از ماجرای پیشنهاد رشوه تا اولین برخورد احمدی نژاد با مصلحی بعد از خانه نشینی
خبرگزاری تسنیم:نقاط قوت و ضعف احمدی نژاد، ماجرای خانه نشینی، نوع برخورد احمدی نژاد با وزرا،نگاه رئیس جمهور سابق به اقتصاد، مافیای چندین ساله بخش کشاورزی و پیشنهاد رشوه به خلیلیان برخی موضوعات مطرح در گفتگوی تفصیلی تسنیم با وزیر سابق جهاد کشاورزی بود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، مصاحبه با وزیر50 ساله خوزستانی و ماخوذ به حیای دولت دهم فرصت خوبی بود تا از اتفاقات و مشکلات یکی از بخشهای مهم اقتصادی و جریانات آن که، کم هم نبود جویا شویم .از شخصیت آقای احمدی نژاد بپرسیم و از موارد و مسائلی که در افواه عمومی در مورد ایشان مطرح است بشنویم. از جریان خانه نشینی احمدی نژاد و ارتباطش بعد از این جریان با مصلحی وزیر اطلاعات با خبر شویم . از نوع برخوردهای احمدی نژاد با وزرا ، نگاهش به مسایل مختلف اقتصادی و دلیل برخی اخراجیهای دولت بشنویم ، با جریان وجود مافیای چندین و چند ساله موجود در بخش کشاورزی که یکی از نگرانی ها و دلخوری های وزیر دولت دهم بود آشنا شویم . خاطراتش را بشنویم و از برخورد این مافیا و جریان پیشنهاد رشوه به وزیر مطلع شویم . داستان گرانی یکباره مرغ و تبدیل شدنش به یک موضوع بین المللی ، بهانه شدن گرانی مرغ برای لیچارپرانی دیپلماتهای عربی و ...سعی کردیم علی‌رغم روحیه خاص صادق خلیلیان وزیر جهادکشاورزی دولت دهم از این فرصت نهایت استفاده را بکنیم که البته تا حدودی میسر شد . لطفا حاصل این تا حدودی را بخوانید.
*تحلیل خلیلیان از نقاط ضعف و قوت احمدی نژاد
تسنیم: اگر موافق باشید با توجه به حضور شما در دولت از برداشت شما نسبت به شخص‌آقای احمدی نژاد بپرسیم. آقای احمدی نژاد را چطور دیدید؟
در نگاه کلی و کلان آنچه مسلم و قطعی است ایشان بسیار دلسوز نظام و کشور و مردم هستند و دوست دارند وضعیت مردم بهبود و کشور پیشرفت کند. طبیعتا هر فردی نقاط ضعف و قوتی دارد که تلاش و کوشش شبانه‌روزی از نقاط قوت احمدی نژاد است . بر روی اهداف خود پافشاری می‌کند و گاهی اوقات این پافشاری از دیدگاه دیگری ممکن است نقطه ضعف تلقی شود.
تسنیم:چرا؟
چون در تعامل با بخشهای مختلف طبیعتا در برخی جاها باید از نظرات عدول کرد و به نظرات دیگران نیز توجه کرد.
بحثی که ایشان دنبال می‌کردند این بود که عدالت در سراسر کشور دنبال شود ، این مسئله ابعاد مختلفی دارد .ایشان دنبال توسعه متوازن مناطق مختلف کشور بود.
تسنیم:اگر اجازه بدهید در مورد برنامه ها در جای خود بحث کنیم ،دلمان می خواست اول از ابعاد شخصیتی ایشان بدانیم.یکی از مواردی که در مورد آقای احمدی نژاد مطرح است نوع برخورد وی با وزرا است، نظری که در مورد ایشان وجود دارد این است که وی خیلی مستبدانه برخورد می‌کند و تحمل شنیدن نظر مخالف را ندارد به خصوص در جلسات هیئت دولت؟
به هیچ وجه این گونه نبود. احمدی نژاد مسائل را گوش می‌داد و وزرا هم مسائل را با شهامت اعلام می‌کردند. حتی در خصوص‌ترین جلسات . ممکن است حین مباحث تن صدا بالا برود که این طبیعت کار اجرا است.
سعی می‌کرد از وزرا حمایت کند ، نظرات مختلف را بشنود و نهایتا تصمیم‌گیری کند . اما برخی جاها خودشان جمع‌بندی‌هایی داشتند که طبیعتا در این مواقع نظر وزرا در درجه دوم اهمیت قرار می گرفت و ممکن بود با برخی برخورد تند داشته باشند ولی اینکه برخورد خارج از عرف داشته باشند به هیچ وجه صحت ندارد.
تسنیم:با هیچ کدام از وزرا؟
من ندیدم. شاید خیلی موارد اندک . به آن شکلی که در برخی از محافل گفته می‌شود نبود.
تسنیم:اندک مثل برخورد با اقای محرابیان ، آقای پورمحمدی ...
این برخوردها زمانی بود که دیگر نمی خواستند با آنها کار کنند .مثال هایی که زدید ، یا مسئله خانم دستجردی یا برخی وزرای دیگر. اما در جلسات عمومی این برخوردها پیش نمی آمد.
تسنیم:ولی تغییرات و جابجایی در دولت آقای احمدی نژاد بی سابقه بود . در هیچ دولتی این مقدار جابجایی و تغییر سراغ نداریم.
در زمان آقای خاتمی هم تغییر وزرا داشتیم . آقای عارف پست و تلگراف بود، سازمان مدیریت برنامه ریزی بودن، معاون اول هم بودن. ضمن احترام به ایشان؛ مگر یک فرد چقدر تخصص دارد که در همه این پستها بتواند موفق عمل کند؟ این نوع جابه جایی ها در همه دولتها وجود دارد ولی اینکه شدت جابه‌جایی در این دولت بیشتر بود ، بله می‌شود این راپذیرفت.
تسنیم:دلیل این جابه‌جایی ها چه بود؟
فکر می کنم دلیل این تغییرات نقطه نظرات آقای رئیس جمهور در خصوص کلان کشور و ذهنیت ایشان در این مورد بود. احمدی نژاد یک جاهایی جمع بندی هایی داشت که روی آن می ایستاد.طبیعتا وزرا در این موارد باید خودشان را با احمدی ناد هماهنگ می کردند نه اینکه احمدی نژاد با وزرا.جاهایی که وزیری از دولت اخراج می شد به دلیل همین عدم هماهنگی و پذیرش نظر و باور احمدی نژاد بود.
جاهایی که وزرا با احمدی نژاد زاویه پیدا می کردند و نظرش را قبول نداشتند یا باید استعفا می دادند یا باید اخراج می‌شدند . نمی شود کسی باور رییس جمهور را قبول نداشته باشد و در عین حال بماند .
تسنیم: مثلا دلیل تغییر آقای مظاهری چه بود؟کجا با احمدی نژاد زاویه پیدا کرد و نظرش را قبول نداشت؟
وقتی آقای مظاهری انتخاب شدند من خودم به شخصه با این انتخاب موافق نبودم.
تسنیم:چرا؟
فکر کنم تجربه هم نشان داد نظرم درست بوده.چون در شرایطی که کشور نیاز به نقدینگی داشت، آن را قفل کرد. شما الان ببینید. وزیر اقتصاد جدید می‌گوید بانک ها باید نقدینگی مورد نیاز تولید را تأمین کنند.وقتی این نقدینگی قفل شود،صنعت بخوابد چه وضعی پیش می آید.
تسنیم:فعلا نمی خواهیم وارد بحثهای تخصصی بشویم اما این دو موضوع کاملا با هم متفاوت است . اتفاقا تجربه و تورم این سالها نشان داد نظر آقای مظاهری درست بود. رشد 300 تا 400 درصدی نقدینگی و ... اگر اجازه بدهید بجایش در این مورد بحث کنیم. آقای مظاهری انتخاب چه کسی بود؟
قاعدتا انتخاب خود اقای رئیس جمهور.
تسنیم:ولی برخورد با ایشان نشان داد انتخاب خودشان نبود؟
یکی از نقاط قوت آقای احمدی نژاد این بود که کمتر کسی می‌تواند در انتخاب افراد به ایشان کسی را تحمیل کند.
تسنیم: دلیل عزل ایشان در حالی که کمتر از یکسال فعالیت کرده بود ...
من فکر می‌کنم به خاطر همین مسائلی بود که مطرح کردم.
تسنیم:در دولت هم در این مورد بحث شد؟
خب این مسئله مربوط به دولت نهم است .ولی اگر دنبال رمز این تغییر و تحولات هستنید در همین چارچوب دنبال کنید.
تسنیم:بقیه افراد مثل آقای محرابیان، خانم دستجردی و آقای طهماسبی چطور؟
خانم دستجردی به خاطر بحث تأمین ارز برای دارو بود. خب طبیعتا در جلسات دولت و ویژه اقتصادی مسائل و چالش‌ها مطرح می شد . وقتی مشکلات در جامعه و رسانه مطرح شود مشکل ایجاد خواهد شد .قرار نیست مردم بیایند وارز دارو را تأمین کنند. طبیعی است وقتی وزیر موضوع را به رسانه‌ها می‌کشد، معنای دیگر آن این است که یا می‌خواهد دولت را در تنگا قرار دهد یا می‌خواهد خودش برود.به نظرم یک مقدار رفتن خانم دستجری با رفتن بقیه افراد متفاوت بود.
