می‌گویند سوژه بسیاری از مستند‌ها در حال تکرار است و تنوع سوژه در مسیر افول قرار دارد؛ مسیر اصلاح این اتفاق از کجا می‌گذرد؟
به نظرم، اصلی‌ترین راه، تقویت مستندسازان شهرستانی است. باید آنها را ترغیب کنیم تا از شهر خودشان فیلم بسازند و نگران این موضوع نباشند که اگر به تهران نیایند، نمی‌توانند پیشرفت کنند.
من نمی‌گویم جشنواره تلویزیونی به تنهایی این موضوع را محقق می‌کند اما فکر می‌کنم آغازی برای این موضوع است که به مستندسازان شهرستانی بهای بیشتری بدهیم تا آنها بدانند که می‌توانند در شهر خودشان بمانند، فیلم بسازند، دیده شوند و جایزه بگیرند. هدف اصلی جشنواره تلویزیونی مستند زمانی محقق می‌شود که فیلمسازی که در منطقه محروم فیلم می‌سازد، بستری برای دیده شدن داشته باشد.
- جشنواره تلویزیونی در دوره ششم خود با شعار حمایت از فیلمسازان حوزه حیات وحش کار خود را آغاز کرد و در این دوره نیز جمعی از آنها مهمان اختتامیه بودند؛ توجه به این ژانر چه ابعادی دارد؟
تلاش کردیم که اگر مستندهای حیات وحش در جشنواره‌های دیگر کمتر دیده می‌شوند، در جشنواره تلویزیونی مستند مجال بیشتری برای دیده شدن پیدا کنند. منظورم جهت دادن به داوری‌ها برای انتخاب بیشتر مستندهای حیات وحش نیست، بلکه هدف ما تشویق مستندسازان حیات وحش برای حضور در این جشنواره و شرکت دادن آثارشان است. به همین دلیل سعی کردیم در ترکیب هیئت داوران خود، همیشه یک مستندساز فعال در عرصه حیات وحش داشته باشیم. امسال آقای فتح الله امیری داور ما بودند.
به نظرم در 7 دوره گذشته گام‌های خوبی برای حمایت از این مستندسازان برداشته شده است. از نظر حق پخش حمایت بیشتری از فیلم‌های حیات وحش کردیم و کمک کردیم آثار ساخته شده در این ژانر بیشتر دیده شوند. البته این اقدام ما برکت‌هایی هم داشت و شنیدم جشنواره سینما حقیقت نیز توجه بیشتری به این ژانر از مستند کرده است.
- شبکه مستند چگونه از مستندسازان حوزه حیات وحش حمایت می‌کند؟
همانطور که بارها اشاره شده است، مستندهای حیات وحش از نظر ساخت، گران‌تر از دیگر فیلم‌ها هستند و زمان بیشتری برای ساخت آنها صرف می‌شود. ما حواسمان به این موضوع بوده و بالاترین برآوردها در شبکه مستند، ویژه این مستندهاست که البته همین برآورد نیز عدد چندان زیادی به شمار نمی‌رود. سعی کردیم در بودجه تعریف شده شبکه مستند، فیلم‌های گونه حیات وحش سهم بیشتری داشته باشد. معتقدم که مدیران شبکه مستند به این باور رسیده‌اند که مستند حیات وحش ایران، گونه بسیار مهمی است و باید برای آن بیشتر کار شود.
انتهای پیام/
