شبستر زادگاه گلشن راز+ تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، برپایه اسناد و آثار تاریخی همچون تپه حسنلو در روستای دیزج‌خلیل و کول‌تپه ثابت شده که منطقه شبستر پیش از ورود آریایی‌ها به فلات ایران مسکونی بوده و حکومت‌هایی نظیر محلی اورارتو بر این منطقه تسلط داشته‌اند.

این شهر زادگاه شاعران و عارفان بسیاری نظیر شیخ محمد خیابانی و میرزا علی معجز شبستری است. شیخ محمود شبستری صاحب آثاری همچون حق‌الیقین، سعادت‌نامه بوده و مثنوی گلشن راز از مهم‌ترین مشاهیر این شهر محسوب می شود.

شبستر یک منطقه ی کشاورزی است و باغ های میوه و تاکستان ها، این منطقه را در بر گرفته اند. فرآورده ها و محصولات کشاورزی شبستر را گندم، جو، بنشن، دانه های روغنی، گیاهان علوفه ای، گلابی، سیب، گردو، زردآلو، گیلاس، آلبالو، گوجه، آلو و هلو تشکیل می دهند.

دریاچه ارومیه و جزایر و بنادر آن، آبشار عیش آباد و ارتفاعات منطقه از جاذبه های طبیعی شهرستان شبستر محسوب می شوند. منطقه کوزه کنان شبستر مهم ترین ناحیه ساخت صنایع دستی سفالی این ناحیه است.

شهر شبستر زادگاه گلشن راز، آرامگاه شیخ محمود شبستری، سراینده گلشن راز

آرامگاه سعدالدین محمود بن عبدالکریم بن یحیی موسوم به شیخ محمود شبستری به همراه مزار استاد او بهاءالدین یعقوب تبریزی در باغ گلشن راز شبستر قرار گرفته‌است.

شیخ محمود شبستری یکی از بزرگان ادب و عرفان پارسی در سال های پایانی قرن هفتم و اوایل قرن هشتم هجری محسوب می شود. وی به سال 687 ه.ق بر اثر بیماری در همان شهر درگذشت.

در این میان گرچه روزگار مجال دیدن بیش از 33بهار را به وی نداد اما وی در همین مدت کوتاه آثاری به جای گذاشته که هر یک در عرفان و ادب پارسی جایگاه ویژه ای دارد. آثاری همچون مثنوی سعادت نامه مرآت المحققین ، زمان و مکان ، معراجیه ، شاهنامه ، کنزالحقایق و حق الیقین فی معرفه رب العالمین نگاشته های وی را شامل می شوند.

اما آنچه شیخ را شهره ایران و جهان ساخته مثنوی گلشن راز اوست که در سال 717 ه. ق در پاسخ 17 سوال از مسائل عرفانی اهالی خراسان سروده است. یادآور می شود اروپاییان از قرن 17 میلادی با آثار شیخ محمود شبستری آشنا شده و گلشن راز وی به زبان های لاتین ، انگلیسی و آلمانی ترجمه و چاپ شده است.

بنای این آرامگاه به سال‌های پایانی سده هفتم هجری می‌رسد؛ البته بعدها در دوران سلطنت محمد شاه قاجار توسط وزیر وی حاجی میرزا آغاسی تخریب و از نو ساخته شد. سنگ‌نبشه‌های مرمرین نقش‌برجسته نیز در سال 1267 هجری برروی مزار شیخ محمود و بهاءالدین گذاشته شد. میرزا حسن‌خان سپهسالار در سال 1297 هجری این بنا را مرمت کرد.

شکل و طراحی مجموعه فوق که به سبک معماری سنتی ایرانی و اسلامی است به شکل یک انگشتری است که در محل نگین انگشتر، محل دفن شیخ محمود جای گرفته است .

روستای سیس، گنجینه ای از آثار تاریخی و باستانی

این روستا در 14 کیلومتری شبستر، در سر راه صوفیان به شبستر واقع شده و دارای آثار تاریخی متعددی همچون قیزیل داش است.

قیزیل داش یا سنگ سرخ در کمره یکی از تپه های غربی سیس قرار دارد و قسمت فوقانی آن دو طبقه و دور آن با حروف کوفی تزئینی عباراتی به طور برجسته حک شده است.

علاوه بر این، در قسمت های مختلف سنگ تزئینات و نوشته های دیگری نیز وجود دارد که در پیوند با اشکال هندسی دور تا دور صندوق، نمونه ای عالی از هنر حجاری را به وجد آوده است.
مزار پیر رجب در تپه ای بالاتر از قیزیل داش قرار دارد.

قبر درون اطاقکی است که سقف آن با دو ستون چوب نگهداری می شود. این مزار، محل زیارت اهالی منطقه است و مردم در روزهای متبرک مذهبی با قربانی و نذر به زیارت ان می روند.