تسنیم:برکناری دستجردی ربطی به تحمل شنیدن نظر مخالف نداشت؟
نه . مصادیق زیادی داشت . در همین دولت وجود داشتند وزرایی که نظرت کاملا مخالف دولت و احمدی نژاد داشتند ولی ماندند و کار کردند.
تسنیم:مصداقی بیان می کنید؟
مثلا خود من . در مورد افزایش قیمت حاملهای انرژی و قیمت تضمینی گندم ، در مورد سهیمه گازوئیل برای کشاورزان خیلی محکم مکاتبه می‌کردم و در جلسات هم خیلی تند پیگیری.برخی جاها نقطه نظرات من پذیرفته می‌شد و برخی مواقع هم نه .
تسنیم:برخورد آقای احمدی‌نژاد با شما چطور بود؟
من فکر می‌کنم از آنجایی که معتقد بود برای بهبود کار من این حرص و جوش را می‌زنم و پشت بند سیاسی ندارد برخورد نمی کرد . خیلی راحت آن را هضم می کرد.در بخش آموزش و پرورش هم وزیر خیلی محکم و تند برخورد می‌کرد اما منجر به جابه‌جایی حاجی‌بابایی نشد.وزیر دادگستری خیلی مواقع از مواضع قوه قضاییه دفاع می‌کرد اما منجر به جابه‌جایی ایشان نشد.
حتی یکبار من این قدر ناراحت شدم که از جلسه خارج شدم ،درآن جلسه معاون اول و چند تن از وزرا بودند ، من در اعتراض گفتم این گونه نمی‌شود کشور را اداره کرد ،به من گفتند اگر رفتید بیرون، دیگر رفتید!!! اتفاقا وقتی از اتاق خارج شدم در هم محکم بسته شد. این جور مسائل در دولت پیش‌می آمد.
تسنیم:احمدی نژاد با این برخورد شما چه کرد؟
گفت خیلی تند برخورد کردی ، خودت را اصلاح کن . بعد گفت با هم روبوسی کنید و اختلاف را حل کنید.
تسنیم:تند‌ترین برخوردی که در دولت با آقای احمدی‌نژاد شد چه‌بود؟ برخورد وی چگونه بود؟
وزرا گاهی اوقات از کلمات تند متناسب با شرایطی که بحث پیش می رفت استفاده می‌کردند ؛ حتی وزیری بود که در برخی مواقع به رئیس جمهور می‌گفت شما یک دقیقه ساکت باشید ببینید ما چه می‌گوییم.
تسنیم:برخورد احمدی نژاد چه بود؟
سکوت کرد و به صحبت‌ها گوش داد.
تسنیم:کدام یک از وزرا ؟
بماند . من راجع به خودم می‌توانم بگویم که گفتم . در بحث هدفمندی یارانه‌ها ، در یک جلسه بحث بود که قیمت برق، گاز، گازوئیل برای کشاورز چقدر باشد و چقدر سهمیه بدهد؟ من صراحتا در ان جلسه ایستادم و گفتم این تصمیم درستی نیست .
تسنیم:پذیرفتند؟
در هر صورت تحمل کردند.
تسنیم:آقای احمدی نژاد چند ساعت در طول روز کار می کرد؟
والا کار کردن وی از ساعت خارج شده بود . طی شبانه روز کار می‌کرد . هر موقع از شبانه‌روز ممکن بود ما با وی کارداشته باشیم و یا برعکس . مشکلی نبود.نیمه شب و یا صبح زود.
تسنیم:معمولا چه ساعتی می‌آمد؟
فکر می‌کنم بیشتر از سه تا چهار ساعت در طول شبانه روز ایشان استراحت نمی‌کرد و مابقی کار می‌کرد.
تسنیم:دیر وقت‌ترین زمانی که با شما تماس گرفته چه زمانی بود؟
خیلی مواقع پیش آمده بود که حتی 12 شب و یا صبح زود .
* خلیلیان از کجا به وزیر جهاد کشاورزی رسید؟
تسنیم:آقای احمدی نژاد شما را برای وزارت جهادکشاورزی چگونه پیدا کرد؟
گفتن این موضوع یک مقدار سخت است. در دولت آقای خاتمی جزء نیرو های منتقد دولت بودم و به سیاست‌های اقتصادی و سیاسی آنها انتقاد داشتم چون معتقد بودم آنها از ارزشهای انقلاب فاصله گرفتند . در ابعاد مختلف سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی. بعد در دولت نهم معاون وزیر جهاد کشاورزی شدم تا سه سال این کار را ادامه دادم و بعد احساس کردم کمتر مؤثر هستم به همین دلیل استعفا دادم و به دانشگاه آمدم.
پس از آن وضعیت پیشرفت شاخص‌های اقتصادی کشور را بررسی کردم . بعد از انقلاب در دولت نهم، در فضای انتخابات سال 88 با چند تن از اقتصادانان مخالف دولت مناظره کردم و مناظره به این شکل بود که شاخص های اقتصادی را به صورت علمی مطرح کردم که این دولت بهتر بوده.
کسی که از دولت خارج شده و باید طبیعتا منتقد دولت باشد کمتر سابقه دارد که از دولت تعریف کند،ولی اگر بخواهم به عنوان یک دانشگاهی شاخص‌های مختلف را در کنار هم بگذارم که کجاها نقطه قوت دولت نهم بوده، معتقدم دولت احمدی‌نژاد نسبتا موفق بوده است. معمولا کسی که از دولت خارج می‌شود نوک پیکان خود را به سمت سیاست‌های دولت و رئیس جمهور قرار می‌دهد.
با توجه به فعال بودن در فضای انتخابات، احساس می کردم سایر گزینه‌هایی که بودند ما را به نقطه‌ای خطرناک‌تر از زمانی که بعد از اصلاحات برخی می خواستند انجام دهند، می رساندند و به همین خاطر فعال شدم.شاید یکی از دلایل انتخاب من به همین خاطر بود.
تسنیم:در مناظرات خیلی با حرارت و عجیب از آقای احمدی نژاد حمایت می‌کردید.
نظر من این بود که در مسائل اقتصادی و عمرانی دولت احمدی نژاد نسبت به دولت‌های قبل خیلی بهتر کار کرده و شاخص‌های بهتری دارد.
تسنیم: واقعا اعتقادتان این است؟
بله . چه در دولت نهم و چه در دولت دهم این اتفاق افتاد .حتی مقام معظم رهبری نیز در آخرین جلسه‌ای که با دولت دهم داشت بر این موضوع صحه گذاشت که دولت نهم و دهم در زمینه عمرانی و اقتصادی کارهای بزرگی انجام داد.
تسنیم: اگر اجازه بدهید بجایش در مورد عملکرد و شاخصها بحث کنیم. برگردیم به نحوه انتخاب شما ،پس علاقه عجیب و حمایتهای بی دریغ شما از احمدی نژاد در مناظره ها مبنای انتخاب شما شد برای وزرات جهاد و کشاورزی؟
علاقه عجیبی به ایشان ندارم و نداشتم.
تسنیم:در مناظره‌ها و دفاع‌هایی که از آقای احمدی‌نژاد می‌کردید این را نشان می‌داید؟
دفاع من یک دفاع منطقی از شاخص‌های اقتصادی بود. ویژگی که من دارم این است ، هیچ وقت به کسی علاقه ویژه‌ای پیدا نمی کنم مگر به مقام معظم رهبری و خانواده ام . من تمام تجربه و تخصصم را در وزارت جهاد و کشاورزی به دست آوردم و به ان علاقه شدید دارم .
تسنیم: جریان رفتن شما به روستا‌ها و گرفتن اطلاعات از آنها و خرج کردن از جیب‌تان...
بله.خب در این بخش به عنوان یک دانشگاهی تخصص دارم و در انتخابات نیز حضور پید کردم و به طور کلی جمیع این مسائل باعث شده که بنده را برای وزارت جهاد کشاورزی انتخاب کنند.
تسنیم: کسی شما را به آقای احمدی نژاد معرفی کرد؟
ایشان بنده را می‌شناخت چون مدتی معاون وزیر بودم و در جلسات شورای اقتصاد و سایر جلسات حضور پیدا می‌کردم و در جلسات اولیه هدفمندی نیز حضور داشتم .
تسنیم:قبل از زدن حکم وزرات جهاد با شما هم صحبت کرد؟
بله مفصل.
تسنیم: راجع به چه مسائلی ؟
راجع به اینکه در بخش کشاورزی و تولید چه کار‌هایی باید انجام بدهیم . احمدی نژاد در این زمینه یک نقطه نظراتی داشت و بنده هم یک نقطه نظرات دیگری . ولی 80 درصد برنامه‌هایمان با هم تطبیق داشت.
تسنیم: مهمترین خواسته آقای احمدی نژاد چه بود؟
مهمترین چیزی که تاکید داشت مصرف آب و تمرکز بر روی آن با توجه به شرایط کشور و تکنولوژی‌های جدید مصرف آب بود . معتقد بود برای اینکه کشاورزی بتواند کارآمد باشد باید بر روی مسائل زیر بنایی کار کنیم.
برخی از جاها هم ممکن بود در اولویت‌ها اختلاف داشته باشیم و بنده نظراتم را بیان کردم و نهایتا ایشان نیز پذیرفت.البته با من در مورد وزارت بازرگانی هم صحبت‌کردند.ولی نهایتا جمع‌بندی این شد که برای وزارت جهاد انتخاب شوم.
تسنیم: بعد از ادغام وزارت صنعت و بازرگانی این پیشنهاد را به شما دادند؟
نه . در انتخاب وزرای دولت دهم این اتفاق افتاد.
