هدف از دیدار سناتورهای آمریکایی با اردوغان در ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سفر هیاتی از سناتورهای آمریکا به ترکیه، بازتاب وسیعی در رسانه های این کشور پیدا کرد. چرا که در روزهای اخیر، شاهد تحولات جدیدی در روابط آنکارا – واشنگتن هستیم و دو سناتور متنفذ آمریکایی در حالی با اردوغان دیدار کردند که ترکیه به تازگی موفق شده برای خرید جنگنده های اف 16 از سدّ مخالفت کنگره بگذرد.

سناتور جین شاهین، عضو دموکرات کمیته روابط خارجی و نیروهای مسلح سنای آمریکا، کریس مورفی از دیگر اعضای سنای آمریکا همراه با جف فلیک سفیر آمریکا در آنکارا، به دیدار رجب طیب اردوغان رفتند و در این دیدار خاقان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه نیز حضور داشت.

قرار بود سناتور کریس ون هولن، یکی از چهره های برجسته لابی یونان در کنگره آمریکا نیز در این نشست حضور داشته باشد اما اعلام شد که او به خاطر سرماخوردگی ناگهانی، سفر خود را لغو کرده است. اما رسانه ها میگویند؛ تیم اردوغان نیز تمایلی نداشته که ون هولن در این دیدار باشد. چرا که او قبلا به رسانه ها گفته بود: «ما زمانی با فروش جنگنده اف 16 به ترکیه موافقت کردیم که دیپلمات های ما از آنکارا ضمانت دریافت کردند و مطمئن شدند که ترکیه با این سلاح، امنیت یونان را مخدوش نخواهد کرد».

سناتورهای آمریکایی از اردوغان چه می خواهند؟

مورفی در شبکه های اجتماعی، اعلام کرده که دیدار سناتورها با اردوغان و موافقت با فروش اف 16 به ترکیه، یک لحظه تاریخی برای شتاب بخشیدن به روابط واشنگتن – آنکارا است. اما حالا مشخص شده که مساله فقط اف 16 نیست و اولویت نخست در دیدار سناتورهای آمریکایی با اردوغان، تلاش برای گشودن یک گره است.

مراد یتکین از تحلیلگران مشهور ترکیه درباره این موضوع نوشته است: «به ظاهر درباره اهمیت روابط ترکیه و آمریکا صحبت شده اما می دانیم که هدف اصلی، مسائل مربوط به  اوکراین و روسیه است. چرا که شاهین و مورفی پس از شرکت در کنفرانس امنیتی مونیخ، سفری به سه کشور مجارستان، مولداوی و ترکیه را برنامه ریزی کردند. شاهین در سایت سنا هدف از این سفر را تقویت اتحاد میان اعضای ناتو اعلام کرد. هدف اولیه در مجارستان متقاعد کردن نخست وزیر ویکتور اوربان برای تایید عضویت سوئد در ناتو بود. ولی اوربان به شاهین و هیأت او وقت ملاقات نداد و حاضر نشد درباره موضوع سوئد با آنها گفتگو کند».

در عالم سیاست، رفاقت رهبران بزرگ می تواند ابزار مهمی برای گذار از موانع باشد و حالا همه می دانند که اردوغان و اوربان در این چند سال، رفیق شده اند. سناتورهای آمریکایی که راهی برای دیدار با اوربان نیافتند، اول مولداوی را ترسانند و سپس سراغ اردوغان رفتند. مورفی پس از ملاقات با رئیس جمهور مایا ساندو در مولداوی، در حساب کاربری Xنوشت: «اگر اوکراین به دلیل قطع کمک های آمریکا شکست بخورد، مولداوی ها می دانند که آنها هدف بعدی حملات روسیه خواهند بود».

سفر سنانورهای آمریکایی به ترکیه نشان داد که مخالفت اوربان با عضویت سوئد در ناتو و عدم انسجام داخلی اعضای ناتو برای تداوم حمایت از اوکراین، غرب را در شرایط سختی قرار داده و حالا می خواهند؛ اردوغان در این زمینه نقش بیشتری ایفا کند.

شاهین ها، زن و شوهری متنفذ

از دید تحلیلگران سیاسی ترکیه، سناتور جین شاهین سیاستمداری است که در نقاط عطف حساس روابط ترکیه و آمریکا در سال های اخیر نقش برجسته ای داشته و دیدار او با اردوغان، عملا به عنوان یک نقطه عطف تلقی می شود. او  پیش از این هم بارها به ترکیه رفته است.: شوهرش بیل شاهین هم فرد متنفذی است که اصالتا  از خانواده ای مارونی است که از لبنان به ایالات متحده مهاجرت کرده اند.

