چیلله‌گئجه‌سی؛ شبی به بلندای یلدای آذربایجانی‌ها
منطقه آذربایجان به فراخور سنت‌های دیرینه و ویژگی‌های هویتی خود رسوم خاصی در شب چله دارد که پرداختن به فرهنگ و ادبیات بومی، یکی از شاخصه‌های آن است.
به‌گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، یلدا از رسوم قدیمی و باستانی ایرانیان است که تا کنون در بین مردم ایران رواج دارد و هر منطقه و قومی رسم منحصربه‌فرد خود را دارد.
منطقه آذربایجان به فراخور سنت‌های دیرینه و ویژگی‌های هویتی خود رسوم خاصی در شب چله دارد که پرداختن به فرهنگ و ادبیات بومی، یکی از شاخصه‌های آن است.
گردهم‌آمدن افراد خانواده در کنار بزرگان خاندان و یادآوری روزهای قدیم که سرشار از شادی و تندرستی بود، گاه اعضای خانواده‌های آذربایجانی را بر این می‌دارد که بساط شب‌نشینی‌های طولانی را فراهم کنند.
زمستان در آذربایجان به دو قسمت تقسیم می‌شود؛ 40 روز اول زمستان چله بزرگ و 20 روز دیگر زمستان چله کوچک نامگذاری شده است.
از رسوم معروف شب چله دورهم جمع شدن تمام خانواده و طائفه است. که مقدمه این دورهم با برآوردن کرسی در شب اول زمستان همراه است.
روز اول چله برزگ همان شب یلدا یا به زبان ترکی "چله گئجه‌سی" است. مهم‌ترین نماد شب چله هندوانه است. تابستان همیشه در ذهن مردم خوش‌یمنی، آبادی و سرزندگی بوده و در ایام گذشته که یخچال وجود نداشت هندوانه که میوه تابستانی بود را در صندوقچه قرار می‌دادند و اطرافش را با کاه پر می‌کردند تا هندوانه تا شب اول زمستان سالم بماند و با ورود زمستان هندوانه مانده از تابستان را در می‌آوردند و به نیت پایان زمستان و سردی می‌بریدند.
در شب چله، بزرگان خاندان وظیفه بریدن هندوانه را بر عهده دارند و هنگام بریدن هندوانه با خواندن "قادا بلامیزی، بوگئجه کسدوخ" یعنی "بلاهای خود را امشب بریدیم" هندوانه را می‌برند.
از رسوم دیگر آذربایجانی‌ها این است که صبح روز بعد پوست هندوانه و میوه‌های دیگر را به نیت خوش‌یمنی در آب روان رها می‌کردند.
رسم ویژه شب چله مربوط به نوعروسان است؛ عروس و دامادهایی که اولین سال ازدواجشان باشد در این شب برای هم "خنچا" می‌برند که در آن خوراکی‌های شب چله برای عروس و داماد و لباس‌های فصل زمستان قرار دارد.
در شب یلدا در تبریز و دیگر مناطق آذربایجان، یکی از سرگرمی‌ها و رسوم قدیمی، شنیدن داستان‌ها و قصه‌های قدیمی مثل قصه کوراوغلی و خواندن بایاتی یا دوبیتی‌های ترکی است. بزرگترها برای کودکان و جوان‌ترها از حکایت‌ها و داستان‌های قدیمی نقل می‌کنند یا تام‌الاختیار یا معما می‌پرسند و این امر به نوعی باعث انتقال فرهنگ شفاهی و تاریخ منطقه می‌شود و به نوعی مردم تلاش می‌کنند سرمای زمستان را با گرمی دورهم بودن و نزدیکی کمتر احساس کنند.
انتهای پیام/