تسنیم: خودتان نپذیرفتید یا اینکه آقای احمدی نژاد نظرشان تغییر کرد؟
دو مسئله مطرح بود. یکی علایق ، که بنده نیز علاقه داشتم در وزارت بازرگانی کار کنم. یک مسئله دیگر بحث شناخت بود که طبیعتا در بخش کشاورزی از دوران دانشجویی فعال بودم، شناختم بیشتر بود و طبیعتا برای شروع ، کارایی‌ام برای بخش کشاورزی ظاهرا بالاتر بود و نهایتا جمع بندی این شد که در بخش کشاورزی به کار گرفته شوم.
تسنیم: در صحبتهای ابتداییتان گفتید آقای احمدی نژاد مثل بقیه نقاط قوت و ضعف داشت. نقاط قوتش را اشاره کردید ، نقاط ضعفش چه بود؟
درهمان صحبت ها به نقاط ضعف هم تلویحا اشاره کردم .
تسنیم:صریح تر اشاره کنید.
وقتی ایشان درمورد یک موضوعی به جمع بندی می‌رسید، به نقطه نظارتی که دیگران مطرح می‌کردند توجهی نداشت، نسبت به گفته خود اصرار می‌کرد.
تسنیم:حتی اگر اشتباه بود؟
خب از دید خودش درست بود ، چون اگربه این نتیجه می رسید که اشتباه است بالافاصله اصلاح می کرد.ولی خیلی کم به این نتیجه می‌رسید که اشتباه کرده.من فکر می کنم اگر یک مقدار انعطاف بیشتری می داشت بهتر بود.
تسنیم: در چه زمینه‌ای؟
در پذیرش نظرات دیگران . در جمع‌بندی نهایی.
*مهمترین اشتباه احمدی نژاد و جزئیات حاشیه‌های دو وزیر دولت قبلی
تسنیم: مهمترین اشتباهی که احمدی نژاد در تصمیم‌گیری‌هایش داشت و از نظرش برنگشت چه بود؟
گفتن بعضی مسائل به صراحت سخت است.
تسنیم: نظر شخصی شما را می‌خواهیم بدانیم؟
نظر شخصی بنده این است که گاهی جامعه راجع به اطرافیان افراد حساسیت‌هایی به خرج می دهند ، وقتی این حساسیتها از حدی فراتر رفت اگر به آن توجه نشود حاشیه به وجود می‌آید.
تسنیم: منظورتان آقای مشایی است ؟
فقط ایشان نبود. چند نفر مطرح بودند.
تسنیم: مثلا چه کسانی ؟
من مایل نیستم به خاطر حفظ حرمت دوستان نامشان را ببرم ولی در هر صورت وقتی حساسیتها از حدی بیشتر شد باید برا ی مصالح کشور و پیشرفت آن در نظرات خود تجدید نظر کرد. دومین اشتباه احمدی نژاد در برخوردها بود.برخی مواقع یک مسئله را می شود در رسانه‌ها اعلام کرد و برخی مواقع نمی شود. برخی مسایل را باید در جلسات با حضور مقام معظم رهبری و جلسات هماهنگی بین قوا مطرح کرد و از رسانه ای شدن آن جلوگیری کرد. شاید اگر برخی مسائل به سطح جامعه کشیده نمی‌شد بهتر بود.
تسنیم: مثل چه مسایلی؟
مثل مسایلی که در جریان استیضاح آقای شیخ‌الاسلام مطرح شد . همچنین بحثی که در مورد جابه‌جایی وزیر اطلاعات پیش آمد.
تسنیم: خانه نشینی آقای احمدی نژاد؟
بله .فکر می‌کنم اگر آن مسائل پیش نمی‌آمد بهتر بود.
تسنیم: آقای احمدی نژاد آن چند روز خانه بود؟
والا ما که با ایشان ارتباط داشتیم و کار را دنبال می‌کردیم ولی گاهی اوقات دفتر کار آدم ملاک نیست.
تسنیم:آقای احمدی نژاد چرا وزیر اطلاعات را برداشت؟
این مسئله یک سری مسائل پشت پرده و حاشیه‌ای دارد که از آن اطلاعی ندارم.
تسنیم: دلیل خانه نشینی آقای احمدی نژاد چه بود؟
احمدی‌نژاد، آقای مصلحی را برکنار کرد ولی مقام معظم رهبری طی اطلاعیه ایشان را به این سمت بازگرداند. این اختلاف شد.
تسنیم: بعد از این اتفاق روابط آقای مصلحی با آقای احمدی نژاد چطور بود؟
روزهای اول روابط سرد بود اما بعدا گرم و صمیمی شد.آقای مصلحی خودشان مشکلی نداشت حتی در رفتن هم مشکلی نداشت.
تسنیم: سرد بود یعنی چطور بود؟ یعنی جواب سلام هم را هم نمی دادند؟
چرا . جواب سلام واجب است.
تسنیم: ظاهرا همان ابتدا آقای احمدی نژاد کفته بودند که آقای مصلحی در جلسه هیئت دولت حاضر نشوند؟
نه . در اولین جلسه این مطرح شد و آقای مصلحی هم خودشان از جلسه خارج شدند. اما بعد در جلسات شرکت کردند و اقای رئیس جمهور هم حضور داشت.
تسنیم: برخوردها در جلسات هیات دولت چگونه بود؟ به حرف‌های آقای مصلحی در هیئت دولت توجه می‌شد؟
یه مدت کوتاهی روابط سرد بود.بعدا گرم شد.
تسنیم: گرم یعنی چه‌جور؟
به روال سابق برگشت.
تسنیم: یعنی آقای احمدی نژاد، آقای مصلحی را پذیرفت؟
در ظاهر آنچه در دولت می‌دیدیم حضور آقای مصلحی و گزارشات ایشان بود . در تصمیم‌گیری‌ها از نظراتشان استفاده می‌شد.
تسنیم: در مورد آقای پور محمدی چطور؟ظاهرا بخاطر انتخاب یکی از استانداران توسط آقای احمدی نژاد بدون هماهنگی و اطلاع پورمحمدی باعث شکرآب شدن رابطه آنها شد؟
من آن زمان معاون وزارت خانه بودم و در جلسات دولت خیلی حاضر نمی شدم. ولی به هر صورت آن اختلاف رخ داد و آن مسئله پیش آمد.
*سفر به آمریکا و استفاده از هواپیمای مخصوص دولت
تسنیم: یکی از مسائل و نکات حاشیه‌ای که زمان آقای احمدی‌نژاد و شما پیش آمد سفر به آمریکا و همراهی بیش از 165 نفری اعضای دولت و خانواده‌های‌شان بود، شما در آن سفر نبودید؟
بنده در هیچ سفری از سفرهای احمدی نژاد به آمریکا حضور نداشتم. ولی عدد 165 نفر قطعاً صحت نداشت. اما اینکه بعضی از افراد خانواده‌های‌شان همراهشان بود، امکان آن هست.
تسنیم: شما سال 91 با آقای احمدی‌نژاد به آمریکا نرفتید؟
اسم من در لیست بود ولی آمریکا به دو یا سه تن از وزرا ویزا نداد. حتی با گروهی که با تأخیر رفتند هم ویزای من درست نشد.
تسنیم: کدام وزرا؟
فکر کنم آقای نجار و یک وزیر دیگر هم بود، شک دارم. ولیتا جایی که به یاد دارم به جز من دو وزیر دیگر به آنها ویزا ندادند.
تسنیم: به‌چه‌دلیل ویزا صادر نشد؟
به من چیزی نگفتند. خودم تحلیل‌هایی دارم که قابل بیان نیست.
تسنیم: مبنای انتخاب همراهان رئیس‌جمهور در سفر به آمریکا چه بود؟
بعضی به‌دلیل ارتباط کاری، بعضی هم برای کسب تجربه چون کم پیش می‌آید، به‌خصوص در سازمان ملل، احمدی نژاد قصد داشت تا وزرا با سازمان ملل و سطوح کار آشنا شوند. البته برخی سفرهای دیگری هم بود مثل حوزه آفریقا که من در آن شرکت کردم.
تسنیم: قبل از این سفرها جلسه‌ای برای توجیه موضوع، چه‌کسانی باید حضور داشته باشند و اینکه به‌چه‌دلیل باید شرکت کنند تشکیل می‌شد؟
بله، تشکیل می‌شد.
تسنیم: مثلاً در مورد شما برای سفر به آمریکا چه مسائلی مطرح شد؟
چیزی به من نگفتند چون من در آن جلسه حضور نداشتم.
تسنیم: بدون اطلاع اسم شما را در لیست گذاشتند؟
به من گفتند که شما در لیست هستید.
تسنیم: یعنی برنامه کاری در این سفر نداشتید؟
من در جریان جزئیات این سفر و دلیل انتخابم نیستم.
تسنیم: اطلاع دارید سال 90 و 91 همراهان آقای احمدی‌نژاد به آمریکا چند نفر بودند؟
خیر، اما طبیعتاً وقتی هواپیمای اختصاصی دولت به‌سمت آمریکا رفت، بخش قابل توجهی از این افراد خبرنگاران و اصحاب رسانه و بخشی اعضای دولت و معاونین وزرا بودند.
تسنیم: واقعاً لزومی داشت این‌همه احمدی‌نژاد را همراهی کنند؟
شاید اگر محدودتر می‌کردند بهتر بود.
تسنیم: این موارد در گزارش کمیسیون اصل 90 مطرح شد.
من بشخصه در این 4 سال هر سفر کاری که رفتم خانواده همراهم نبود.
