راهکار بهبود صادرات محصولات فرهنگی و تقویت دیپلماسی فرهنگی

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، امیر پورپزشک رایزن فرهنگی ایران در صربستان درباره نقش و اثرگذاری محصولات فرهنگی به عنوان یک ابزار تبلیغی رایزن فرهنگی در راستای کمک به اهداف دیپلماسی فرهنگی کشور گفت: فرهنگ، عنصری است که از مرزها فراتر می‌رود و امکان گفت و گوی مستقیم‌تری بین مردم و فرهنگ‌های مختلف به وجود می‌آورد. در واقع از طریق دیپلماسی فرهنگی، می‌توان پل‌های تفاهم و همکاری ایجاد کرد. از این رو دیپلماسی فرهنگی را وسیله‌ای بالقوه برای اعمال «قدرت نرم» می‌دانیم.

او افزود: قدرت نرم محصولات فرهنگی شامل ادبیات، هنر، فیلم، تئاتر و ... است که درخارج از کشور هم ترویج می‌شود و  بدون چنین ابزارهایی، دیپلماسی فرهنگی معنا نخواهد داشت، چرا که محصولات فرهنگی به ارزش‌ها، باورها و سنت‌های فرهنگی، تجسم می‌بخشند و به تصویر می‌کشند. محصولات فرهنگی تأثیر بسیاری بر روابط فرهنگی دارند، لذا این محصولات بویژه محصولات فرهنگی خلاق، راهی بی بدیل برای ایجاد ارتباط و شکل دادن روابط رایزنی های فرهنگی با مخاطبان در خارج از کشور است؛‌ لازم به ذکر است رایزنی‌های فرهنگی بدون بهره‌گیری از محصولات فرهنگی، نمی‌توانند فرهنگ و سبک‌ زندگی بومی و ارزش‌های ملی و دینی ایرانی را معرفی کنند.

پورپزشک درباره شاخصه‌های محصولات فرهنگی در محل مأموریت یک رایزن فرهنگی گفت: محصولات فرهنگی همچون  فیلم‌ها و سریال‌های تلویزیونی، یکی از گزینه‌های اصلی اوقات فراغت در سرتاسر جهان هستند. این محصولات در تقویت گردشگری، یادگیری زبان، و وجهه یک کشور درخارج از کشور بسیار اثر گذار هستند، از این جهت این محصولات فرهنگی براساس ذائقه، نیازها، و خواسته‌های مصرف‌کنندگان، می‌بایست ارزش‌ها و باورهای منحصربه‌فرد جامعه میزبان را در نظر داشته باشد.

ضرورت دقت در صادرات محصولات فرهنگی مبتنی بر فرهنگ کشور مقصد

به گفته رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران درصربستان، آنچه ممکن است در یک فرهنگ نماد مثبت باشد، می‌تواند در فرهنگ دیگر معانی منفی ارائه کند و بر همین اساس میزان استقبال محصولات فرهنگی در هر کشور و فرهنگ متفاوت است؛ به عنوان مثال ممکن است فیلم‌های جنگی دریک کشور با استقبال روبرو شود، اما در کشور دیگری علاقه‌مندی نباشند.

او در ادامه گفت: زیبایی‌شناسی، خلاقیت و نوآوری، انعکاس ارزش‌های فرهنگی و ملی، انتقال پیام‌های اصیل از دیگر خصوصیات محصولات فرهنگی موفق است؛ بنابراین برای کارآمدی بهتر دیپلماسی فرهنگی لازم است به دریافت واقعی محصولات فرهنگی در خارج از کشور توجه ‌شود. 

پورپزشک درباره نقش و اثر گذاری تبادل محصولات بین دو کشور در پیشبرد اهداف دیپلماسی فرهنگی گفت: درجهانی پیوسته که به شکل فزاینده به هم وابسته می‌شود، دیپلماسی فرهنگی راهی موثر برای تقویت صلح ، تفاهم ودرک متقابل بوده و مهم‌ترین هدف قرار داده شده است. این تفاهم ودرک متقابل از راه مبادله محصولات فرهنگی صورت می‌گیرد و راه را برای همکاری در سایر حوزه‌ها نیز هموار می‌کند.

