خبر یک فعال دانشجویی درباره امحای اسناد ۱۸ تیر توسط وزارت علوم خاتمی

خبر یک فعال دانشجویی درباره امحای اسناد 18 تیر توسط وزارت علوم خاتمی

خبرگزاری تسنیم: هم‌زمان با سالروز غائله ۱۸ تیر ۷۸ میزگردی با حضور فعالان دانشجویی سابق و شاهدان عینی این حادثه در خبرگزاری تسنیم برگزار شد.

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، همزمان با سالروز غائله 18 تیر 78 و به منظور واکاوی این حادثه میزگردی با حضور محمد رئیس زاده مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی  دانشگاه تهران در سال 78، مهدی بلوکات دبیر اسبق اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان و احسان قاضی زاده دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در سال 78 در خبرگزاری تسنیم برگزار شد.

مشروح این نشست را در ادامه می‌خوانید:

رئیس زاده: مسئولان وقت وزارت علوم و دانشگاه تهران بسترساز غائله 18 تیر بودند

محمد رئیس‌زاده مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 78 و از شاهدان عینی این غائله 18 تیر 78 اظهار داشت: قصه تیر 78 در کشور به شکل کمی واکاوی شده است،  قطعا اگر از فتنه 18 تیر 78 عبرت می‌گرفتیم قصه سال 88 با عمق و گسترگی که ایجاد شد، صورت نمی‌گرفت.

وی که به گفته خود در حوادث 18 تیر در کوی دانشگاه حضور داشته و از نزدیک ماجراها را شاهد بوده است، با اشاره به اینکه در شکل‌گیری این مسئله چندین عامل حائز اهمیت بود، گفت: در بحث 18 تیر 78 به شکل عریان و مشخص دیدیم که دشمن در کنار گوش شما، یعنی در اتاق‌های دانشگاه، کلاس‌های درس برای براندازی نظام کار می‌کند.

رئیس زاده در همین زمینه گفت: در همین راستا پیوند عمیقی بین دشمن خارجی همیشگی و عوامل داخلی ایجاد شد. یکی از مسائل اصلی در پدید آمدن این حادثه پیوند راهبردی، استراتژیک و عملیات اجرایی بین دشمن خارجی و عوامل داخلی که یا دگراندیش یا خائن و یا ساده‌اندیش بودند، بود.

وی گفت: در صحنه 18 تیر 78 هر سه دسته وجود داشتند. افراد ساده‌اندیشی که فکر می‌کردند باید از این فرصت برای امتیازگیری از نظام استفاده کنند افرادی که حتی مسئولیت داشتند و چهره بودند اما با ساده‌لوحی پای کار آمدند و حرکت اعتراضی را در پیش گرفتند. ما دانشجویان تعجب می‌کردیم که چرا افرادی با این سابقه تاریخی در انقلاب اصل ماجرا را نمی‌فهمند و در حالی که دانشجویان و تشکل‌های دانشجویی از همان ابتدا عمق مسئله را به خوبی متوجه شده بودند اما مسئولان وقت این مسئله را درک نکرده بودند.

** تاکید داشتیم خیانت کنندگان مارک دار شوند تا در هیاهوی سیاسی گم نشوند

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 78 با اشاره به برخورد برخی از مسئولین با این ماجرا گفت: به خاطر دارم که یکی از مسئولین که خانم هم بود در جمع دانشجویان معترض در کوی حاضر شد. می‌دیدیم که تجمع کنندگان چه حرف‌های زشت و رکیکی به او می‌زنند و همین جا  بود که این مسئول متوجه شد بسیاری از این افراد دانشجو نیستند.

رئیس‌زاده تصریح کرد: اتحاد بین 3 طیف ساده‌لوح، دگراندیش و خائن با دشمن خارجی منجر به فتنه 18 تیر 78 شد.

وی در ادامه سخنان خود یادآور شد: در آن سال‌ها ما تشکل‌های دانشجویی بارها و بارها بر این نکته تاکید و اصرار داشتیم  کسانی که در فتنه 78 نقش داشتند و اکثرا هم از درون نظام بودند به مردم خیانت کردند یا کوتاهی کردند باید علامت‌دار و مارک‌دار شوند تا در هیاهوی جریانات بعدی کشور گم نشوند، زیرا این افراد وقتی در هیاهوی سیاسی کشور گم شوند از جای دیگر سردرمی‌آورند و عملا تغییر نمی‌کنند.

این فعال دانشجویی سابق گفت: در آن زمان ما تشکل‌های دانشجویی خیلی  بر این  مسئله تاکید کردیم اما متاسفانه این مسئله ایجاد نشد و سال‌ها بعد شاهد بودیم  افرادی که بعضا فرصت پیدا کرده بودند و فرصت مطالعاتی به آنها داده شد بعد از مدتی  مسئولیت گرفتند در حالی که همان روحیات را داشتند و  دوباره مطرح شدند.

رئیس‌زاده گفت: اگر فتنه 78 را به خوبی آنالیز می‌کردیم شاید در فتنه 88 با عمق حوادثی به شکلی که صورت گرفت روبرو نمی‌شدیم. خیلی از افرادی که در سال 88 نقش ایفا کردند در فتنه 78 نیز نقش ایفاکردند . این افراد در  این مدت پس از اینکه در سایه لطف و محبت نظام ترقی پیدا کردند و گاها بورسیه شدند به کشور بازگشتند و به نظام ضربه زدند.

وی ادامه داد: فتنه 78  درس‌ها و عبرت‌های خوبی داشت که به خوبی احصاء و واکاوی نشد و شاهد بودیم در قالب  فتنه 88 نیز که ماحصل یک پیوند عملیاتی و راهبردی بین عوامل خارجی و داخلی بود به کشور ضربه زدند.

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 78 در جمع‌بندی این بخش از سخنان خود گفت: نباید جریانات وفادار به نظام و نیروهای داخل نظام و خود نظام در این قصه مماشات به خرج دهند و کسی که نفهمیده یا دچار اشتباه استراتژیک شده  و یا به کشور خیانت کرده است دوباره فرصت پیدا کند در برهه دیگری به نظام ضربه بزند.