تسنیم: یکی دیگر از مسائلی که در دوران آقای احمدی‌نژاد مسئله‌ساز شد و حاشیه فراوان درست کرد، هواپیمای اختصاصی ریاست جمهوری بود، آقای احمدی‌نژاد از روز اول گفت: من این هواپیما را نمی‌خواهم. ولی بعداً ظاهراً در سفرها از آن استفاده کردند.
از آن هواپیما که مخصوص رئیس جمهور ساخته شده بود احمدی نژاد خیلی استفاده نکرد. من خاطرم نیست، شاید در سفر به آمریکا از آن استفاده کرد.این هواپیمای ایرباس اختصاصی در سفر به آفریقا در اختیار ما قرار گرفت ولی اینکه از این هواپیما خود رئیس جمهور استفاده کرده باشد اطلاع ندارم.
تسنیم: با توجه به این که سعادت مسافرت با این هواپیما نصیبتان شده می‌دانید چه ویژگی‌های منحصر به فردی دارد.
هواپیمایی است که قسمت جلوی آن حالت تشریفاتی دارد.
تسنیم: یعنی چه ویژگی؟
طبیعتاً خیلی راحت‌تر است.
تسنیم: امکانات آن چه فرقی با بقیه هواپیماهای دیگر دارد؟
خوب، هواپیماهای دیگر صندلی‌ها خیلی کنار هم و تنگ است و تعداد زیادی کنار هم می‌نشینند ولی این هواپیما راحت‌تر است. از این هواپیماهای تشریفاتی در دولت 6 تا وجود داشت که بعضی از زمان شاه مانده بود و بعضی هم آقای خاتمی آورده بود.
*از ماجرای نحوه تأمین یارانه نقدی تا پرداخت یارانه تولید و صنعت
تسنیم: یکی از مهمترین اتفاقاتی که در زمان آقای احمدی‌نژاد به‌وقوع پیوست و مسیر اقتصادی ما را تغییر داد، افزایش یک‌دفعه نرخ ارز بود، چه شد یک‌شبه دلار از 1200 تومان به 3600 تومان رسید؟
یکی از دلایل آن مسایل سیاسی است، الآن هم می‌بینیم که نقطه نظرات همان است که در دولت قبل گفته می‌شد. آمریکا به‌تدریج تحریم‌های یک‌جانبه را اعلام کرد، به‌خاطر این تحریم‌ها نقل و انتقال پول و فروش نفت ما با مشکل مواجه شد. شرکت‌هایی که با ما ارتباط داشتند از طرف آمریکا مجازات شدند. فروش نفت ما کم شد و از طرفی هرچه نفت را می‌فروختیم امکان جابه‌جایی پول نداشتیم و پول در همان کشوری که نفت را خریده بود بلوکه می‌شد.
تسنیم: این مسئله سالها است که با مشکل انجام می‌شود.
کاهش فروش نفت و جلوگیری از نقل و انتقال پول اواخر سال 90 رخ داد.
تسنیم: یکباره به این قیمتها رسید؟
بله، این یک تحریم جدید بود و به‌مرور حلقه تحریم را تنگ کردند تا به جایی رسیدیم که سال 91 شد. وقتی تحریم اعمال شد به‌تدریج کشورهایی که تمکین نمی‌کردند از طرف آمریکا با فشار مواجه شدند.
تسنیم: جریان دوبی و عدم امکان مبادلات ارزی در این کشور چقدر در این مشکل نقش داشت؟
خوب، این‌هم یک نوع فشار بود. دلار ابتدا به 1800، بعد 2500 و بعد رفت تا به 4000 تومان رسید.
تسنیم: ولی رییس کل بانک مرکزی وقت یکی از دلیل اصلی افزایش یکباره قیمت دلار را مسئله دبی عنوان کرد.
خب ببینید این اتفاق اوج مسئله‌ای بود که رخ داد چون اگر دبی انجام می‌داد اقدامی که بر علیه ما قرار بود انجام شود، حنثی می‌شد. ولی وقتی این حلقه تنگ تر شد به این نقطه رسیدیم.
تسنیم:در جلسات دولت در این زمینه بحثی هم مطرح شد؟
در جلسات متعددی در ستاد تدابیر ویژه بحث دلارداشتیم . هر چند مسائل مختلفی از جمله تحریم‌ها مطرح می شدو هر هفته رصد و چاره جویی می‌کردیم. الان هم با تدابیر دولت فعلی که زمان افزایش دلار می‌گفتند این مسئله ناشی از بی تدبیری است می‌بینیم که معتقدند باید مشکل فروش نفت و جابه‌جایی پول را حل کنیم ، این یعنی آنها هم به این نتیجه رسیده‌اند.
تسنیم: تامین منابع پرداخت یارانه ها در افزایش و بازی با قیمت دلار چقدر نقش داشت؟ خیلی از کارشناسان معتقدند آقای احمدی نژاد برای اینکه منابع پرداخت یارانه ها تامین کند با دلار بازی کرد و قیمتش را بالا برد.
این مسئله سودی برای دولت نداشت چون تا سال 91 ارز را 1226 تومان می‌فروخت.
تسنیم: پس این مابه التفاوت ( قیمت مصوبه بودجه و بازار آزاد)به جیب چه کسی می رفت؟
یک بخشی از ارز که مربوط به پتروشیمی‌ها و صندوق توسعه ملی بود . اینها در مرکز مبادلات می‌آمد ولی ارزی که بانک مرکزی در اختیار می‌گذاشت 1226 تومان بود. کسری منابع یارانه‌ای از جاهای دیگری تأمین می‌شد.
تسنیم: از کجا ؟
یکی خود اختلاف قیمت بین حاملهای انرژی بود . وقتی از 100 به 400 تومان افزایش پیدا کرد یکی از منابع پرداخت یارانه ها شد.
تسنیم: این که برای پرداخت یارانه ها کافی نبود.
بخش عمده‌ای از منابع یارانه های نقدی از محل اختلاف قیمت حاملهای انرژی تأمین می‌شد.
تسنیم: چند درصد؟
درصدها را حضور ذهن ندارم. بخش دیگری از این منابع از ردیف هایی که در بودجه برای یارانه‌ها دیده شده بود که مجوز قانونی هم داشت تامین می شد. این بین بخشی می‌ماند که عدد آن را نمی‌توانم بگویم اما میزان کمی.
تسنیم: نمی خواهیم زیاد روی اعداد و ارقام بحث کنیم اما مسئله اصلی رویکرد آقای احمدی‌نژاد به هدفمندی یارانه‌ها است . ایشان می‌دانست که دولت درآمد لازم را برای پرداخت یارانه نقدی ندارد چرا اینقدر اصرار داشت که یارانه به این شکل و با این مبلغ پرداخت شود؟ اگر خاطرتان باشد مجلس 25 هزار تومان تعیین کرد ولی آقای احمدی نژاد با اصرار 45 هزار تومان را دنبال کرد .چرا؟
مجلس عدد نداشت منابع را تأمین می‌کرد.
تسنیم: بر اساس سند بودجه ای کشور مصوبه مجلس ، 25 هزار تومان باید لحاظ می شد.
بله اما سهم بخش تولید به مردم پرداخت نشد که این یکی از نقاط ضعفی است که به آقای احمدی نژاد وارد است.
تسنیم: در مورد این موضوع وزرا با آقای احمدی‌نژاد صحبت کردند؟
بله ، مرتب مطرح شد و برای گرفتن سهم تولید تلاش کردیم.
تسنیم: ولی نتیجه نگرفتید. استدلال آقای احمدی نژاد چه بود؟
از جای دیگری توانستین سهم خود را بگیرم .
تسنیم: ولی سایر بخشهای تولید نتوانستند سهم خودشان را بگیرند؟ تنها 20 درصد سهم تولید داده شد.
بله . اما آنچه که ما گرفتیم و شاید بتوان زرنگی ما یا توجه رییس جمهور دانست حدود1250 میلیارد تومان بود که اواخر سال 89 از طریق شورای عالی آب علاوه بر بودجه به وزارت جهاد کشاورزی داده شد . برای کارهای زیر بنایی و اساسی مربوط به آب و خاک و 200 میلیارد از محل منابع هدفمندی در یک مرحله و 100 میلیارد دیگه هم در مرحله دیگری گرفتیم. کمک های دیگری هم داشتیم مثل 770 هزار تن از گندم در اختیار واحد‌های تولید دامداری‌ها و مرغداری ها قرار گرفت.
تسنیم: ظاهرا نمی خواهید به این سوال شفاف جواب بدهید.به شکل دیگر مطرح می کنیم.وزیر صنعت از سهم این بخش دفاع کرد؟
هر وزیری از حیطه کاری خود دفاع می‌کند.
تسنیم: رفتار آقای احمدی نژاد با ایشان وقتی می گفت که سهم تولید اختصاص پیدا نکرده ، چه بود؟
در هر صورت از راه های دیگری به ما داد.
تسنیم: خدمتتان گفتم ، بخش صنعت تنها 20 درصد از سهمش را گرفت؟
طبیعتاً باید وزیر صنعت جزئیات کارش را بگوید.
تسنیم: بگذریم .یکی از نکاتی که در مورد تصمیم آقای احمدی نژاد برای پرداخت یارانه ها مطرح می شود این است که تصمیم ایشان غیر علمی و بر پایه جلب توجه عامه یا به اصطلاح پوپولیستی است .
یکی از نقاط ضعف نحوه اجرای هدفمندی در خصوص مصارف منابع حاصل از هدفمندی بود. اگر چارچوب قانون رعایت می شد انتقاداتی که الان مطرح می‌شود دیگر نبود، ولی تبعات منفی دیگری می‌داشت که باز هم هیچ کسی گردن نمی‌گرفت.
