هیگل قربانی شکست انتخاباتی یا ناکامی راهبرد ضد داعش؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، چاک هیگل وزیر دفاع آمریکا روز دوشنبه از مقام خود استعفاءداد و بلافاصله از سوی باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا پذیرفته شد. البته قرار شد هیگل تا زمان تعیین وزیر دفاع جدید همچنان به هدایت پنتاگون ادامه دهد.

البته در این میان روایت دیگری نیز مطرح شده مبنی بر اینکه چاک هیگل وادار به استعفاء شده و در واقع به طور آبرومندانه از مقام خود برکنار شده است. اینکه  کدام یک ازاین دو احتمال به واقعیت نزدیک تر است و یا اینکه این تحول چه تغییری  می تواند در رویکرد سیاست دفاعی آمریکا ایجاد کند ازجمله سوالاتی محسوب می شود که نیاز به پاسخ دارد.

کناره گیری یا برکناری؟

برخی منابع از کناره گیری و برخی دیگر از برکناری چاک هیگل سخن می گویند و هریک دلایل خاص خود را مطرح می کنند.خبرگزاری رویترز در گزارشی گزینه کناره گیری را مورد تائید قرار داده و با اشاره به عواملی که وی را به اتخاذ چنین تصمیمی واداشت نوشت:"هیگل پس از نزدیک به دو سال فعالیت در بالاترین رده پنتاگون و در پی انتخابات میاندوره ای کنگره که به شکست دموکرات های متحد اوباما انجامید، تصمیم به کناره گیری گرفته است.

هیگل پس از نشست پر تنشی که سال 2013 در کنگره و هنگام معرفی وی به عنوان فرد مورد نظر اوباما برای وزارت دفاع برگزار شد، هرگز نتوانست روابط خود را با کنگره بهبود بخشد. " این خبرگزاری با ذکر نمونه ای روشن از سوابق تنش ها در این زمینه نوشت:" یک سال پیش وزیر دفاع سخنرانی مهمی در مرکز مطالعات راهبردی و بین المللی - که یک مؤسسه برجسته مطالعاتی در واشنگتن است- ایراد کرد. ظاهراً وی به دستور کاخ سفید از پاسخ دادن به سؤالات شرکت کنندگان در آن نشست منع شده بود. "

اما از جمله منابعی که از برکناری هیگل خبر داده می توان به روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز اشاره کرد که در مطلبی چاک هیگل نخستین قربانی درکابینه باراک اوباما پس از پایان اکثریت دموکرات ها در مجلس سنای آمریکا ارزیابی کرده و در تائید برکناری وی به نقل از مقامات آمریکایی که از ذکر نام آنها خودداری کرده نوشته است نوشته است: "باراک اوباما هفته گذشته از هیگل خواسته بود از سمت خود استعفا کند. مقامات آمریکایی همچنین می گویند تصمیم اوباما برای کنار گذاشتن هیگل پس از ان اتخاذ شد که اوباما دریافت تهدید دولت اسلامی (داعش) مستلزم نوع متفاوتی از مهارت هایی است که تاکنون مطرح کرده است." جان مک کین سناتور جمهوری خواه ایالت آریزونا نیز در گفتگو با رادیو آریزونا گفت:" هیگل هفته گذشته در دفتر حضور یافت. او بسیار سرخورده بود. "همچنین گفته می شد به هیگل اجازه داده نمی شد در تیم امنیتی نزدیک به باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا حضور یابد که نقش اصلی در تصمیم سازی های این کشور دارد.

در این میان دولت اوباما و حتی  خود چاک هیگل در مواضع اعلامی خود می کوشند موضوع را کناره گیری و استعفا جلوه دهند. در این راستا باراک اوباما پس از پذیرس استعفای چاک هیگل در سخنانی از هیگل یک الگو و فردی فوق العاده یاد کرد.

جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید نیز در مصاحبه ای در پاسخ به سوال خبرنگاران ضمن رد فرضیه برکناری چاک هیگل کوشید با تلاش برای عادی نشان دادن موضوع گفت: رئیس جمهور و چاک هیگل بیش از یک ماه با هم گفتگو و مشورت داشتند و نتیجه آن گفت و شنودها این بود که هر دو با هم به این نتیجه رسیدند که رهبری جدید در پنتاگون باید روی کار آید. روند کاری دولت ما این گونه شکل گرفته است که در خلال شش سال ریاست جمهوری باراک اوباما، هر دو سال یک بار، وزیر دفاعِ ما عوض شده است. در دو سال اول، رابرت گیتس وزیر دفاع بود. در دو سال دوم، لئون پانتا متصدی این مقام شد. دو سال سوم نیز چاک هیگل وزیر دفاع بود. اکنون زمان آن فرارسیده که برای دو سال باقی مانده از دوره دوم ریاست جمهوری باراک اوباما، ریاست پنتاگون بار دیگر تغییر کند."