رئیس‌زاده که از شاهدان عینی حوادث 78 در کوی دانشگاه تهران بوده است، ادامه داد: بنده از ساعت 11 شب 17 تیرماه سال 78 از آن زمانی که دسته کوچک تجمع از مقابل ساختمان 22 راه افتاد تا روز 23 تیر که فتنه جمع شد درگیر این قصه بودم و از صبح 18 تیر 78 در همان لحظات ابتدایی متوجه عمق قصه شدم.

**از همان ابتدا مشخص بود تجمع کنندگان دانشجو نیستند

وی در همین زمینه گفت: از همان ابتدا مشخص بود دانشجو  هر چقدر هم منتقد به نظام و حاکمیت باشد هرگز میله به دست و نقاب به چهره و در حالی که شلوار خود را در جورابش زده است مقابل کوی دانشگاه نمی‌آید شعار دهد، مشخص بود بسیاری از اینها افراد اجیر شده‌ای بودند که قیافه و ژست آنها به دانشجو نمی‌خورد. اما خیلی از دوستان ما در دفتر تحکیم وحدت این مسئله را متوجه نشدند حتی مسئولان ما نیز به درک درستی از این قصه نرسیدند. فکر کردند موجی ایجاد شده و باید سوار آن شوند. خیلی از سیاسیون وقت مانند وزیر کشور، معاون وزیر کشور، وزیر علوم و حتی برخی از جریانات خودی حقه دشمن را نفهمیدند و این باعث گسترش غائله شد و حتی استعفا دادند در حالی که اگر می‌فهمیدند این مسئله طراحی خارجی بوده است، چنین اقدامی نمی‌کردند.

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 78  با اشاره به عوامل شکل‌گیری حادثه 18 تیر 78 نیز گفت: عوامل متعددی را برای این مسئله می‌شود در نظر گرفت که به شکل مقطعی باعث ایجاد حادثه کوی دانشگاه شدند.

رئیس‌زاده ادامه داد: سعی کردند با شعارهای مختلفی جامعه را دو قطبی کنند. متاسفانه دولت نیز در این دام دو قطبی شدن افتاد چیزی که نگران هستیم برای دولت فعلی نیز به وقوع بپیوندد. تلاش کردند با شعارهای دو قطبی مانند لباس شخصی، طالبانی‌ها، حزب‌الله و بسیجی قشر مهمی از جامعه را که به نظام و کشور پایبند هستند از دولت جدا کنند.

وی با اشاره به برخی از شعارهایی که در آن زمان مطرح می‌شد گفت: با شعارهایی مانند رسالت، کیهان روزنامه طالبان و یا کیهان، رسالت عامل هر جنایت و یا اینکه طیفی را طالبانی، متحجر، انصار حزب‌اللهی و لباس شخصی و در مقابل طیف دیگری را با عنوان نیروهای روشنفکر، مردم‌خواه، دلسوز مردم، دلسوز نظام، شهروند آزادی‌خواه  مطرح کردن، جامعه را دو قطبی و دولت را در طیف دوم آنالیزه کردند.

رئیس‌زاده با اشاره به سایر عوامل بسترساز برای غائله فتنه 78 گفت: در آن زمان  عناصر بی قید و سیاسی‌کار در بدنه دولت و به خصوص آموزش عالی رخنه کردند. کسانی که سیاست‌بازی آنها بر همه چیز ارجحیت داشت و یا معاند بودند در دانشگاه‌ها و آموزش عالی حضور پیدا کردند.

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 78 تصریح کرد: در آن سالها ما از کارهای علمی، فناوری و تحقیقاتی در دانشگاه‌ها فاصله گرفته بودیم و می‌دیدیم به جای اینکه دغدغه مسولان دانشگاه و وزارت علوم، دغدغه‌های دانشجو یا رشد و پیشرفت علمی باشد دغدغه‌هایی مانند اینکه چه کسی رئیس دانشگاه شود و نحوه فعالیت تحکیم وحدت چگونه باشد، مطرح بود.

رئیس‌زاده گفت: یکی دیگر از عناصر بسترساز ارتباط راحت و بدون واسطه معاندین داخل با  معاندین خارج از کشور بود در آن سالها می‌دیدیم که عناصر نهضت آزادی به‌سادگی در اتاق‌های دانشگاه جلسه برگزار می‌کنند و شاید جریانهای دیگری هم بودند که ما به دلیل اینکه کار امنیتی نمی‌کردیم، نمی‌توانستیم در جریان همه آنها قرار گیریم.

**مسئولان وقت  دانشگاه تهران و وزارت علوم بسترساز غائله 18 تیر بودند

وی ادامه داد:‌ در آن سال‌ها خود دانشگاه تهران و مسئولان وقت آن به‌خصوص مسئولان دانشجویی و آقای خدایاری و بقیه دوستانشان در وزارت علوم بسترساز این‌مسئله بودند و به نوعی محمل این جریان به شمار می‌رفتند.

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 78 در همین زمینه گفت: در داخل کشور یک جریان سیاسی رادیکال فکر کردند می‌توانند از بستری که دشمن خارجی برای آنها ایجاد کرده است بهره‌برداری و موج‌سواری کنند و بدون اینکه عمق آن را متوجه شوند به این واسطه از نظام امتیاز بگیرند. افرادی که در عین بی‌تقوایی و بی‌قیدی حاضر بودند سوار اسب چموش ضدانقلاب و دشمن خارجی شوند و از نظام امتیاز بگیرند.

وی در ادامه سخنان خود با اشاره به اینکه در دولت فعلی و وزارت علوم وقت نیز اشتباهات رخ داده در فتنه 78  در حال تکرار است، گفت: یک عده تلاش می‌کنند با به کار بردن مفاهیم و شعارهایی مانند بی‌سواد، ساندیس خور و یا شناسنامه‌ندار بین مردم و جامعه دو دستگی ایجاد کنند  این اشتباه عجیبی است که دولت خاتمی و آقای خاتمی را زمین زد و انتظار داریم دولت فعلی به آن به خوبی توجه کند.

