تکاپوی ناتو برای حضور مستقیم در اوکراین؛ احساس خطر از آینده

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، پس از حمله نظامی روسیه در فوریه 2022 به اوکراین قدرت های غربی و اتحادیه اروپا گام های زیادی در جهت افزایش کمک به اوکراین و متوقف کردن حملات روسیه انجام داده اند که بیشتر این کمک ها شامل کمک های نظامی پیشرفته مانند، ارسال تسلیحات نظامی، سیستم های موشکی، هلیکوپتر، هواپیماهای بدون سرنشین و تانک بوده است.

همزمان غرب و اتحادیه اروپا با توجه به ارسال کمک های نظامی به اوکراین تحریم های بین المللی گسترده ای را نیز علیه مسکو اعمال داشته و این تحریم ها بخش‌های مالی، انرژی، دفاعی و فناوری روسیه را پوشش داده و دارایی‌های الیگارشی‌های ثروتمند و سایر افراد را هدف قرار داده است.

ایالات متحده و برخی از دولت‌های اروپایی همچنین برخی از بانک‌های روسی را از «انجمن ارتباطات مالی بین بانکی در سراسر جهان» که یک سیستم پیام‌رسان مالی معروف به SWIFT است، ممنوع کردند. محدودیت هایی بر توانایی روسیه برای دسترسی به ذخایر خارجی گسترده خود اعمال کردند و بانک مرکزی روسیه را در لیست سیاه قرار دادند.

علاوه بر این، بسیاری از شرکت های با نفوذ غربی فعالیت خود را در روسیه تعطیل کرده یا به حالت تعلیق درآورده اند.

گروه هشت که اکنون به عنوان گروه هفت شناخته می شود، روسیه را در سال 2014 برای مدت نامحدودی از صفوف خود محروم کرده است. این حمله نظامی همچنین به قیمت کنار رفتن خط لوله نورد استریم 2 که مدت ها روسیه در انتظارش بود تمام شد، پس از آن که آلمان تاییدیه نظارتی خود را در فوریه به حالت تعلیق درآورد، بسیاری از منتقدان، از جمله مقامات ایالات متحده و اوکراین، با خط لوله گاز طبیعی در طول توسعه آن مخالفت کردند و ادعا کردند که این خط لوله به روسیه اهرم سیاسی بیشتری بر اوکراین و بازار گاز اروپا می‌دهد.

در ماه اوت، روسیه به طور نامحدود عملیات نورد استریم 1 را که یک سوم گاز طبیعی خود را در اختیار بازار اروپا قرار می داد، به حالت تعلیق درآورد.

زلنسکی رئیس جمهور اوکراین تنها چند روز پس از تهاجم، از اتحادیه اروپا خواست که اوکراین را در مسیر سریع عضویت ناتو قرار دهد. این کشور در ژوئن 2022 نامزد رسمی الحاق به ناتوشد، اما روند عضویت با توجه به پروتوکل های ناتو ممکن است سال ها طول بکشد.

در سپتامبر همان سال، زلنسکی یک درخواست رسمی برای پیوستن اوکراین به ناتو ارائه کرد. بسیاری از تحلیلگران غربی عضویت اوکراین در ناتو در آینده نزدیک را، مشابه پیشنهاد اوکراین برای اتحادیه اروپا، نامحتمل دانسته و چشم انداز روشنی در جهت الحاق این کشور به ناتو ندارند.

کمک به اوکراین به عنوان کشور غیرعضو ناتو

عضویت در ناتو، کشورهای عضو را موظف می کند که در صورت حمله به هر یک از آنها، متعهد به محافظت از یکدیگر کرده و طبق ماده 5 مقرر می دارد که اگر یکی از متحدین ناتو قربانی یک حمله مسلحانه شود، هر یک از اعضای دیگر ائتلاف، این اقدام خشونت آمیز را به عنوان حمله مسلحانه علیه همه اعضا تلقی کرده و اقداماتی را که لازم بدانند برای کمک به متحد انجام خواهند داد.

