به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، تحولات جمعیتی امروز یکی از مهمترین چالشهای راهبردی استانهاست؛ چالشی که اگر جدی گرفته نشود، نظام اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشور را در آیندهای نهچندان دور با بحرانهای عمیق روبهرو خواهد کرد. در این میان، همدان بهعنوان یکی از استانهای مهم غرب کشور، نشانههای آشکاری از پیری جمعیت و کاهش نرخ فرزندآوری را تجربه میکند. هرچند قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت»تصویب شده، اما فاصله میان قانون و اجرا در بسیاری از طرحها همچنان محسوس است.
همدان با روندی شتابان به سمت ساختار سالمندی حرکت میکند. براساس آمارهای رسمی 52.65 درصد سالمندان استان زنان هستند؛ موضوعی که اهمیت برنامهریزیهای جنسیتی، سلامتمحور و حمایتی را دوچندان میکند. تویسرکان با 17.7 درصد سالمندی، پیرترین شهرستان استان است. رزن و کبودراهنگ با 12.6 درصد سالمندی، جوانترین شهرستانها به شمار میآیند.
زنان سالمند؛ گروهی که به توجه ویژه نیاز دارند
افزایش تعداد زنان سالمند در استان، ضرورت برنامهریزی ویژه را دوچندان کرده است. با توجه به این موضوع ، باید برنامههای اختصاصی برای بهبود کیفیت زندگی زنان سالمند باید با دقت و سرعت بیشتری اجرا شود؛ از خدمات سلامت و مراقبتهای اجتماعی گرفته تا امکان مشارکت فعال در فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی.
مشکل دیگری که این روزها تبدیل به مد شده است، رواج تک فرزندی و شعار فرزند کمتر زندگی بهتر است، بعضی پدر و مادرها بر این باورند که باید تمام خواستههای فرزند خود را به بهترین نحو ممکن مهیا کنند و این موضوع آنها را به سمت تک فرزندی سوق میدهد چراکه گمان میکنند اگر فرزند دیگری بیاید از نظر مالی جوابگوی تامین بی چون و چرای نیازهای دو فرزند نخواهند بود.
طعم تلخ تنهایی در تک فرزندها
پیامد این روند فقط کاهش نرخ زاد و ولد نیست. تکفرزندی پیامدهای روانی و اجتماعی جدی نیز دارد. فرزندان بدون خواهر و برادر، در تجربه بسیاری از احساسات، دغدغهها و روابط عاطفی تنها میمانند و در آینده مزه تلخ تنهایی و کمبود پیوندهای خانوادگی را بیشتر از نسلهای قبل خواهند چشید.
مطالعات نشان میدهد کاهش فرزندآوری میان افراد تحصیلکرده و خانوادههای مرفه بیش از سایر گروههاست؛ به عبارتی، طبقهای که از نظر فرهنگی و اقتصادی ظرفیت بیشتری برای تربیت فرزندان دارد، کمتر تمایل به فرزندآوری دارد. این موضوع، آینده جمعیتی را با پیچیدگی بیشتری مواجه میکند.
بعضی خانوادهها آمادهاند، اما حمایتها همچنان معطل است
یکی از مهمترین انتظارات مردم در مسیر تحقق سیاست جوانی جمعیت، حمایتهای جدی و عملی دستگاههاست، اما تجربه خانوادههای همدانی از اجرای این حمایتها چندان امیدوارکننده نیست.
تأخیر طولانی در پرداخت وام فرزندآوری
در حالیکه این وام باید باری از دوش خانوادهها بردارد، بسیاری از خانوادهها در همدان بیش از یک سال است که در صف پرداخت ماندهاند.
هزینههای سنگین زایمان، تأمین پوشک، شیرخشک و مخارج اولیه کودک برای خانوادهها فشار زیادی دارد و تأخیرهای طولانی، اثر تشویقی این وام را عملاً بیاثر میکند.
زمین فرزند سوم؛ طرحی که برای بسیاری اجرا نشده است
واگذاری زمین یا تسهیلات مسکن برای خانوادههای دارای سه فرزند به بالا، یکی از مهمترین بندهای قانون «جوانی جمعیت» است.
اما گزارشهای متعدد از همدان نشان میدهد بخش بزرگی از خانوادهها هنوز هیچ زمینی دریافت نکردهاند و پروندهها در پیچوخم اداری معطل مانده است. چنین تجربههایی اعتماد مردم به سیاستهای حمایتی را تحتتأثیر قرار داده و انگیزه فرزندآوری را کاهش میدهد.
جوانی جمعیت بدون اصلاحات ساختاری محقق نمیشود
اگر قرار است روند پیری جمعیت متوقف و انگیزه فرزندآوری تقویت شود، لازم است پرداخت وامها بهموقع و بدون بروکراسی فرسایشی انجام شود؛طرح زمین برای فرزند سوم شفاف، سریع و قابل پیگیری باشد؛ آموزش، اشتغال و حمایت از زنان جوان تسهیل شود؛ و نگاه دستگاهها از «ابلاغ بخشنامه» به «اجرای واقعی» تغییر کند.
بارها استاندار همدان نسبت به تاخیر و عملکرد ضعیف بانکها در پرداخت تسهیلاتی مانند وام فرزندآوری، به بانکها هشدار داده است اما تاثیری در روند پرداختها نداشته و با همانفرمان پیش میرود.
جوانی جمعیت در همدان تنها یک دغدغه آماری نیست؛ سرنوشت آینده استان است. خانوادهها نشان دادهاند که اگر حمایتهای عملی، قابل پیشبینی و بهموقع دریافت کنند، از فرزندآوری استقبال میکنند. امروز زمان آن رسیده که مسئولان با اجرای کامل قانون، از تأخیرها و وعدههای نیمهتمام عبور کرده و بستر واقعی برای رشد نسل آینده را فراهم کنند. آینده استان در گرو عملکرد امروز ماست؛ نه آنچه روی کاغذ نوشته میشود، بلکه آنچه در عمل محقق میشود.
یادداشت از: فائزه محمدی
انتهای پیام/