این فعال دانشجویی سابق  با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری به مسئولان نظام گفت: طبق سخنان رهبر انقلاب آن جریانی که با وجود همه مشکلات پشت سر دولت می‌ایستد نیروی ارزشی وفادار و حزب‌اللهی است که حتی اگر از دولت نیز بی‌مهری ببیند پشت دولت می‌ایستد و از آن حمایت می‌کند.

**اشتباهات فتنه 78 در وزارت علوم  فعلی  در حال رخ دادن است

رئیس‌زاده گفت: به نظر می‌رسد این دولت نیز با شعارهای دو قطبی که برخی طراحی می‌کنند نیروهای دلسوز کشور را از دست می‌دهد، همه را با یک چوب می‌زند و این اشتباه استراتژیک است که در حال رخ دادن است.

وی گفت: اشتباهی که در وزات علوم  رخ داده است حضور عناصری است که وجهه سیاسی آنها به دغدغه علمی‌شان می‌چربد. در یک سال اخیر حواشی و حرف و حدیث‌هایی که پیرامون وزارت علوم است درباره مسائل سیاسی است و نه  مسائل مربوط به علم و  وظیفه اصلی وزارت علوم یعنی پیشرفت علمی  بیشتر حول و حوش  بر عزل و نصب‌ها برمی‌گردد که می تواند قابل توجه باشد.

مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی تهراندر سال 78  ادامه داد: اشتباهاتی که در فتنه 78 رخ داده است در وزارت علوم دولت فعلی نیز در حال رخ دادن است. می‌بینیم آنهایی که در فتنه 88 فعالیت داشتند بدون اینکه مارک‌دار شوند در مناصب کلیدی سمت می‌گیرند چه تضمینی است که این افراد در بزنگاه‌های مهم دوباره اشتباه خود را تکرار نکنند، ما نگرانیم که یک 18 تیر دیگر به شکل و شمایل دیگری در کشور رقم بخورد و وظیفه دولت عناصر دلسوز و مسئولان نظام است که مراقبت کنند که این مسئله شکل نگیرد. انتظار داریم دولتمردان ما از سرنوشت دولت اصلاحات و 18 تیر درس بگیرند.

بسیاری از اسناد کوی دانشگاه 78 توسط دولت اصلاحات امحا شده است

مهدی بلوکات دبیرکل اسبق اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل در نشست  واکاوی 18 تیر 78 گفت: 18 تیر سال 78 یکی از نقاط عطف دشمنان‌شناسی کشور ماست و اگر بخواهیم چند مقطع مهم را بعد از انقلاب لیست کنیم که برای خود عقبه‌های خاصی دارد و صف‌آرایی دشمنان داخلی و خارجی در آن وجود داشته، یکی از مهمترین واقعه‌ها 18 تیر سال 78 است.

وی ادامه داد: مقام معظم رهبری در  جمع دانشجویان سمنان بعدها فرمودند که فتنه سال 78 عقبه 10 ساله دارد؛ ما وقتی به 10 سال قبل از این ماجرا  باز می‌گردیم نقطه آغاز فتنه را باید در سال 68 ببینیم. مهمترین ویژگی سال 68 ارتحال امام‌خمینی(ره) و آغاز رهبری آیت‌الله خامنه‌ای است.

بلوکات افزود: جریان خاصی که عقبه دشمنی‌اش با خط امام(ره) در زمان حیات امام نیز بوده است،بعد از اینکه آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان مقام رهبری برگزیده شدند به هیچ‌وجه این مسئله را برنتابیدند؛ سردمداران آن هم‌اکنون نیز زیر بار نرفته و نمی‌روند و در تقابل با گفتمان انقلاب اسلامی و گفتمان اصیلی که امام‌خمینی(ره) با عنوان اصل اصل ولایت‌فقیه برای ما یادگار گذاشت، همواره تلاش کردند که با آن مقابله کنند و توانستند در این راستا عملیات‌هایی داشته باشند.

**سروش به عنوان لیدر فکری در تقابل با اصل ولایت‌فقیه وارد عمل شد

دبیر اسبق اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل با بیان اینکه 18 تیر 78 یکی از آن پروژه‌هایی است که باید بسترهای پیشینی آن بازشناسی شود، تاکید کرد: یکی از آن بسترها، بسترهای فکری بود که اینها بنا نهادند. و البته در این زمینه متاسفانه باید گفت که این بسترهای فکری با زمینه‌هایی که آقای هاشمی رفسنجانی برای برخی آقایان مانند حجاریان و ... در مرکز بررسی های استراتژیک به وجود آورد، بنا نهاده شد.

بلوکات افزود: در این بسترها، از یک طرف زمینه تئوریک و نظری ولایت‌فقیه را مورد هجمه قرار می‌دهند که مهمترین خروجی آن نشریه کیان بود؛‌ جمع‌بندی و برآیند همه اتفاقات رسانه‌ای که در نشریه کیان هدف قرار گرفته بود اصل ولایت‌فقیه به عنوان عمود خیمه انقلاب بود و افرادی در این زمینه پیشتاز بودند. مشخصا آقای سروش به عنوان یکی از اصلی‌ترین لیدرهای فکری و نظری این جریان، علیه اصل ولایت‌فقیه و مصداق اصل ولایت‌فقیه که آیت‌الله خامنه‌ای بود، وارد عمل می‌شود. این در حالی است که اگر آیت‌الله خامنه‌ای نمی‌خواست ادامه دهنده خط امام‌خمینی(ره) باشد، اینها خیلی مقابله‌های نظری با ولایت‌فقیه را طرح نمی‌کردند

وی ادامه داد: وجه دیگر مسئله مبارزات رسانه‌ای و عملیات روانی بود که اوج آن را بعد از انتخاب آقای خاتمی به ریاست‌جمهوری و در قالب نشریات زنجیره‌ای و بخصوص نشریات و روزنامه‌هایی مانند سلام، خرداد،  امروز، همشهری و ... شاهد بودیم. این روزنامه‌ها از افراد دین‌دار و حزب‌اللهی جامعه سیاه‌نمایی مطلق می‌کردند و برچسب‌هایی مانند افراطیون، لباس شخصی‌ها و چماق به دست‌ها به آنان می‌زدند.