تسنیم: استدلال آقای احمدی نژاد در مقابل این ایرادات چه بود؟
استدلال ایشان این بود که به اندازه فشاری که به مردم ناشی از افزایش قیمت حامل های انرژی وارد می شود باید به آنها پرداخت جبرانی کنیم.
تسنیم: ولی این استدلال و تصمیم باعث تورم 40 درصدی در اقتصاد شد.
نه. همه تورم ناشی از این مسئله نبود تحریم ها هم تاثیر بسیاری داشت. سال اول که هدفمندی یارانه‌ها اجرا شد ما جهش قیمتی نداشتیم ، بعد از یک سال به تدریج این اتفاق رخ داد . سال 91 ناشی از بحث تحریم و کاهش فروش نفت و عدم جابه‌جایی ارز در مجامع بین‌المللی بود . نرخ ارزبه خاطر این مشکل بالا رفت و پس از آن شاخصی شد برای بخش های اقتصادی که قیمتها را متناسب آن افزایش دهند.
تسنیم: در جلسه‌ای که اعضای تیم اقتصادی دولت دهم در مجمع تشخیص مصلحت نظام حاضر شدند و گزارش دادند، شما هم حضور داشتید؟
نه در مجمع حضور نداشتم.
تسنیم: در جلسه‌ای که تیم اقتصادی با مقام معظم رهبری داشتند چه؟ جلسه ای که وزیر اقتصاد از شرایط سخت اقتصادی صحبت کردند؟
بله حضور داشتم.
تسنیم: ظاهرا آقای حسینی وزیر اقتصاد در آن جلسه گفته بودند شرایط ما سخت است، تورم 170 درصدی است و مشکل فروش نفت داریم و در خواست مذاکره با آمریکا را مطرح کردند.
نه. ایشان نه این صحبت‌ها در حیطه مسئولیت‌شان است نه اجازه طرح همچنین مباحثی را داشتند.
تسنیم: پس موضوع گزارش ایشان چه بود؟
گزارش مطرح شده آقای حسینی مربوط به چیزی بود که در جریان تحریم‌ها رخ داده بود.
تسنیم:چه نکاتی؟
کاهش فروش نفت ، عدم امکان نقل و انتقال پول و تبعات آن در اقتصاد.
تسنیم: چه درخواستی داشتند؟
هیچ .فقط گزارش مطرح شد . تیم اقتصادی اجازه بیان مسایل سیاسی مثل رابطه با آمریکا را ندارند . در صلاحیتشان نیست . الیته چنین چیزی را هم مطرح نکردند. طبیعتا اگر چنین چیزی قرار است مطرح شود در یک جلسه خصوصی تر مطرح می شد.
تسنیم: در این جلسه اقای احمدی‌نژاد هم حضور داشتند؟
خیر. تیم اقتصادی به همراه معاون اول به دیدار رهبری رفته بودند.
تسنیم: رهبرمعظم انقلاب چه برخوردی در مقابل این گزارش داشتند؟
ایشان فرمودند شرایط تحریم را در گذشته هم داشتیم . نباید کسی به دنبال این باشد که با آمریکا بخاطر این مشکل رابطه برقرار کنیم.
تسنیم: برسیم به مسایل مربوط به بخش خودتان. یکی از چالشی ترین بخشهای اقتصادی ، بخش کشاورزی بود . طی این چهار سال بازار داخلی مملو از میوه ها و محصولات خارجی شد .چرا؟
در دو مقطع واردات در بخش کشاورزی رشد سریعی پیدا کرد. یکی در سل 79 به سمت سال 83 و یکی مقطع 84 تا 89 . در این سالها و مقاطع روند واردات بخش کشاورزی سرعت گرفت. سال 89 خدمت مقام معظم رهبری که رسیدیم ایشان صراحتا گفتند باید از واردات بی رویه جلوگیری و مدیریت شود . من تنها وزیری بودم که روی این موضوع پیگیری کردم . برخی معتقد بودند از آن طرف بام افتاده ام و می‌خواهم واردات همه کالا ها را ممنوع کنم. بلافاصه واردات میوه را در شهریور 89 و مهر ماه ممنوع کردم.
تسنیم: چقدر واردات داشتیم ؟
در آن مقطع مجموعه وارداتی میوه ای که داشتیم شاید حدود 1 میلیون تن بود که عمدتا مربوط به موز می شد .یک مقداری سیب و پرتقال و یک مقدار هم انگور وارد می شد.
تسنیم:اما بازار پر بود از انواع میوه‌های وارداتی؟
بله . انواع میوه‌ها یا از کانال غیر رسمی می‌آمد یا رسمی.
تسنیم: میوه غیر رسمی داشتیم؟
الان هم واردات غیر رسمی هست. برای مثال انبه‌ای که می‌بینید واردات آن قانونا ممنوع است ولی از بازار‌چه های مرزی وارد می شود.
تسنیم: چه میزان از این یک میلیون تن موز بود؟
نزدیک 65 درصد که بخشی ازآن از دبی می آمد. اکوادور و سایر کشور‌ها هم به ایران میوه صادر می کردند.
تسنیم: از چین هم واردات داشتیم؟
ممکنه. چون مسئول واردات نبودم حضور ذهن ندارم . من فقط دنبال ممنوعیت واردات بودم.ممکن است از چین هم وارد شده باشد،در گزارشی سال 89 واردات کلیه محصولات کشاورزی به 18.5 میلیون تن رسیده بود . در گزارش دیگری این واردات تا 20 میلیون تن هم اعلام شده بود. واردات کلیه محصولات کشاورزی از 10 میلیون تن رسیده بود به 20 میلیون تن. یعنی 100 درصد افزایش. این افزایش واردات در دو مقطع رخ داد قبل و بعد از سال 84. ما این مسئله را به جد پیگیری کردیم.
تسنیم: چه دلیلی برای این همه واردات وجود داشت؟
قانون به این سمت رفت که اجازه دهند هر چه می‌خواهند وارد و هر چه می‌خواهند صادر کنند. این تفکر اقتصادی دوران کارگزاران بود که در دوران خصوصی سازی تشدید شد و در برنامه چهارم به قانون تبدیل شد تا کسی جلوی صادرات را نگیرد و اگر کمبودی هم هست وارد شود. خلاصبه قانون برنامه چهارم این بود.
این مسئله وضعیت را تشدید کرد. تفکری بود که در مسئولان نشسته بود و مسئولان در حال اجرا و قانون مند کردن آن بودند که شد. قانونی از طریق مجلس تصویب شد با عنوان قانون بهر‌وری در بخش کشاورزی که ماده 16 آن این اختیار را به وزیر جهاد کشاورزی می داد که محدودیت مقداری یا تعرفه‌ای وضع کند. بلافاصه ما راجع به میوهبه جز موز ممنوععیت واردات را در سال 89 اعلام کردیم. راجه به سایر محصولات دیگر نیز اعلام کردیم که زمانی وارد شود که با تولید داخل تداخل نداشته باشد.
این کمک کرد که شرایط مقداری بهبودپیدا کند و بر همین اساس واردات را به زیر 13 میلیون تن رساندیم.
*روایت خلیلیان از دوران خودکفایی گندم تا قیمت‌های تضمیمی
تسنیم: یکی از نکات دیگر که در بخش کشاورزی بحث برانگیز شد خودکفایی گندم بود . در سال 83 اعلام کردند که در تولید گندم خودکفا شدیم ولی در حال حاضر چهارمین کشور وارد کنندگان گندم هستیم.چه شد که این اتفاق افتاد؟
گندم تحت تاثیر چند عامل مهم ، یکی بحث قیمت خرید تضمینی است که می تواند سطح زیر کشت را افزایش یا کاهش دهد. دیگری هم شرایط آب و هوایی است .چون دو سوم کشت گندم کشور دیم است .
تسنیم: با این استدلال سیاست گذاری و مدیریت شرایط در این بین نقشی ندارد.
چرا. حتما تاثیرگذار است. اگر بخواهیم به خود کفایی برسیم نباید سیاستمان به نحوی باشد که برای کشت ، سر زمین و آب رقابت پیش بیاید چون باعث می‌شود کشت یک محصول زیاد و دیگری کاهش پیدا کند.
تسنیم: سال 83 واقعا به خود کفایی رسیدیم؟
بله. البته خود کفایی را باید تعریف کرد. در آن سال به کاهش واردات و خودکفایی نسبی دست پیدا کردیم. چون شرایط آب و هوایی بهتر و قیمت خرید تضمینی افزایش پیدا کرد ، این باعث شد یک دفعه سطح زیر کشت از 7 میلیون هکتار بالا تر رفت.
تسنیم: مصرف گندم چقدر است؟
در حال حاضر حدود 11 تا 11.5 میلیون تن.
تسنیم: الان تولید ما چقدر است؟
در حال حاضر اتفاقات دیگری افتاده.
تسنیم: چه اتفاقاتی؟
سال 85 مجددا یک میلیون تن گندم وارد کشور شد. باید زیر ساخت‌ها توسعه پیدا می‌کردو بر اساس طرح اولیه باید طی 10 سال به خودکفایی پایدار گندم دست پیدا می کردیم چون تنها در یک سال گندم وارد نشد خودکفایی کامل نیست . ممکن است سال بعد شرایط تغییر کند. شرایط آب و هوا، میزان کشت و سایر موارد.سال 85 یک میلیون تن وارد کردیم اما سال 86 واردات نداشتیم . بعد سال 87 با خشکسالی مواج شدیم و نزدیک 6 میلیون تن گندم وارد کردیم. سال 88 هم نزدیک 5 میلیون تن واردات داشتیم . این روند نشان می‌دهد باید روی توسعه زیر ساخت‌ها کار کنیم.