علاوه بر مزار پیر رجب، مزار شیخ اسماعیل که از عرفای بزرگ قرن 7 و 8 هجری قمری بوده در مدخل روستای سیس وسط قبرستانی واقع شده است.

این قبر با دو قطعه سنگ سیاه زیر گنبد فرسوده ای قرار دارد. قطعه سنگ بزرگ آن گویا در گذشته سرلوحه و ابهتی داشته است. نزدیک مزار شیخ، مجسمه قوچ سنگی بزرگی وجود دارد که مورد توجه اهالی روستا است و مقدس شمرده می شود.

مسجد محمد حنیفه، میر پنج و مقبره باله حسن از دیگر مکان های مذهبی روستای سیس است.

مسجد محمد حنیفه در مرکز روستا واقع شده و مسجد جامع قریه به شمار می آید. بنای آن آجری و گنبددار است، ایوانی با ستونهای چوبی در جلو آن تعبیه شده است.

مقبره باله حسن، در کنار مسجد روستا قرار دارد که سقف و قسمتی از دیوارهای آن فرو ریخته است. درون مقبره دو قطعه سنگ سیاه و شکسته بر روی قبر منسوب به باله حسن نهاده شده که دارای نوشته های مذهبی و اوراد است.

باله حسن از مریدان شیخ شهاب الدین اهری بوده است.

مسجد میر پنج، مقابل  شهرداری خامنه و در کوچه میر پنج قرار گرفته است مسجد حسین خان میرپنج در تاریخ 1284 هجری قمری توسط حسین خان میر پنجه سردار توپخانه مظفرالدین شاه قاجار بنا نهاده شده و در سال 1386 به ثبت آثار ملی ایران رسیده است.

اقلیم و آب و هوا

کوهستان میشو که در امتداد کوه‌های قره‌داغ قرار گرفته مانند دیواری سرتاسر شمال شهرستان شبستر را می‌پوشاند و این شهرستان را از شهرستان مرند و خوی جدا می کند. تنوع زیستی و جانوری این کوهستان تأثیرات اکولوژی و اکوسیستمی غیرقابل انکاری در آب و هوا و زیست بوم منطقه داشته است. آب و هوای شهرستان شبستر در تابستان‌ها معتدل و در زمستان‌ها سرد است.

اثر بادهای مرطوب مدیترانه‌ای که از فراز کوه‌های مرزی ترکیه و آذربایجان غربی می‌رسند، در این منطقه کاملا نمایان است. به علاوه رطوبت دریاچه ارومیه در این شهرستان موثر است. به طور کلی آب و هوای شهرستان شبستر معتدل و نیمه مرطوب بوده و در شهر شبستر بیشترین درجه حرارت در تابستان‌ها 28 درجه بالای صفر و کم‌ترین آن در زمستان‌ها 18 درجه زیر صفر است. میزان بارش سالانه در شهر شبستر به طور متوسط در حدود 350 میلی‌متر است.

وضعیت اقتصادی

شبستر یک منطقه کشاورزی است و باغ‌های میوه و تاکستان‌ها، شهر را در میان گرفته‌اند. فرآورده‌ها و محصولات کشاورزی شبستر را گندم، جو، بنشن، دانه‌های روغنی، گیاهان علوفه‌ای، گلابی، سیب، گردو، زردآلو، گیلاس، آلبالو، گوجه، آلو و هلو تشکیل می‌دهد. دامداری و دامپروری از فعالیت‌های بسیار مهم شهرستان شبستر به شمار می‌آید.

این امر به دلیل وضعیت خاص منطقه و وجود مراتع غنی از رونق کامل برخوردار است. فعالیت این شهرستان در زمینه زنبورداری نیز  چشمگیر است. در رشته صنایع بیشترین اهمیت را در شهرستان شبستر کارخانه سیمان صوفیان دارا است که با توجه به ظرفیت نسبتا زیادش مقدار قابل توجهی نیروی کار منطقه را به خود جذب کرده است. فعالیت غالب صنعتی در شهرستان شبستر بر پایه صنایع تولید محصولات کانی غیرفلزی و صنایع غذایی و تبدیلی کشاورزی استوار است.

با توجه به سهم بالای شهرستان از محصولات باغی، رتبه اول در زمینه پرواربندی گوساله و گوسفند، وجود منابع آبی نسبتاً مناسب و چراگاه‌ها و مراتع کوهستانی و دشتی مناسب، اولویت سرمایه گذاری این شهرستان در بخش‌های کشاورزی و دامداری است.

نقاط تاریخی و دیدنی

مسجد جامع تسوج (مربوط به قرن دهم هجری)، مقبره شیخ محمود شبستری (مربوط به قرن هفتم هجری)، شهر تاریخی سیس (در14 کیلومتری شبستر و دارای آثاری چون سنگ حجاری شده قیزیل‌داش، مزار پیر رجب، مزار شیخ اسماعیل، مسجد محمد حنیفه ومقبره باله حسن)

انتهای پیام/ ر