بلوکات گفت: یک بحث دیگر مبارزات سیاسی علیه مقام معظم رهبری بود، مربوط به شخص آقای منتظری است که ایشان علیرغم اینکه در زمان حیات حضرت امام(ره) و در زمان قائم مقامی خود کتابهایی در زمینه دفاع از ولایت فقیه و اختیارات ولایت فقیه نوشته بود، ولی با مشاهده گشاد بودن این ردا بر تن خود و پس از انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان رهبر انقلاب اسلامی، علیه ایشان وارد عمل شد و حتی در بسیاری از نظریاتی که برای اختیارات خود تجویز کرده بود تشکیک و علیه آن سخنرانی کرد.

دبیر اسبق اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل با بیان اینکه جمع‌بندی این اتفاقات منجر به پروژه کوی دانشگاه شد، گفت: کوی دانشگاه، مسئله قتل‌های زنجیره‌ای و بسته شدن روزنامه سلام که منتسب به موسوی خوئینی‌ها بود (او در جبهه مقابل نظریه ولایت‌فقیه بود) به نوعی به عنوان جرقه و کبریت این بستر بود؛ بستری که در 10 سال گذشته آماده شده بود.

**حادثه کوی دانشگاه جرقه‌ای برای براندازی نظام و مقابله با مقام معظم رهبری بود

وی ادامه داد: نباید فراموش کرد که کوی دانشگاه به عنوان جرقه‌ای برای براندازی نظام و مقابله با مقام معظم رهبری بود و اوج مطالبات فتنه‌گران این بود که باید به سمت بیت رهبری حرکت کرد.

بلوکات تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران از سال 57 نشان داده که دشمن خارجی، اگر عقبه داخلی نداشته باشد، به تنهایی نمی‌تواند با آن مقابله کند، و عقبه داخلی نیز موقعی کارساز است که در بدنه نظام و حاکمیت باشد. می‌توان گفت که یکی از علل اینکه در سال 78 مقابله با ولایت‌فقیه به مرحله عملیاتی می‌رسد، این است که بسترهای جدی در دولت آقای خاتمی برای اجرای این پروژه به وجود می‌آید.

دبیر تشکیلات اسبق اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل حلقه عملیاتی و اجرایی غائله کوی و مرکز طراحی و فرماندهی آن را در دولت خاتمی دانست و تصریح کرد: حلقه حاضر در وزارت علوم وقت و وزارت کشور وقت در کوی دانشگاه نقش جدی داشت و حلقه طراحی 3 نفره ظریفیان، خانیکی و تاج‌زاده فرماندهی آن را در وزارت علوم و کشور برعهده داشتند، اما هیچ وقت این 3 نفر محاکمه نشدند.

**معین، خانیکی و ظریفیان هرگز پاسخ ندادند چه نقشی در حادثه 18 تیر داشتند

وی با یادآوری این موضوع که چندین بار تشکل‌های دانشجویی این مطالبه را داشتند که این افراد باید محاکمه شوند، گفت: مقام معظم رهبری در سخنرانی خود اعلام کردند که عاملان این موضوع باید محاکمه شوند، اما مشاهده کردید که فقط سردار نظری فرمانده وقت نیروی انتظامی محاکمه شد، اما هیچ‌وقت معین، خانیکی و ظریفیان پاسخ ندادند که چه نقشی در این زمینه داشتند. چه آنکه آنها نه تنها در آرام کردن فضا کاری نکردند بلکه با اظهارات خود و حمایت بی‌جا و شایعه‌پراکنی خود بنزین روی این آتش ریختند و حتی شایعه کردند که چند دانشجو در این حادثه کشته شده‌اند، اما اینکه از چه نهادی و چرا این شایعه به دروغ پراکنده شد، هیچ زمان بررسی نشد.

بلوکات ادامه داد: یکی از علت‌هایی که حرکات اغتشاشی تند شد این مطالبه بود که اصلی‌ترین کار نظام باید این باشد که جنازه شهدا در اختیار دفتر وقت تحکیم وحدت گذاشته شود و با امنیت تشییع جنازه آنها برگزار شود! یعنی ابتدا یک شایعه دروغ درباره کشته شدن چندین نفر از دانشجویان در این واقعه مطرح کردند و سپس درخواست تشییع جنازه هم داشتند! آقای معین در پاسخ به این وضعیت در حالی که باید به حل بحران کمک می‌کرد، استعفا داد که این استعفا در جهت بحرانی‌‌تر شدن فضا بود. ضمن اینکه نامه‌نگاری‌های مختلفی در این زمینه انجام شد.

** اسناد مربوط به کوی دانشگاه 78 در دولت اصلاحات معدوم شد

دبیرکل اسبق اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل اظهار داشت: باخبر شدیم در روزهای پایانی دولت اصلاحات اسناد مربوط به کوی دانشگاه 78 معدوم شد یا از وزارت علوم خارج شد. این برای من سوال جدی است، چرا که قاعدتا اسنادی باید باشد که می‌توانست نقش وزارت علوم را تعیین تکلیف کند.

وی ادامه داد: با اینکه 10 سال از این موضوع گذشته و آقایان هم حرف دارند و ضد انقلاب هم همچنان هجمه وارد می‌کند، وزارت علوم می‌تواند اسناد موجود خود را منتشر کند تا ببینیم که چه بخشی از این اسناد امحاء شده است.

بلوکات با بیان اینکه به هر حال این اتفاقات افتاد و ما دیدیم که از داخل بدنه حاکمیت جمهوری اسلامی بر علیه جمهوری اسلامی می‌خواستند براندازی کنند، گفت: نکته دیگری که در این باره باید بگویدم این که مناسب است اظهارات رئیس‌جمهور وقت بازخوانی شود، چرا که اظهارات اقای خاتمی کنایه‌آمیز و مغرضانه بود و در مقابل تمام شعارهایی که می‌داد در خصوص اسلام رحمانی و لزوم تسامح و تساهل در این یک مورد در جهت آشفته‌تر شدن فضا گام برداشت.