تسنیم: یعنی در سال 88 چیزی حدود 50 درصد نیاز کشور را وارد کردیم؟
بله.
تسنیم: از کجا ؟
از کشورهای مختلف .
تسنیم: اینکه ما بزرگترین واردکننده گندم از آمریکا هستیم درست است؟
خیر. درست نیست .هرچند جزئیات کامل آن را ندارم.ممکن است حجم واردات افزایش پیدا کرده باشد ولی اینکه ما بزرگترین وارد کننده گندم از آمریکا هستیم حتما صحت ندارد.
تسنیم: چطور به عنوان وزیر جهادکشاورزی در جریان اینکه از کدام کشور‌ها واردات گندم انجام می‌شد نبودید؟
چون توسط بازرگانی سابق واردات انجام می‌شد.
تسنیم: هیچ اقدامی هم برای حل این مشکل حل نکردید؟
چرا.زمانی که در مورد پذیرش مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی با آقای احمدی نژاد صحبت می کردم در مورد این موضوع هم گفتم . جزو برنامه هایم بود. از سال 89 به سمت آبیاری پایا و سطح ها رفتیم به نتایج خوبی هم رسیدیم و توانستیم در بستر آب و خاک تا دو الی سه برابر دولت های قبل کارکنیم .تولید را پایدار کردیم . در جریان هدفمندی یارانه ها قیمت نان که آزاد شد گفتند خرید تضمینی گندم و آرد به عهده بخش خصوصی باشد من در آن جلسه گفتم که قیمتها را آزاد نکنید چون نمی شود تأمین نان مردم را به بخش خصوصی بدهیم. دولت باید انحصار خرید را فعلا داشته باشد.خرید انحصاری گندم توسط دولت هزینه‌های زیادی دارد ،بعضی ممکن است سوءاستفاده کنند ، در نهایت بعد از کش و قوسهای فراوان قرار شد بخش خصوصی مسئول خرید گندم و آرد باشد و اگر آنها از کشاورز نخریدند دولت مسئولیت این کار را به عهده بگیرد. بر همین اساس در سال 91 دولت قیمت گندم را پایین اعلام کرد.
تسنیم : چرا؟
فکر می‌کنم برای پرهیز از تأمین یارانه . در همان جلسه‌ای که بنده آن را ترک کردم دعوا بر سر دو موضوع بود ، یکی قیمت تضمینی گندم ویکی افزایش آن .
تسنیم: پیشنهاد شما برای قیمت تضمینی گندم چقدر بود؟
آن زمان دعوا بر سر این بود که قیمت زیر 400 تومان باشد یا بالای 400 تومان. من نظرم بالای 400 تومان بود ولی اکثر حاضرین در آن جلسه زیر 400 تومان نظرشان بود . من گفتم نقطه نظر بنده را حداقل در صورت جلسه وارد کنند ولی قبول نکردند. همان جمع‌بندی منعکس شد.
تسنیم: آقای احمدی نژاد این مسئله را مطرح کرد؟
تسنیم: نه آقای احمدی نژاد در آن جلسه نبود. گفتند که این جمع بندی را به وی منتقل می‌کنیم. آقای دکتر رحیمی جلسه را اداره می‌کردند . از بخش های دیگر مثل متولی گندم ، وزارت صنعت و معدن ، وزارت اطلاعات، وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و وزارت کشور و معاونین آنها بودند . به طور کلی تیمی که مربوط به این کار بود حضور داشتند.
یکی از مسائل مطرح شده در آن جلسه آزاد کردن واردات شیر خشک بود که ما ممنوع کرده بودیم تا دامداران بتوانند شیر خود را با قیمت مناسب بفروشند و کارخانه جات آنها را تحت فشار قرار ندهند. در آن جلسه به بنده حکم کردند که باید اعلام کنید واردات شیر خشک آزاد است ولی من گفتم این کار نیاز به کار کارشناسی دارد. نهایتا از جلسه بیرون آمدم و گفتم این جوری نمی‌شود کشور را اداره کرد.
تسنیم: برخورد دولت با این عکس العمل چه بود؟
کلا دولت با این دیدگاه ما موافق نبود.
تسنیم: چرا؟ چه استدلالی داشتند؟
وقتی گفتیم که قیمت تضمینی باید به موقع اعلام شود تا کشاورز تصمیم بگیرد، و مناسب تعیین کنیم که کشاورز حاضر به فروش باشد، گفتند اگر این کار نشود چه اتفاقی می افتد؟ گفتم ممکن است با این شرایط کشاورز کشت نکند یا اگر کشت کند به دولت تحویل ندهد.گفتند که میرویم از خارج می‌آوریم ، البته آنها شرایط سخت فعلی را پیش بینی نمی‌کردند. همه این صحبت ها در مذاکرات دولت ضبط شده است.
تسنیم: چه کسی معتقد بود نیاز کشور را وارد کنیم؟
قطعا کل دولت این نظر را نداشت ولی افراد تأثیر گذار این نظر را داشتند که باعث شد اجرا شود.
تسنیم: مثل آقای رحیمی؟
حالا بماند ولی قیمت آرد و گندم آزاد شد و بخش خصوصی وارد گود شد و دولت در سال گذشته تنها 2 میلیون تن گندم خریداری کرد.اما تولید اینقدر کاهش پیدا نکرده است.
تسنیم: امسال بدتر از سال گذشته است؟
نه امسال وضعیت مقداری بهتر شده.سال گذشته عمده این دعوا ها پیش آمد بعد دیدند که کشاورزان به دولت هیچ گندمی تحویل نمی‌دهد و برخی استانها تنها 1000 تن تحویل دادند . استانی که 200 هزار تن تولید می‌کند وقتی 1000 تن تحویل می‌دهد، بحث خودکفایی گندم پایمال می شود ، ضعف در سیاست‌گذاری است. در حال حاضر با توجه به اختلاف نرخ ارز خیلی مقرون به صرفه است که گندم کشوربه کشورهای دیگر تحویل داده شود.
تسنیم: علاوه بر این گندم تولید داخل بجای اینکه صرف تولید نان شود به خوراک دام و طیور تبدیل شد.
بله . بخشی هم علاوه بر خوراک دام و طیور به خارج از کشور رفت. البته حدود 1 الی 2 میلیون تن از گندم نیز به دلیل خشکسالی در برخی مناطق آسیب دید اما نه اینقدر که ظرفیت تولید 11 میلیون تن گندم در داخل را تحت شعا قرار دهد و مجبور باشیم بیشتر از80 درصد گندم مصرفی را از خارج وارد کنیم.
تسنیم: یعنی 8 میلیون تن گندم تولید داخل یا قاچاق شد یا خوراک دام ؟
نه. بخشی از تولیدات گندم توسط بخش خصوصی خریداری وبه چرخه تولید وارد شد.در تیر و مرداد سال گذشته از 850 تا 875 هزار تن که میانگین مصرف ماهانه بود، حدود 220 هزار تن در ماه گندم از سیلو خارج شده و مابقی آن از طریق بخش خصوصی به چرخه مصرف نان رفته است.که این نقطه قوتی بود که در نظر بود به آن دست پیدا کنیم . در طرح آزاد سازی قیمتها مبنا این بود که هزینه دولت کاهش یابد.
این گندم به چرخه تولید آمده ولی نه از طریق دولت بلکه از طریق بخش خصوصی.بنابراین در سال گذشته حدود 4 الی 4.5 میلیون تن گندم توسط بخش خصوصی خریداری و به چرخه تولید آمد.
تسنیم: به خاطر قیمت پایین خرید تضمینی؟
بله . دولت کار را این گونه تنظیم کرده . نهایتا قیمت زیر 400 تومان را پس از بحثهای مختلف به 420 تومان افزایش داد اما گفت من 420 تومان از کشاورز می‌خرم ولی 465 تومان به کارخانه آرد می‌دهم و 45 تومان اضافه را به عنوان هزینه‌های خود برمی دارم.
کارخانه ها اینقدر عقلشان می‌رسد که با قیمت زیر 465 تومان خریداری کنند و هر چه زیر این قیمت خرید سود برده و کشاورز هم در مقابل عقلش می‌رسد که هرچقدر بالای 420 تومان بفروشد سود می برد. این اتفاق یعنی بحث بر سر سود بین بخش خصوصی و کشاورز.پارسال این اتفاق افتاد و بخشی هم در چرخه مصرف دام و طیور و بخشی از طریق حواشی مرز خارج شد.
تسنیم: چه مقدار گندم قاچاق شد؟
فکر می کنم پتانسیل قاچاق گندم و آرد حدود یک میلیون تن است.
تسنیم: فارغ از همه موردی که اشاره کردید سال گذشته بیشتر از 7 میلیون تن گندم وارد کردیم .چرا؟
حدود 6.8 میلیون تن گندم وارد شد که نزدیک 2.5 میلیون تن آن به عنوان ذخیره نگهداری شد. وقتی این رقم را کم کنیم میزان گندمی که به مرغداری رفته یا از کشور خارج شده همچنین زمینهایی که دچار خشکسالی شده مشخص می شود.