 او تصریح کرد: تبادلات فرهنگی طیف وسیعی ازاقدامات را در برمی‌گیرد و از صادرات صنایع دستی تا همکاری بین موزه ها و کتابخانه‌ها را شامل می‌شود. همچنین تولید فیلم مشترک، هفته‌های فرهنگی، فیلم ونمایشگاه‌ها و جشنواره‌ها، ترجمه و انتشار کتاب و تولیدات محتوا درفضای مجازی را هم در بر می‌گیرد، اما شرط اولیه مبادله محصولات و خدمات، حضور فعال در نمایشگاه‌ها، جشنواره‌ها و رویدادهای فرهنگی، هنری و گردشگری و ایجاد ارتباط و تعامل میان فعالان این حوزه است. 

چالش صادرات محصولات فرهنگی

امیر پورپزشک درباره چالش صادرات محصولات فرهنگی جمهوری اسلامی ایران گفت: برخی از مهم‌ترین چالش‌های صادرات فرهنگی عبارتند از: عدم توجه کافی به اهمیت صادرات فرهنگی به مثابه ضرورت ملی و همچنین عدم همکاری بین بخشی. به عنوان مثال عدم همکاری دستگاه‌های فرهنگی و اقتصادی در این زمینه، نبود سیاستهای حاکمیتی مناسب در حوزه صادرات صنایع خلاق، فقدان سازوکارهای حمایتی صنایع خلاق. همچنین چالش‌های مربوط به نبود ثبت و مالکیت فکری در صنایع فرهنگی. به عنوان مثال عدم شناسنامه برای آثار فاخری همچون گلیم و فرش دستباف، مشکلات ایجادشده به واسطه تحریم‌های خارجی مانند انتقال پول، مشکلات مربوط به پست ملی، کیفیت پایین و عدم رعایت استانداردها.

او پیشنهاد دارد تشکیل ستادی تخصصی میان بخشی با تمرکز ویژه بر مسئله مانع زدایی از صادرات صنایع خلاق و فرهنگی  و برداشتن مقررات دست و پاگیر به منظور زمینه‌سازی افزایش حجم صادراتی و نظارت بر عملکرد نهادهای فعال در این زمینه می‌تواند در رفع برخی از چالش‌های موجود اثرگذار باشد.

تجربه‌های موفق

پورپزشک درباره تجربه‌های موفق صادرات محصولات فرهنگی در محل مأموریت خود گفت: صنعتگران و تولید کنندگان محصولات فرهنگی در صربستان از ارزش ویژه‌ای برخوردار بوده اند. سنت ساخت صنایع دستی از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است و بسیاری از خانواده ها، نام خانوادگی خود را دقیقاً از روی کاری که انجام می‌دادند به دست آورده‌اند. اسم فامیل کوواچویچ ( آهنگر )، ترزیچ ( خیاط، از کلمه‌ی فارسی درزی )، لونچار (سفالگر)، وجود دارد. این فعالیت‌ها از دوران  کودکی آموخته شده و جالب است که درزبان صربی، برای هنرآموز صنعت، از کلمه فارسی "شاگرد" استفاده می‌کردند.

او افزود: آژانس سرمایه گذاری و ترویج صادرات صربستان (siepa) به منظور گسترش بازار فرهنگی در زمینه صنایع فرهنگی در حال ظهور و ترویج صنایع فرهنگی تأسیس شده است. مأموریت این آژانس این است که از شرکت‌های صرب برای صادرات محصولات و خدمات خود و رقابتی‌تر شدن در بازارهای خارجی حمایت کند.

رایزن فرهنگی ایران در صربستان افزود:  "صربستان فضایی خلاق" یک پلت فرم برای حمایت از صنایع فرهنگی است که از طریق آن چندین برنامه پشتیبانی می شود: نمایشگاه طراحی درمیلان، ایتالیا (هر سال از سال 2009)، تبلیغ صربستان به عنوان یک مکان فیلمبرداری جذاب، همچنین همکاری طراحان داخلی وتولیدکنندگان مبلمان. تبلیغ صربستان به‌عنوان مکان فیلم‌برداری در نمایشگاه‌های تخصصی از طریق بروشورها و مواد تبلیغاتی سیپا انجام می‌شود.  همچنین Siepa از طریق این برنامه، از دانشجویان طراحی صنعتی برای بازطراحی بسته‌های محصولات فرهنگی صادرات محور، حمایت خواهد داشت.

انتهای‌پیام/