**نگرانیم 18 تیر 78  با همراهی ضدانقلاب و دستگاه امنیتی خارجی در دانشگاه‌های کشور تکرار شود

این فعال سابق دانشجویی با اشاره به لزوم محاکمه معین، ظریفیان و خانیکی تاکید کرد: شاید اگر معین، ظرفیان و خانیکی محاکمه می‌شدند و نقش‌شان مشخص می‌شد شاهد اتفاقاتی مانند فتنه 88 نبودیم. من به شدت از اینکه آن موقع این کار انجام نشد نگران هستم، چرا که سال 88 نیز چنین کاری صورت نگرفت و اینها در حال حاضر در حال بازسازی خود هستند و متاسفانه هم‌اکنون نقش کلیدی در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری این جریان دارند و در حد معاون و مشاور وزیر علوم نقش دارند و در جایی که سمت ندارند کار جدی در سایه انجام می‌دهند. لذا ما نگرانیم که وقایع این‌چنینی با همکاری و همراهی ضدانقلاب و دستگاه امنیتی خارجی در دانشگاه‌های کشور تکرار شود.

بلوکات با بیان اینکه بازخوانی حادثه کوی دانشگاه به لحاظ جزئی و مقطعی مهم است، گفت: رویکرد دولت قبلی به‌گونه‌ای بود که غائله کوی دانشگاه 78 جدی گرفته نمی‌شد، اما به دلیل رویکرد و موضع دولت فعلی نسبت به دانشگاه‌ها این موضوع مهم شده است.

وی ادامه داد: مشی تکنوکراتی آقای روحانی ایجاب می‌کرد که دانشگاه را به دست اصلاح‌طلبان بدهد، منتهی وی بیش از مشی تکنوکرات خود را مرهون اصلا‌ح طلبان می‌داند، دانشگاه را غلیظ‌تر به دست اصلاح‌طلبان سپرده است. اولا ما فکر نمی‌کردیم که گزینه اول آقای روحانی برای وزارت علوم آقای توفیقی باشد و تصور می‌کردیم که اصلاح‌طلبان خوش خیمی انتخاب شوند، اما آقای روحانی توفیقی را معرفی کرد یا می‌خواست معرفی کند و بالاخره آقای میلی‌منفرد معرفی شد.

**خانیکی و ظریفیان هم اکنون صحنه گردان وزارت علوم هستند

دبیر اسبق اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل افزود: آقای روحانی به این سمت پیش رفت که وزارت علوم را به جریانی بسپارد که من تحت عنوان اصلاح طلبان رادیکال و تندرو از آن یاد می‌کنم و عملا گزینه توفیقی و میلی‌منفرد و دیگران مانند خانیکی و ظریفیان هم‌اکنون صحنه گردانی می‌کنند.

وی یاد آور شد: شاهد هستیم که مرتبا در جلساتی که وزارت علوم برگزار می‌کنند اصرار دارند که از‌ آقای خانیکی به عنوان لیدر جریان فکری فرهنگی دعوت شود و مصداق این موضوع جلسه نشریات دانشجویی در مشهد است که آقای خانیکی را دعوت کردند که البته با هوشیاری دانشجویان سخنرانی وی لغو شد. همچنین شنیده‌ام که آقای ظریفیان علیرغم اهمیت موضوع گروه‌های معارف، به عنوان نماینده وزارت علوم در جلسات دروس معارف شرکت می‌کند و این برای من خنده‌دار است چون کسانی که در مقابله با گفتمان انقلاب اسلامی متهم هستند، می‌خواهند در خصوص ارتقای فضای معرفتی دانشجویان نقش‌آفرینی کنند.

بلوکات اظهار داشت: می‌دانید که در اتفاق سال 78 استراتژی دوگانه‌ای را آقای حجاریان به عنوان لیدر اصلاح‌طلبی طرح کرد که "فتح سنگر به سنگر"  و "فشار از پایین و چانه‌زنی از بالا" عناوین این دو استراتژی بودند. فتح سنگر به سنگر به این معناست که اصلاح‌طلبان توانستند دولت را فتح کنند و باید گام‌های بعدی هم اتفاق بیفتد که فقط شامل مجلس نمی‌شود. بلکه آنها معتقد بودند که استراتژی سطح سنگر به سنگر را پیش ببرند و حتما دستگاه‌های نظامی و امنیتی مانند سپاه، وزارت اطلاعات و ناجا یکی از موانع اصلی بود و پروژه قتل‌های زنجیره‌ای زمستان سال 77 و کوی دانشگاه سال 78 را می‌توان در این چارچوب بررسی کرد که مخاطب اصلی آن دستگاه اطلاعاتی - انتظامی و امنیتی بودند؛‌ دستگاه اطلاعاتی - امنیتی در قتل‌های زنجیره‌ای آسیب دید و دستگاه انتظامی در غائله کوی دانشگاه.

دبیرکل اسبق اتحادیه انجمن‌های  اسلامی دانشجویان مستقل ادامه داد: هم‌اکنون که سعید حجاریان چنین استراتژی را طرح کرد می‌گوید اصلاح‌طلبان ستون فقرات دولت آقای خاتمی هستند؛‌ اگر این حرف را بپذیریم و آن را اتفاقی نبینیم برداشت من این است که بعید نیست که باز هم این استراتژی‌ها در دستور کار جریان‌هایی که در دولت نقش داشتند، قرار گیرد و این نگرانی در وزارت علوم دیده می‌شود.

**فرجی‌دانا تلاش جدی برای بازگرداندن عناصر مسئله‌دار به دانشگاه‌ها دارد

وی با بیان اینکه چنین نگرانی‌هایی در چند جا خود را نشان داده است، تاکید کرد: نکته اول بحث عقبه میدانی جریانات ساختارشکن و رادیکال بود. از زمانی که آقای فرجی‌دانا در وزارت علوم حاضر شد تلاش جدی برای بازگرداندن عناصر مسئله‌دار به دانشگاه‌ها کرد. هم در زمینه اساتید و هم در زمینه دانشجویان و مستندات آن موجود است.

بلوکات افزود: بنابر مستندات در جمع کسانی که می‌خواهند به دانشگاه‌ها بازگردانده شوند کسانی هستند که در سابقه آنها موارد امنیتی و ارتباط و عضویت در گروه‌های تروریستی و مسلحانه وجود دارد و و در زمینه اساتید هم وضعیت مشابه وجود دارد.

