به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، استان همدان بهعنوان یکی از غنیترین و مهمترین خاستگاههای قالیبافی ایران شناخته میشود که ریشههای این هنر ـ صنعت در آن به بیش از هزار سال میرسد. قالیبافی در این استان ابتدا از روستاها آغاز شد و بهتدریج به شهرها گسترش یافت. وجود چهار قوم لر، کرد، ترک و فارس در همدان سبب شده تا این استان بیش از 40 منطقه بافت و بیش از 500 طرح و نقشه متمایز داشته باشد؛ تنوعی که به گفته کارشناسان در هیچ استان دیگری از کشور یافت نمیشود.
حمیدرضا فروزانفر احسن مسئول انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان همدان در گفتوگو با تسنیم به تشریح سابقه قالیبافی در این استان پرداخت. وی با اشاره به مناطق مختلف از میشن و مهربان و نهاوند تا شهرباف، بهار، تاجآباد و عینآباد تأکید کرد که هر منطقه طرحها و سبکهای ویژه خود را دارد و در هر منطقه نیز گونههای مختلفی از طرحها مانند حاجخانمی، لچکترنج و ماهی رواج دارد. او درباره تنوع طرح در ملایر گفت که این شهر از نظر تنوع طرح «بیرقیب» است و مناطق مختلف آن از جوزان و طائمه تا علمدار، کَسِب، ننج، حسینآباد، ازندریان و موسیخان هرکدام دارای طرحهای منحصربهفرد هستند. وی همچنین به طرحهای تویسرکان، آصادقی، زاغه، درواز و نهاوند عشوند و گلحیدر اشاره کرد.
حفظ اصالت طرحها با ورود نسل Z به عرصه فرش
فروزانفر احسن با ابراز نگرانی از کمرنگ شدن اصالت طرحها گفت: برای حفظ این میراث گرانبها باید نسل امروز، یعنی نسل Z (متولدین 1375 به بعد)، وارد کار شوند. وی تأکید کرد که باید این نسل را از تماشاگر به بازیگر اصلی در چرخه تولید، طراحی، بازاریابی و دیجیتالمارکتینگ تبدیل کرد، زیرا آنان بهتر از هر نسلی با محتوای جهانی آشنا هستند. به گفته وی، نسلهای قدیم ارتباط مؤثری با نسل جدید برقرار نکردهاند و همین مسئله باعث کاهش علاقه به فرش شده است.
فرش همدان؛ زینتبخش موزهها و کاخهای جهان
مسئول انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان همدان گفت: فرشهای این استان زینتبخش موزهها، کاخها و منازل در سراسر جهان از جمله اروپا و آمریکا هستند. او با اشاره به طرحهای ملایر و مهربان افزود که بسیاری از این طرحها در موزههای معتبر جهان حضور دارند و برخی مناطق همدان از گذشته تولیدکننده فرشهای قرمز مشهور بودهاند. فروزاناحسن با قاطعیت بیان کرد: بهجرأت میگویم در دنیا هرجا بروید، اثری از فرش استان همدان پیدا میشود.
وی با اشاره به پیشینه تاریخی صادرات فرش از همدان گفت: این شهر در دورههای گذشته از نخستین مراکز صادرات خشکی فرش ایران (سرای میرزا کاظم) بوده و کالاهای صادراتی از جمله فرش در این شهر بستهبندی و راهی کشورهای دیگر میشده است. او افزود: نخستین قالیشوی ایران و نیز ماهرترین رفوگران کشور از همدان بودهاند و متأسفانه بسیاری از این مهارتها به نسل بعد منتقل نشده است؛ از جمله تولید قلابهای رفو که با فوت استاد «دادا» بهطور کامل از بین رفته است.
فروزانفر احسن با انتقاد از نبود یک مرجع واحد برای مدیریت فرش گفت: فرش بین صنعت و هنر مانده و همین دوگانگی آن را بیصاحب کرده است. وی خواستار یکپارچهسازی مدیریت و سپردن امور فرش به یک نهاد مشخص شد و تأکید کرد که مرکز ملی فرش در سالهای اخیر تضعیف شده و باید تقویت شود تا بتواند صدای تولیدکنندگان را بهخوبی منعکس کند.
به گفته مسئول انجمن، مهمترین بحران صنعت فرش کاهش نیروی کار ماهر است؛ بسیاری از فعالان این حوزه به سن بازنشستگی رسیدهاند و اگر نسل جدید وارد نشود، فرش دستباف با خطر نابودی مواجه خواهد شد.
وی با اشاره به شرایط اقتصادی گفت: در گذشته فروش چند تخته فرش با قیمت یک خودرو برابری میکرد، اما امروز چنین نیست. فروزاناحسن فرش دستباف را «یک قلک اقتصادی» برای خانوادهها دانست که هرچند درآمد روزانه ندارد، اما ارزش بلندمدت ایجاد میکند.
او درباره موانع صادرات فرش گفت: تحریمها، قوانین داخلی مانند ورود موقت و رفع تعهد ارزی، افزایش قیمت پشم و ورود فرشهای افغانستان از مهمترین مشکلات هستند. وی افزود: افغانستان و پاکستان پشم ایران را خریداری کرده و با طرحهای ایرانی، فرش تولید و حتی به خود ایران صادر میکنند.
نیاز به ایجاد موزه و مرکز جامع فرش در همدان
فروزانفر احسن خواستار ایجاد یک مجتمع تخصصی شامل موزه، نمایشگاه و مرکز آموزش فرش در همدان شد؛ مرکزی که هم گردشگران و هم مردم استان بتوانند در آن با فرش همدان آشنا شوند. او گفت این موضوع در حال پیگیری با استانداری و اداره کل صنعت، معدن و تجارت است.
وی با اشاره به آموزش نزدیک به 10 هزار نفر در روستاها و شهرهای استان گفت: این روند باید ادامه یابد و برای جذب دختران تحصیلکرده و نسل جدید، فرهنگسازی جدی لازم است. وی همچنین با انتقاد از بیتوجهی به تشکلها گفت: تشکل یعنی همفکری و همکاری جمعی، اما نگاه موجود تنها به جنبه درآمدی آن است. او خواستار تقویت انجمنها برای اثرگذاری بیشتر شد.
فروزانفر احسن یادآور شد که بیمه قالیبافان از سال 1392 قطع شده و هنوز جایگزینی برای آن تعریف نشده است. او گفت: همانطور که دولت از صنایع دیگر مانند مبلمان با تسهیلات حمایتی پشتیبانی میکند، باید برای خرید فرش دستباف نیز تسهیلات ویژه در نظر گیرد.
وی گفت: در سال 1378 صادرات فرش همدان از گمرک استان 13.5 میلیون دلار بود، اما طی دهههای اخیر این رقم تقریباً به صفر رسیده بود. از سال گذشته دوباره صادرات از گمرک همدان آغاز شده و سال گذشته 66 هزار دلار و امسال 198 هزار دلار فرش صادر شده است.
درخواست حمایت جدیتر از مسئولان و اتحاد فعالان حوزه فرش
فروزانفر احسن در پایان گفت: از استاندار، مدیران کل و نمایندگان مجلس تقاضا داریم حمایتها را جدیتر کنند. مصوبات باید به نتیجه برسد. از همه فعالان فرش، از پشمچین تا صادرکننده، میخواهم برای احیای این هنر ـ صنعت تلاش کنند. وی همچنین از پیگیری ثبت ملی و سپس ثبت جهانی طرحهای فرش همدان خبر داد.
انتهای پیام/