*دلیل افزایش واردات در سال 90
تسنیم: سال 90 واردات محصولا کشاورزی ارقام عجیبی داشت، برای مثال 90 درصد روغن مورد نیازکشور ، یک میلیون تن شکر، یک میلیون و 500هزار تن برنج و ...، دلیل این همه واردات چه بود؟
تازه ما سال 90 این رقم را به زیر 13 میلیون تن رساندیم و کشور هم با همین ارقام اداره شد مشکلی هم پیش نیامد. کشاورزان نیز به طور نسبی رضایت داشتند. در سال 91 به دلیل مشکلاتی که در نقل و انتقالات ارزی و واردات و فروش نفت بوجود آمد، وزارت صنعت به شرکت بازرگانی دولتی تکلیف کرد که یک بخشی از نیاز کشور را به صورت ذخایر استراتژیک همیشه در انبار نگه دارد. این باعث شد که علاوه بر جبران کسری که در برخی کالا‌ها داشتیم، مقداری اضافه تر وارد و برای ذخیره استفاده کنیم. البته این تکلیفی بود که شورای امنیت ملی به عهده صنعت گذاشته بود.
تسنیم: چند درصد به ذخایر استراتژیک اختصاص داده شد؟
فکر می‌کنم در محصولات مختلف 5 تا 6 میلیون تن.
تسنیم: یکی از مشکلات عمده بخش کشاورزی وجود مافیا است . در بخش خوراک دام و مواردی از این دست. زمان شما چه اتفاقی افتاد؛ آیا با آنها برخورد کردید ؟ توانستید جلوی آنها را بگیرید؟ نفوذ آنها چقدر بود؟
نفوذ آنها که قطعا نفوذ بالایی بود.
تسنیم: ارتباط آنها با کجا بود؟
این مافیا انحصاری ایجاد کرده‌‌اند که با توجه به شرایط کشور بروز می شود و ابتکار عمل را به دست می‌گیرند. سال 90 که به شدت واردات را کنترل کردم و رو به کاهش گذاشت، فشار روی من خیلی زیاد شد.
تسنیم: از سَمت همین مافیا؟
از سَمت جاهای مختلف با ادبیات مختلف.حتی در جایی به من می‌گفتند که شما از اون طرف بوم افتادید و دارید جلوی واردات را می‌گیرید.گفتم این جوری نیست.
تسنیم: دولتی هامی‌گفتند؟
کسانی که در تصمیم‌گیری‌های مختلف دست دارند. مثلا ما گفتیم برنج کسری داریم ولی از مرداد تا دی ماه وارد نشود. من را متهم کردند که جلوی واردات را گرفته در حالی که ما مطلق جلوی واردات را نگرفته بودیم.
تسنیم: وزارت بازرگانی این موضوع را مطرح می‌کرد؟
چون آنهایی که نقش داشتند و انگ می زدند نیستند بهتر نامی نبرم .
تسنیم: نام نبرید سمتش را بگویید؟
اسم یک نفر یا یک نهاد نیست. من الان بگویم همانی می شود که مورد تذکر قرار گرفتیم . برخی موارد رادر مجامع عمومی نباید گفت.
تسنیم: چه تذکری؟
تذکری بود که در بحث استیضاح آقای شیخ الاسلام گفته شد. برخی چیزها را نمی‌شود بیان کرد . جاهای مختلف در این تصمیم‌گیری ها نقش داشتند ، فقط دولت نبود. در بحث آرد و نان شبکه‌ای داریم که بخش کوچکی از آنها ممکن است از شرکتهای وابسته به دولت باشند و بخش عمده آنها در خارج از دولت و جاهای تأثیر گذار دیگر هستند.
تسنیم: چرا نشد در این 4 سالی که شما حضور داشتید دست این مافیا را قطع کنید؟
به دلیل اینکه در این مدت تمرکز ما روی بحث سیاست‌گذاری بود و حیطه کار در وزارت بازرگانی. تنها کاری که می‌توانستیم انجام بدهیم این بود که بگوییم واردات میوه مطلقا ممنوع. واردات کمپوت آناناس ممنوع.
تسنیم: چه فشاری به شما می آوردند؟
فشار مستقیم و غیر مستقیم. ولی با ذکر دلایلی. مثلا می‌گفتند ما خبر نداریم که ممنون شده و کمپوت آناناس وارد کرده‌ایم. ماهم می گفتیم شما که وارد کننده هستید نخستین شرط این است که سیاست‌های دولت را رعایت کنید چطور ممکن است خبر نداشته باشید ؟ جلوی آنها می ایستادیم.
تسنیم: این مافیا در دولت هم نفوذ داشت؟
نه. واسطه تراشی می‌کردند. نمی خواهم اسم قوا یا افراد دیگری را ببرم.
تسنیم: مثلا از طریق قوه قضاییه ؟
نه از قوه قضاییه چیزی نشنیده بودم. من نمی خواهم نام جایی را ببرم و کسی را متهم کنم. مباحثی است که باید تصمیم‌گیران بنشینند و در مورد آن تصمیم گیری کنند. اگر کمپوت آناناس می خواهند بگویند، می خواهیم تا رانتی برای کسی نباشد . اگر نمی‌خواهند نیز همینطور. اینکه تصمیمی بگیریم ولی بعد از هر طرف سفارش یک فرد را بکنند و فشار بیاورند که اجازه بدهید بیاید. این رفتار‌ها زیبنده جمهوری اسلامی نیست.ماوزیری هستیم که باید به تولید بپردازد.
تسنیم: در مورد شکر چه؟ اینجا هم بحث مافیای خاص و حضور آقازاده ها بود.
در همه محصولات کشور افراد تأثیر گذار وجود دارند ازجمله شکر، کنجاله و ذرت. در بحث ذخیره سازی سال 90 برای هدفمندی و بحث واردات و ذخیره سازی برای سال 91 ، ببینید مباشرین چه کسانی بودند؟
تسنیم: چه کسانی بودند؟
همین‌هایی که شما میگویید . افراد انحصار گر .
تسنیم: مثل آقای م . د؟
من اسم نمی‌آورم. اینها تبعات حقوقی دارد ولی در هر صورت آنهایی که در کار اتاق بازرگانی هستند صادر کننده ها و وارد کننده ها را می شناسند.
تسنیم: به نظر می‌رسد شما در این 4 سال بیشتر درگیر حواشی بودید؟
نه . اتفاقا من خودم را راحت کردم . وادرات برخی کالا هارا ممنوع کردم و برخی که لازم به وارد داشتیم را نیز اعلام کردم در یک مقطع خاص وارد شود. هر بارنیاز بود این بخشنامه را تجدید کردم. فشار کاری در بسیاری از موارد وجود داشت ولی من کار خودم را می‌کردم. یکی از خصوصیتهای اخلاقی من این است که پست و مقام برایم ارزشی ندارد که تن به این جور چیزها بدهم.
تسنیم: موفق هم شدید؟
بله . یه جاهایی موفق شدم ولی در برخی از جاها هم به بهانه های مختلف از جمله تحریم و ذخیره سازی از کانال‌های دیگر وارد می‌شدند. به نوعی ما را دور می زدند.
تسنیم: شما را تهدید هم کردند؟
به صورت مستقیم که قاعدتا نه چون جرأت نمی‌کردند وزیر ممکلت را تهدید کنند. ولی سعی داشتن به نوعی تطمیع کنند و یا به صورت جانبی تهدید کنند.
تسنیم: چگونه تهدید می‌کردند؟
مثلا، فردی می‌آمد به عنوان اینکه درخواستی دارد یه چیزی به عنوان سوغات کربلا می آورد و فکر می‌کردیم که مهرو تسبیح است. ولی باز می‌کردیم می دیدیم داخل آن یه چیزی گذاشتن که طرف را امتحان کنند. مثل یک دستگاه موبایل یا تبلت می‌گذاشتند تا طرف را بشناسند.
تسنیم: چند مورد از این اتفاقها افتاد؟
ما هر بسته‌ای که می آمد دریافت نمی‌کردیم ولی یک مورد خاص که این اتفاق رخ داد بلافاصله که از اتاق خارج شد رفتیم و تحویلش دادیم و دستور دادم که دیگر وزارتخانه وی را راه ندهند.
تسنیم: با ارزش ترین چیزی که برای شما آوردند یا پیشنهاد دادند چه بود؟
نه ، جرأت نداشتند . برای بحث واردات نه زمین نه تسهیلات. اخلاق من دست آنها آمده بود . اخلاق من هر چی هست در چارچوب قوانین و ضوابط است. من یک کاری که کردم این بود که سال 89، 90، 91 و اوایل امسال هر سال این بخش نامه را تمدید می کردم که هر دستور که از من به هر طریقی صادر شود جز در چارچوب ضوابط و قانون قابل اجرا نیست.
اگر کسی هم توصیه از هر جا و از هر مقام سیاسی دستش بود و رجوع کرد مثل سایر ارباب رجوع ها با آن برخورد شود. این کار ما را راحت کرد.
*گفته‌های خلیلیان در مورد دلایل افزایش قیمت مرغ در سال گذشته
تسنیم: موضوع و مسائلی که در مورد افزایش قیمت مرغ در سال گذشته وجود داشت چه بود؟ خیلی جنجال بپا کرد.
درمورد مرغ دو اتفاق رخ داد: همیشه برای اینکه در کشور دچار مشکل نشویم شرکتهای دولتی ذخیره مرغ را در حد 50 تا 60 هزار تن نگه می دارند. بعد به ایام خاص که می رسیم آن را توزیع می‌کنند. همچنین باید کنجاله و ذرت هم ذخیره شود که اگر قیمتها رفت بالا با توزیع بازار را کنترل کنند. اواخر سال 90 و اوایل سال91 این دو اتفاق صورت نگرفت.