دبیرکل اسبق اتحادیه انجمن اسلامی دانشجویان مستقل اظهار داشت: اگر همه این موارد را جمع‌بندی کنیم هر چقدر هم خوشبین باشیم این نگرانی پیش می‌آید که آیا پروژه سیاسی جدید برای ایجاد تحولات خاص در کشور مد نظر آقایان است که به این میزان با جدیت پیگیری می‌کنند.

وی گفت: لجاجت آقای فرجی‌دانا در برخی موارد در عملکردشان در وزارت علوم از جنس کارهایی است که آقای احمدی‌نژاد انجام می‌داد و به نظر من احمدی‌نژادی‌ترین وزیر آقای روحانی، فرجی‌دانا است، یعنی احمدی‌نژاد نیز سرپرست را با سرپرست تودیع و معارفه می‌کرد.

بلوکات با اشاره به انتخاباتی کردن روسای دانشگاه‌ها یادآور شد: در هر جای دنیا حتی در افغانستان هم اگر بخواهند انتخابات برگزار کنند، برای این انتخابات قاعده و قانونی می‌گذارند و بدون قاعده و قانون انتخابات برگزار نمی‌شود. از طرف دیگر شاهدیم که به نتایج انتخابات نیز پایبند نیستند مانند کاری که در سال 88 کردند، یعنی می‌گویند انتخابات تا جایی خوب است که گزینه مدنظر من از صندوق بیرون بیاید. موارد متعددی از این دست وجود دارد که به طور مثال دانشگاه‌هایی که منتقد دولت یا منتسب به جریان اصولگرایی بودند با اختلاف رای بالایی از صندوق رای بیرون می‌آمدند اما حتی حاضر نمی‌شدند این رای را اعلام کنند و یا صندوق آرا را در اختیار اساتید آن دانشگاه بگذارند لذا موضوع را مسکوت می‌گذاشتند.

**در وزارت علوم استقلال دانشگاه از حاکمیت را معنا نکرده‌اند

وی تاکید کرد: سومین ایرادی که به وزیر علوم فعلی وارد است این است که استقلال دانشگاه از حاکمیت را معنا نکرده‌اند که اگر استقلال قرار است باشد، ملزوماتی دارد و پروژه رو در رویی اعضای هیئت علمی و دانشگاهیان را با بدنه حاکمیتی به خصوص با شورای عالی انقلاب فرهنگی در پیش گرفته‌اند.

بلوکات گفت: چینش سیاسی این‌گونه در مصادیق و ساختار برای روسای دانشگاه‌ها و باز شدن پای عناصر مسئله‌دار به دانشگاه‌ها این بیم را ایجاد می‌کند که چالش‌های قبلی را در دانشگاه‌ها مجدداً داشته باشیم؛ به این معنا فکر می‌کنم استیضاح وزیر علوم حتی اگر یک روز هم عقب بیفتد، دیر است و متاسفم فضای مجلس مثل اتفاقاتی که در استیضاح مهاجرانی افتاد علیرغم اینکه قاطبه مجلس جریان اصولگرا است چرا تعلل می‌کنند؟ و ممکن است موقعی وارد شوند که نشود کاری را از پیش برد.

دبیرکل اسبق اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان مستقل  با بیان اینکه به نظر بنده آقای روحانی مواضع خوبی را در سخنرانی تجمع 23 تیر داشت که قابل تقدیر است، گفت: این مواضع جزو نقاط روشن زندگی رئیس‌جمهور است منتها نمی‌دانم چرا حامیان دولت دوست ندارند که مواضع ایشان در مقابله با اغتشاش‌گران سال 78 تکرار و مطرح شود و به نظر من این آقایان هیچ مشکلی با مستند من روحانی هستم، نداشتد، اما براساس آنچه اصلاح‌طلبان گفتند که اصلاح‌طلبان ستون فقرات دولت روحانی هستند احساس می‌کنم در بدنه دولت حامیان آقای روحانی ریزش ایجاد می‌شود اگر بفهمند آقای روحانی در آن جلسه سخنران بوده و آن حرف‌ها را زده است.

وی با تاکید بر اینکه داعش و جریان اصلاح‌طلبی رادیکال دو روی یک سکه‌اند که در اهداف و راهبردها یکی هستند، یادآور شد: داعش و اصلاح‌طلبی رادیکال در تکنیک فرق ندارند البته در تاکتیک با هم متفاوت هستند. کم کاری که در ارتباط با سال 78 و به ویژه 88 انجام دادیم نباید دوباره تکرار شود و انشاءالله که دیگر شاهد این حوادث نباشیم.

عوامل فتنه 88، درس‌های 18 تیر 78 را به خوبی فرا گرفته بودند

احسان قاضی‌زاده دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در سال 78 در میزگرد واکاوی 18 تیر 78  گفت: در مجموعه  دانشجویی کشور در دهه 70 دفتر تحکیم وحدت، بسیج دانشجویی و اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان فعالیت می‌کردند.

وی با اشاره به اینکه  ریشه تشکیل جامعه اسلامی دانشجویان به سال 68 و آغاز رهبری آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب باز می‌گردد، افزود: در آن زمان اختلافاتی در سطح جامعه در خصوص رهبری ایشان ایجاد شده بود، اعضای دفتر تحکیم وحدت نیز چندان  تبعیت و پذیرش رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و ولایت فقیه را نداشتند. جامعه اسلامی دانشجویان در آن زمان  جزو بدنه دفتر تحکیم وحدت بود، اما  به این رفتار تندروانه دفتر تحکیم وحدت اعتراض داشتند، به خصوص اینکه در برخی از دانشگاه‌ها اقدامات و رفتارهای تندی صورت می‌گرفت به همین دلیل انشعابی در این تشکل صورت گرفت و جامعه اسلامی دانشجویان ایجاد شد.

قاضی‌زاده یاداور شد:فعالیت جامعه اسلامی دانشجویان تا سال 1376 به خوبی در دانشگاه‌ها گسترش یافت  اما فضای کشور و دانشگاه‌ها از سال 1376 وارد فضای جدیدی شد.