اما با توجه به عضو نبودن اوکراین در ناتو، پیشنهاد فرانسه مبنی بر اینکه متحدان اوکراین به طور بالقوه می توانند نیروهای زمینی را به اوکراین اعزام کنند، خشم روسیه را برانگیخته و مقامات روسیه هشدار داده اند که این امر می تواند منجر به درگیری مستقیم بین روسیه و کشورهای عضو ناتو شود. 

هدف رهبران فرانسه از کمک رسانی به اوکراین حس خطری است که در خصوص پیشروی روسیه در اوکراین داشته و تمامی تلاش خود را در جهت بازدارندگی روسیه انجام خواهند داد.

اما نباید این نکته را فراموش کرد که اگر اعضای اروپایی ناتو برای جنگ در اوکراین علاوه بر کمک های تسلیحاتی و نظامی که به ظاهر برای مقابله اوکراین در قبال روسیه کافی نبوده، نیروی انسانی بفرستند، درگیری بین روسیه و ناتو اجتناب ناپذیر خواهد شد.

در قبال ادعای فرانسه در جهت مستقر کردن نیروهای ناتو در اوکراین، متحدان اروپایی به سرعت این اظهارات را کم اهمیت جلوه دادند. بریتانیا و اسپانیا نیز علناً این ایده را رد کردند، زیرا نیروهای کشورهای عضو ناتو در تضاد مستقیم با دشمن دیرینه و قدرت هسته‌ای روسیه هستند.

پس از ابراز خشم روسیه در خصوص دست داشتن آلمان در انفجار پل کریمه و امکان تهاجم احتمالی روسیه به ناتو و آمادگی روسیه برای یک جنگ احتمالی همه جانبه با اروپا در آینده ای نزدیک و همچنین تجمع نیروهای روسی در بلاروس و منطقه کالینینگراد، غربی ترین منطقه قلمرو روسیه و  حضور نیروهای ناتو در شرق اروپا، تنش ها در منطقه تشدید و افزایش خواهد یافت و پیش بینی اینکه چه اتفاقی ممکن است بیفتد دشوار است.

بنابراین روبرت هابک، معاون صدر اعظم آلمان با علم به این سناریو با "توصیه هایی" به فرانسه گفته است که ارسال تسلیحات و تانک به اوکراین برای این کشور مفیدتر خواهد بود. او همچنین گفته است که "هیچ سرباز آلمانی در خاک اوکراین وجود نخواهد داشت."

اختلافات درون ناتو

این سخنان حاکی از وجود اختلاف در درون کشورهای عضو ناتو در قبال جنگ اوکراین و نیز در خصوص ترس از مقابله مستقیم با روسیه است. زیرا روسیه با گذشت دوسال از حمله نظامی خود به اوکراین، هیچ گونه عقب نشینی نداشته و بر مواضع خود پابرجا است و رویارویی روسیه و ناتو دربردارنده جنگ جهانی سوم در دنیا خواهد بود. تهدید جنگ ممکن است قریب الوقوع نباشد، اما غیرممکن نیست.

در نهایت با توجه به کمک های مالی و تسلیحاتی ناتو و غرب به اوکراین که چاره ساز نبوده است، در حال حاضر ناتو چاره ای جز حضور مستقیم نداشته چراکه پیروزی روسیه در اوکراین برابر با اقدامات حتمی و آتی مسکو علیه ناتو است.

اما با توجه به وجود اختلاف نظرات و آرا میان اعضای ناتو در خصوص حضور مستقیم در اوکراین، نمی توان پیش بینی دقیقی در این خصوص ارائه کرد و حضور مستقیم ناتو در اوکراین به عواملی چون تایید حتمی و تاکیدی غرب، رئیس جمهور بعدی ایالات متحده آمریکا و رئیس جمهور بعدی اوکراین بستگی داشته و با توجه به تجارب تلخ آلمان ها از مقابله رو در رو با روسها این امر در حال حاضر به نظر منتفی می رسد.

نویسنده: معصومه محمدی کارشناس مسائل روسیه

انتهای پیام/