تسنیم: چرا؟
فکر می کنم حواس افراد مرتبط با موضوع ذخیره سازی به سختی کار در آن سال نبود. خوب مسایل را رصد نکردند .
این باعث شد وقتی وارد ماه مبارک رمضان شدیم قیمت مرغ یک مرتبه بالا رفت و ذخیره زیادی که بتوان بازار را کنترل کند درآن دستگاه مربوطه وجود نداشت. آن زمان تولید مرغ دست ما بود ولی تنظیم بازار کنجاله دست نهاد دیگر ، آن وزارت خانه متولی هم کنجاله نداشت. این مسائل یک مقدار کارها را پیچیده کرد.
تسنیم: سر همین موضوع شنیدیم احمدی نژاد برخورد تندی با شما کرد؟
با من نه. با وزیر مربوطه.
تسنیم: وزیر صنعت و بازرگانی؟
با وزیر مربوطه و یکی از مسئولین ستاد تنظیم بازار تذکر شدید گرفتند.
تسنیم: چی تذکری؟احمدی نژاد به این افراد چه گفت؟
گفتند باید کنترل می‌کردید . بروید جمع کنید و از این جور صحبت‌ها.
تسنیم: آن زمان فشار زیادی روی شما بود و مجلس هم خیلی موضع گرفت؟
بله. مجلس جلسه محرمانه گذاشت . این جلسه مصادف شد با بحث قیمت گندم . نمایندگان به تیم اقتصادی که مرداد ماه به مجلس رفته بودیم، گفتند شنیده‌ایم قیمت مرغ افزایش پیدا کرده و دلیل آن هم کاهش تولید مرغ است . ما هم در پاسخ اعلام کردیم دلیل ندارد وقتی قیمت مرغ افزایش پیدا می‌کند تولید آن هم کم شود چون در این شرایط باید تولید افزایش پیدا کند یک همچین شرایطی به نفع تولید کننده است.
در نهایت هم گفتیم دلیل این مشکل را باید در تنظیم بازار و افرادی که آن ستاد را اداره می‌کنند جستجو کنید . با توضیحاتی که داده شد بعضی از نمایندگان ناراحت شدند ولی بالاخره وقتی بخش تولید متهم به چیزی می‌شود که نقشی در آن نداشته واشکال در جای دیگری است باید واکنش نشان داد.
تسنیم: در زمینه مشکلی که برای مرغ پیش آمد مافیا هم نقش داشت؟
در همه موضوعات مافیا وجود داشت.
تسنیم: مشخصا در موضوع مرغ و گرانی مسئله برانگیز آن؟
نه آن موضوع به دلیل عدم ذخیره 50 تا 60 هزار تنی مرغ برای ماه رمضان و ایام قبل آن همچنین عدم تأمین کنجاله بود.
تسنیم: وزارت صنعت چه استدلالی داشت؟ چرا ذخیره سازی نکرده بودند؟
سعی کردن این موضوع را به گردن تولید و کاهش آن بیاندازند.
تسنیم: شما خواسته بودید که ذخیره کنند؟
در بحث هایی که شد این مسائل را مطرح کردم.
تسنیم:یعنی هیچ نتیجه خاصی نداشت؟
به هر حال نهایتا مقداری که شرایط بهبود پیدا کرد تا پایان سال بیش از 70 هزار تن مرغ از تولید داخل ذخیره سازی شد حتی یک بخش قابل توجهی هم صادر کردیم. این نشان می‌دهد در تولید مشکلی وجود ندارد به شرط آنکه نهاده تأمین شود.
*اتهام به تولید تلخ ترین خاطره خلیلیان
تسنیم: تلخ‌ترین خاطره‌ای که در مدت حضور در دولت دارید چه بودیا بهتر بگوییم بیشترین فشاری که در این مدت به شما وارد ، شد در چه موردی بود؟
بیشترین فشار زمانی بود که تولیدکنندگان مرغ را به دلیل مشکلی که پیش آمده بود متهم کردند . مرغدار مشکلی برای تولید ندارد . وقتی قیمتها افزایش پیدا می‌کند انگیزه برای تولید بیشتر می‌شود . دلیلی برای کاهش قیمت وجود ندارد. وقتی ظرفیت تولید داریم باید کنجاله آن فراهم شود تا تولید ایجاد شود.
وقتی بازار با پیک مصرف مواجه است و کسی که باید ذخیره کند حواسش نبوده و این کار را انجام نداده وبه دلیل همین سهل انگاری قیمت مرغ بالا رفته تقصیر تولیدکننده چیست؟ باید در ایامی که قدرت ذخیره سازی داریم مازاد را جمع آوری کنیم تا هنگامه پیک مصرف با مشکل مواجه نشویم.
سال 89 شرکت پشتیبانی امور دام را از وزارت جهاد گرفتند و گفتند تمام مسائل تنظیم بازار و ذخیره سازی را در وزارت بازرگانی متمرکز می‌کنیم ، بعد از ادغام وزارت صنعت و بازرگانی هم به این وزارت خانه محول شد. وقتی این ابزارمهم رفت به آن وزارتخانه، کم کم با این مشکل مواجه شدیم.
تسنیم: اگر بخواهید در یک جمله آقای احمدی‌نژاد را تعریف کنید چه میگویید؟
شخص دلسوز، پر تلاش و پرکار.
تسنیم: همچنان همان علاقه شدید را به ایشان دارید؟
من هیچ علاقه خاصی به کسی ندارم به جز خانواده و مقام معظم رهبری. اما واقعیت‌ها را هم نمی‌توانم نگویم، اخلاقم این است که آنچه را که فکر می‌کنم باید گفته شود ، می‌گویم و آنچه را که نباید بگویم نمی‌گویم.
تسنیم: فکر می‌کنید آقای احمدی نژاد واقعا رییس جمهور موفقی بود؟
در بخش پروژه‌های عمرانی و آبادانی و پیشرفت ایشان را موفق می‌دانم ولی از نظر سیاست و حواشی که برای وی ایجاد شد فکر می کنم می توانست به نحو بهتری مدیریت کند که این مسائل بوجود نیایید و زحماتش تحت تأثیر این مسائل حاشیه ای قرار نگیرد.
تسنیم: رابطه آقای مشایی و احمدی نژاد باعث به وجود آمدن این حاشیه‌ها شد؟
چون زیاد ارتباط کاری با آقای مشایی نداشتم و در دولت هم مشایی حضور فعالی در تصمیم گیریها نداشت نمی توانم در این مورد اظهار نظر کنم.
تسنیم: ولی خیلی از سیاسیون معتقدند تصمیمات احمدی نژاد متاثر از نوع نگاه مشایی بود.
نمی دانم چون در خلوت آنها حضور نداشتم.
*توصیه خلیلیان به حجتی
تسنیم: مهمترین توصیه‌ای که به وزیر جهاد فعلی دارید چیست؟
سعی کند از حقوق تولید کنندگان حمایت کند ، از واردات بی رویه جلوگیری کند و مراقب بودجه کشاورزی باشد.
تسنیم: سخت ترین و حاد ترین مشکلی که فکر می‌کنید وزیر جدید با آن روبه خواهد شد چیست؟
فکر می کنم مشکلاتی که ما با آن مواجه بودیم ایشان هم با آن روبه‌روست ولی با این تفاوت که ما توانستیم اعتبارات ویژه ای را اواخر سال 89 و 90 بگیریم و تا ابتدای سال 91 هم استفاده کنیم.
تسنیم: اگر به شما مجدد پیشنهاد بدهند که دوباره وزیر شوید قبول می‌کنید؟
اگر آقای احمدی نژاد بود بله . هرچند از ایشان می خواستم جای دیگری از من استفاده کند.
تسنیم: چرا؟ به خاطر مشکلاتی که در این وزارت خانه وجود داشت؟
نه. چون دیگر ممکن نیست آن اعتبارهایی که ما گرفتیم دوباره گرفت.
تسنیم: با توجه به گفته هایتان فکر می کنم نا هماهنگی بین وزیر صنعت با شما خیلی اذیتتان کرد.
بحث افراد نیست چون در دولت نهم هم این مسائل وجود داشت ولی باید وظایف به صورت شفاف و واضح باشد. یعنی اگر ما مسئول تولید هستیم باید مسسئول تأمین نهاده و واردات هم باشیم و آن زمان است که می‌توانیم پاسخگوی نیاز کشور باشیم.انشا الله وزیر جدید با استفاده از قانونی که در مجلس به تصویب رسید و بر اساس آن وظایف بخش کشاورزی را به خود وزارت جهاد کشاورزی محول کردند بتواند موفق تر عمل کند.
*عدم موافقت دولت با اجرای طرح انتزاع
یکی از اختلاف ها در دولت احمدی نژاد طرح انتزاع تمرکز وظایف وزارت جهاد کشاورزی بود که دولت با آن مخالف بود . نظر آنها این بود که همچنان این وظایف در وزارت صنعت بماند از من هم خواستند که در مجلس مخالفت کنم ولی من گفتم قطعا این کار را نمی کنم ، چون معتقد بودم این قانون در جهت حمایت از بخش کشاورزی است ، دوم اینکه این طرح را از نظر کارشناسی قبول داشتم . وقتی این مسئله را گفتم موضع من در دولت شفاف شد . من صراحتا معتقد بودم موضع دولت صحیح نیست.
تسنیم: از وقتی که در اختیار ما قرار دادید متشکریم
گفتگو از محمود نکونام و حمیده نکونام
انتهای پیام/