**دانشگاه تهران از سال 74 و پس از سخنرانی سروش دچار فضای بحرانی شده بود

این فعال اسبق دانشجویی با اشاره به اینکه از سال 73 تا 80 در فضای دانشگاهی مشغول به تحصیل بودم،گفت: دانشگاه تهران از سال 74 و پس از سخنرانی سروش دچار فضای بحرانی شده بود، فضای سال 76 تا 80 در دانشگاه‌ها از عجیب‌ترین دوران دانشجویی بود که احساس می‌کنم این فضا قبلا تکرار نشده بود و بعدا نیز تکرار نشود.

وی با اشاره به شرایط دانشگاه‌های کشور پس از انتخابات ریاست جمهوری سال 76 افزود: در انتخابات دوم خرداد که آقای خاتمی از رقیب خود یعنی آقای ناطق‌نوری با کسب رایی بیش از سه برابر پیروز شد فضای دانشگاه‌ها نیز به شکلی متفاوت شد. در دانشگاه‌ها این‌گونه القاء می‌شد که خاتمی برآمده از جنبش دانشجویی است و جنبش دانشجویی نیز در دفتر تحکیم وحدت معنی می‌شد و چون خاتمی برآمده از دانشگاه‌هاست، دانشگاه‌ها نیز  باید نقش پیش قراولی خود را در کشور داشته باشند.

** اولین تجمع دانشجویی در سال 76 در اعتراض به رد صلاحیت‌های مجلس بود

دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در سال 78 با اشاره به تجمعات گسترده دانشگاه‌ها در دوران اصلاحات، یادآور شد: اولین بار در سوم اسفندماه تجمعی توسط این افراد در مقابل سر در دانشگاه تهران و در اعتراض به رد صلاحیت برخی از اعضای دفتر تحکیم وحدت در انتخابات مجلس برگزار شد و ما در جامعه اسلامی دانشجویان نیز یک هفته بعد از این تجمع در روز دوشنبه و در شرایطی که باران می‌بارید در صیانت و حمایت از شورای نگهبان تجمعی مقابل سر در دانشگاه تهران داشتیم که در دیدار شورای مرکزی جامعه اسلامی دانشجویان با رهبر انقلاب در سال 77 ایشان از این اقدام جامعه تشکر کردند، زیرا ما وارد فضای خشونت آمیز نشده بودیم.

وی با اشاره به اینکه در سال 76 فضای اختناق شدیدی در دانشگاه‌ها حاکم بود، گفت: اعضای جامعه اسلامی دانشجویان در انتخابات از ناطق‌نوری حمایت کرده بودند و به همین خاطر مورد طعن و حتی توهین سایر دانشجویان و اساتید قرار می‌گرفتند، به طوری که برخی از اعضای جامعه مرخصی تحصیلی گرفتند و برای مدتی دانشگاه نیامدند.

قاضی‌زاده با بیان اینکه در این سال‌ها التهابات در دانشگاه‌ها حاکم بود و هر از چند گاهی دانشگاه‌های کشور با تجمعات و تحصن روبرو بودند، افزود: در این شرایط حتی دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه شهید بهشتی، پاکدشت ورامین که چندان هم سیاسی نبودند  نیز دچار چنین مسائل و التهاباتی بودند و کم‌کم برگزاری تجمعات، شعارهای تند و تحصن‌ها به امری عادی در دانشگاه تبدیل می‌شد.

دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در سال 78 یادآور شد: درج مطلبی در روزنامه سلام در خصوص اینکه سعید امامی دستور اصلاح قانون مطبوعات را داده باعث توقیف این روزنامه‌ شد. این  مسئله با چهره‌ای که از سعید امامی در خصوص قتل‌های زنجیره‌ای ایجاد شده بود که خود موضوعی بسیار پرتنش و پرالتهاب بود به غائله 18 تیر 78 و التهابات آن پیوند خورد.

وی با اشاره به نحوه اطلاع خود از حادثه کوی دانشگاه تهران در سال 78 گفت: ساعت 5 صبح بود که دو تن از اعضای جامعه اسلامی دانشجویان که در دانشگاه فنی و در کوی اقامت داشتند به دفتر مرکزی آمدند و وقایع شب گذشته کوی را توصیف کردند. ابتدا  آنچه را که آنها می‌گفتند باور نکردیم، پس از تماس با سایر افراد گزارشهای بیشتری را به دست آوردیم. البته  اطلاع داشتیم که قرار بود تجمعی اعتراضی در خصوص توقیف روزنامه سلام برگزار شود، اما احساس می‌کردیم این تجمع نیز مانند سایر تجمعات این افراد صورت خواهد گرفت.

قاضی‌زاده گفت: اولین اقدام ما این بود که نهاد رهبری را در جریان بگذاریم که البته آنها خود از این مسئله اطلاع داشتند. ظهر روز جمعه تصمیم گرفتیم وارد کوی شویم زیرا چندین نفر از اعضای جامعه اسلامی در ساختمان 14 و 12 کوی ساکن بودند و در نهایت به سختی وارد کوی دانشگاه شدیم.

**موسوی لاری، معین، عبدالله نوری، هادی خامنه‌ای و فائزه هاشمی در کوی دانشگاه حضور داشتند

وی با اشاره به تصاویری که با حضورش در کوی دیده بود، گفت: اولین تصویری که پس از حضور در کوی دیدم چهارپایه‌ای بود که عبدالله نوری بر روی آن قرار گرفته بود و از طریق بلندگوی دستی که در دست داشت سخنرانی می‌کرد. روبروی کوی نیز موسوی لاری داخل ماشینی قرار داشت و معین، عبدالله نوری، هادی خامنه‌ای و فائزه هاشمی همگی در داخل کوی بودند.

دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در سال 78 با اشاره به حضور اعضای شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت در کوی دانشگاه، اضافه کرد: بسیاری از اعضایی که امروز در انگلیس یا آمریکا به سر می‌برند در کوی حضور داشتند. افرادی مانند عطری، سعید رضوی‌فقیه، شیخ، فراهانی و سایر افراد که در کوی حضور داشتند.