سفرهای پیشین جین شاهین به ترکیه، همواره در بزنگاه های حساس صورت گرفته است. به عنوان مثال، در دوران دونالد ترامپ و در 29 جولای 2018، سناتورهای آمریکایی لیندسی گراهام و شاهین به آنکارا رفتند. در آن زمان دستور کار آزادی کشیش اندرو برانسون بود که به اتهام همکاری با شاگردان کودتاگر گولن و پس از کودتای 15 جولای 2016 دستگیر شده بود. اردوغان در آن دیدار از طریق جین شاهین، چنین پیشنهادی برای ترامپ فرستاد: «شاه بده، شاه را بگیر».

منظور اردوغان، این بود که ترامپ باید فتح الله گولن را تحویل دهد و کشیش برانسون را تحویل بگیرد و با این مبادله، مشکلات حل شود. اما طرف مقابل، به هیچ وجه زیر بار نرفت و گولن همچنان در آمریکا ماند و اردوغان هم بدون آن که امتیاز قابل توجهی بگیرد، برانسون را از طریق آلمان به آمریکا تحویل داد.

شاهین و گراهام دوباره در 18 ژانویه 2019 به آنکارا رفتند و استقبال گرمی از آنها به عمل آمد. چرا؟ چون پس از حمله زمینی ارتش ترکیه به کردهای سوریه، ترامپ بدون تعارف نوشته بود: «اگر ترکیه به کردها ضربه بزند، اقتصادش را نابود خواهیم کرد». چنین شد که  گراهام و شاهین پس از ترک ترکیه، در 2 ژوئیه از سربازان آمریکایی و کردهای مستقر در منبج، در کرانه غربی رود فرات، بازدید کردند.

سناتور شاهین، آشکارا اعلام کرده بود که عملیات ترکیه در سوریه، تهدیدی برای صلح منطقه است. او همچنین خرید سامانه روسی اس 400 را اقدامی غلط دانسته و با مشورت او و دیگران، روند حذف نام ترکیه از خریداران جنگنده اف 35 آغاز شد. بنابراین، شاهین سناتوری است که اگر چه با تیم اردوغان روابط نزدیکی دارد اما همواره در قامت پیک و پیغام‌رسانی ظاهر شده که هم اهل دوستی و هم اهل استفاده از ابزار صراحت و تهدید است.

در شرایط فعلی نیز که در کنگره آمریکا، بحث در مورد ادامه کمک های تسلیحاتی به اوکراین جریان دارد و علاوه بر این، کمک به رژیم صهیونیستی اسراییل ادامه دارد، سناتورها به آنکارا رفتند تا روند سیاسی حمایت غرب از اوکراین؛ با کمک اردوغان پیشرفت بیشتری حاصل کند. در نتیجه هدف از این سفر، ادامه حمایت ترکیه از اوکراین و مهار روسیه است. اینجاست که تیم اردوغان، با یک چالش بزرگ مواجه می شود و به خاطر می آورد که سفر ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه به ترکیه  که قرار بود در 12 فوریه انجام شود، چرا به تعویق افتاده است.

بر اساس گزارش هایی که در رسانه های ترکیه منتشر شده، تیم اردوغان به این جمع‌بندی رسیده که چنین پیام هایی از طریق خاقان فیدان به سناتورهای آمریکایی داده شود:

1- آمریکا باید برای مهار، از اثر نفوذ خود بر اسراییل استفاده کند. چرا که ممکن است بحران غزه به منطقه سرایت کند.

2- از دید آنکارا، همکاری آمریکا با پ.ک.ک در سوریه غیرقابل قبول است و نگاه مبتنی بر شراکت راهبردی لازم است.

3- ترکیه در حمل و نقل غلات از اوکراین، نقش خود را ایفا می کند. امنیت دریای سیاه برای ترکیه اهمیت حیاتی دارد و اجازه هیچ اقدام تنش آمیز نخواهد داد.

مورد آخر از اهمیت ویژه‌ برخوردار است. زیرا منابع آمریکایی مدتی است در نظر دارند که کشتی ‌های ناتو، با وجود ریسک نقض مونترو به دریای سیاه بروند، اما آنکارا این اجازه را نمی‌دهد.

حال باید دید پس از سفر سناتورهای آمریکایی به آنکارا چه روی می دهد و از دیگر سو، نگاه ولادیمیر پوتین به تصمیمات اردوغان، چه خواهد بود.

انتهای پیام/