علل و عوامل تاثیر گذار

کناره گیری و یا برکناری چاک هیگل در تغییر شرایط و اولویت های آمریکا در مقایسه به دو سال که وی به این مقام انتخاب شد، قابل ارزیابی است. زمانی که هیگل انتخاب شد قرار بود تمرکز فعالیت هایش تثبیت اوضاع امنیتی و خروخ از هر دو کشور عراق و افغانستان باشد. با این حال در دوسال نخست فعالیتش شاهد کاهش شدید بودجه دفاعی آمریکا بود و پس از بروز بحران ظهور داعش در سوریه و عراق  و نیز بحران اوکراین شرایط به طور کلی متفاوت شد. همه این رویدادها نیازمند اتخاذ رویکردی متفاوت است. 

از طرف دیگر اختلاف نظرمیان وی و کاخ سفید بخصوص حلقه مشاوران اوباما در خصوص رویکرد آمریکا در سوریه مزید برعلت شد.  در این راستا هیگل در نامه ای به «سوزان رایس» مشاور امنیت ملی آمریکا از اوباما خواسته بود سیاست واضح تری در قبال دولت سوریه و مبارزه با داعش اتخاذ کند که این امر خشم کاخ سفید را برانگیخت.

همچنین گفته می شود هیگل طرفدار تقویت عناصر میانه رو بود اما رئیس جمهور و مشاوران وی در امور امنیت ملی ترجیح می دهند در مسائل داخلی سوریه دخالت نشود و یکی از علل این موضعگیری رئیس جمهور و مشاوران وی این بود که با گذشت چهار سال و به رغم هزینه زیاد و به خدمت گرفتن نیروهای جهانی، نظام دمشق سرنگون نشد. اوباما سه سال پیش خواستار کناره گیری اسد از قدرت شده بود، اما تابستان امسال تمرکز خود را به مبارزه با شورشیانی معطوف کرد که با دولت اسد مبارزه می کنند.در مجموع چاک هیگل از مقدار کمکی که در اختیار گروه های مخالف (سوری) قرار می گیرد و نیز حجم حمایت لجستیکی از آنها ناراضی بوده است.

از طرف دیگر اوباما تروریست های داعش را تهدید بزرگی برای جهان و آمریکا می دانسته اما وزیر دفاع معتقد بوده که آنها  فقط تهدیدی برای منطقه خاورمیانه هستند. هیگل همچنین سیاست اوباما در خصوص تکیه صرف بر حملات هوایی در مبارزه با داعش را در عراق و سوریه زیر سؤال برد. اوباما استقرار نظامیان آمریکایی را برای مبارزه با داعش منتفی دانسته است. چند هفته پیش باراک اوباما در سخنانی مسئولیت ناکامی آمریکا در پیش بینی ظهور داعش را به گردن هیگل انداخت و گفت:" گروه وی (هیگل) ارزیابی های درستی از گروه دولت اسلامی نداشته است تا این که کار از کار گذشت."

نتیجه گیری

از آنچه که گفته شد مشخص می شود که احتمال برکناری چاک هیگل  نسبت به کناره گیری و یا استعفای وی به واقعیت نزدیک تراست و اگر چه پیش زمینه های آن از قبل وجود داشته است اما شکست سنگین دموکرات ها در انتخابات کنگره و ایالات فرمانداری ها (که به نظر می رسد ناکامی آمریکا در قبال داعش نقش اصلی در این زمینه داشته است) زنگ خطر را برای دولت اوباما به صدا در آورده  و پیش از اینکه ترکیب کنگره از اول ژانویه 2015به نفع جمهوریخواه رقم بخورد به تغییر چاک هیگل دست زد تا برای انتخاب جانشین وی با مشکل مواجه نشود.

بر این اساس تعیین جانشین چاک هیگل و خط مشی وی  تا حدودی چارچوب راهبرد جدید آمریکا را بخصوص در برخورد با داعش در سوریه مشخص خواهد کرد.  اگر دلایل مطرح شده در استعفاء و یا به عبارت دقیقتر برکناری هیگل صحت داشته باشد که گفته می شود وی منتقد اهمال دولت اوباما درتسلیح مخالفان به اصطلاح میانه روی سوریه بوده است ،در این صورت برکناری وی می تواند نشانه ای از تغییر رویکرد دولت اوباما به دولت سوریه باشد.  هر چند هنوز نمی شود با اطمینان در این زمینه سخن گفت اما آنچه مسلم است اینکه تاکنون حذف سوریه از ائتلاف ضد داعش مهمترین ناکامی ائتلاف ضد داعش بوده و تا زمانی که این خلاء پر نشود هیچ اطمینانی برای جبران ناکامی های ان علیرغم برکناری وزیر دفاع وجود نخواهد داشت.

انتهای پیام/پ