وی با اشاره به واکنش نیروی انتظامی به این حادثه، افزود: واقعیت امر این بود که نیروی انتظامی آن شب خوب عمل نکرده بود و تدبیر به خرج نداده بود، عملا بهانه به دست این افراد داده بود. در آن زمان سرهنگ ناجا دستور ورود به کوی را داده بود و پس از زد و خورد و مسائلی که  پیش آمده مجددا پس از آن نیز یک سری از افراد که آنها مدعی بودند نیروهای مردمی بودند به کوی رفته و مشکلاتی را برای دانشجویان ایجاد کردند،  این امر نشان می‌داد که اتفاقات 5 صبح تا 10 صبح روز گذشته کوی اتفاقات خوبی نبود.

دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در سال 78 گفت: بنده وقتی وارد کوی شدم به دلیل حضور دو وزیر و دیدگاه‌های اعضای تحکیم وحدت به این نتیجه رسیدم که این داستان ادامه‌دار خواهد بود، هر چند با دوستان معتدل تحکیم صحبت کردیم تا غائله را همین‌جا ختم کنند و حتی به آنها گفتیم اگر بحث این است که خواستار برکناری فرمانده نیروی انتظامی هستید ما نیز در کنار شما خواهیم بود، اما آنها گفتند مسئله ما فراتر از اینهاست.

وی گفت: افراد حاضر به قدری تندرو بودند که  ماشین موسوی لاری را در ابتدای ورود به قدری سنگ زده بودند که شیشه‌های آن شکسته شده بود.

قاضی‌زاده ادامه داد: واقعیت این است که در آن زمان بچه‌های متدین و مذهبی  در سطح دانشگاه‌ها کم بودند خیلی از دوستان مذهبی آن زمان برای اینکه بتوانند شرایط با به حالت عادی برگردانند شب و روز در خیابان‌های اطراف کوی به سر می‌بردند و حتی شب نیز در همان چمن‌های پارک لاله می‌خوابیدند.

دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در سال 78 با اشاره به روند غائله 18 تیر، گفت: در روز شنبه تجمع بزرگی توسط این افراد در مقابل سر در دانشگاه تهران برپا شد و در روز یکشنبه به وزارت کشور حمله کردند. جمعیت زیادی در آن تجمع حضور یافته بود، معین در این تجمع استعفای خود را اعلام کرد. قرار بود فردای این روز به سمت سازمان صدا و سیما و سپس به سمت بیت رهبری حرکت کنند.

قاضی‌زاده با اشاره به اینکه کشور در آن تاریخ چند روز بحرانی را پشت سرگذاشت، اضافه کرد: از نگاه این افراد تندرو نظام باید سقوط می‌کرد و همه لوازم و مقدمات آن نیز فراهم شده بود که به لطف خداوند و عنایت او فتنه 18 تیر با درایت و رهبری رهبر انقلاب اسلامی ایران جمع شد.

**18 تیر 78 درس‌های مهمی را برای انقلاب اسلامی و جامعه دانشجویی داشت

دبیرکل اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان در سال 78 با اشاره به اینکه در طی این سال‌ها بسیار از فتنه 18 تیر گفته و نوشته شده  و حتی چندین پایان‌نامه دانشجویی درباره آن حادثه نگاشته شده است، گفت: بین حوادث سال 78 و 88 تفاوت‌هایی وجود دارد؛ حوادث سال 88 نشان می‌دهد کسانی که این فتنه را رقم زدند از فتنه 78 به خوبی درس گرفتند زیرا می‌دانستند باید چه اقداماتی را انجام دهند. هر چند فتنه 78 ظرف چند روز جمع شد، اما درس‌های مهمی را برای انقلاب اسلامی و جامعه دانشجویی داشت.

وی با اشاره به اینکه ما در آن زمان تلاش می‌کردیم جمعیت و فضای دانشجویی را از اراذل و اوباش جدا کنیم، افزود: حتی دوستان ما در جامعه دانشجویی برای اثبات کردن همراهی خود با جامعه دانشجویی در مسیری که به حق و حقیقت می‌رسید با آنها در زمینه دیوارنویسی همراهی می‌کردند، به یاد دارم  در روز دوشنبه پس از 18 تیر که مقام معظم رهبری سخنرانی داشتند دوستان جامعه تلاش کردند بلندگوهایی را در سطح دانشگاه تهران نصب کنند تا سخنان رهبر معظم انقلاب به خوبی در محیط دانشگاه پخش شود و فضای دانشگاه را به سمت فضای امن هدایت کنیم که برخی از این دانشجونماها بلندگوهای نصب شده را قطع می‌کردند. به طور کلی در این روزها تک و پاتک بین دانشجویان و اراذل و اوباش رد و بدل می‌شد و ما حدود 20 تک و پاتک را در این روزها شاهد بودیم.

قاضی‌زاده خاطرنشان داد: برخی به این قضیه به چشم امتیازخواهی و انتقام گیری از نظام  نگاه می‌کردند افرادی از شهرهای مختلف به تهران آمده بودند که حتی  نمی‌دانستند دانشگاه تهران کجاست و فقط برای انتقام‌گیری از نظام قصد همراهی با تجمع کنندگان و یا به تعبیر خود حضور در انقلاب را داشتند. یکی از این افراد که در میدان انقلاب حضور یافته بود دلیل حضور خود را مشکل اعدام عمویش اعلام می‌کرد و این نشان می‌داد که افراد با چه دیدگاه‌هایی قصد پیوستن به این ماجرا را داشتند.

وی با اشاره به اینکه حوادث 18 تیر 87، حوادث درس‌آموزی است، گفت: اگر درس‌های سال 78 مرور می‌کردیم و کار فرهنگی مناسبی در این زمینه انجام می‌دادیم قطعا فتنه 88 تکرار نمی‌شد،  لازم است این‌گونه درس‌ها را مرور کنیم تا چنین اتفاقاتی تکرار نشود و از راه پیشگیری با آن برخورد کنیم.

انتهای پیام/

پربیننده‌ترین اخبار سیاسی
اخبار روز سیاسی
آخرین خبرهای روز
مدیران
رازی
مادیران
شهر خبر
فونیکس
او پارک
پاکسان
رایتل
طبیعت
میهن
گوشتیران
triboon