کَشکان؛ مادر پل‌های تاریخی ایران در آستانه ریزش و تخریب
خبرگزاری تسنیم: «پل کَشکان» در لرستان که طولانی‌ترین پل تاریخی و مادر پل‌های ایران لقب دارد و میراث قرن چهارم هجری است در محاصره ساخت‌وسازها به‌سختی نفس می‌کشد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، لرستان پایتخت پل‌های تاریخی ایران است و پل‌های کشکان، شاپوری، گاومیشان، پل‌دختر، کلهر و پل گپ نمادی از هنر و معماری در دوره ساسانی و صفوی است که قدمت هزار و 400 سالهای دارند.
شاید یکی از دلایل اصلی شکل‌گیری بیشتر پل‌ها در استان این باشد که لرستان شاهراه و گذرگاه مهمی در قدیم بوده که مسیر شمال را به جنوب و شرق را به غرب وصل کرده است.
پل کشکان مربوط به دوره ساسانیان است و باستان شناسان به آن لقب مادر پل‌های تاریخی ایران را داده‌اند که با طول 320 متر، عرض هر یک از دو چشمه شرقی پل 23.20 متر، ارتفاع بالاترین نقطه 26 متر و کوتاه‌ترین قسمت آن 10 متر، طولانی‌ترین و عظیم‌ترین پل تاریخی ایران است که در بخش چگنی بر روی رودخانه کشکان در مسیر راه باستانی شاپور خواست به طرهان قرارگرفته است.
پل کشکان به شماره 355 در فهرست آثار ملی ایران ثبت‌شده است و در فهرست موقت ثبت آثار جهانی است.
«پل کَشکان» لرستان متعلق به قرن چهارم هجری است
در ساخت این بنا از مواد و مصالحی چون سنگ، گچ و آجر استفاده‌شده و پایه‌های پل از سنگ‌های بزرگ و تراش‌خورده ساخته‌شده است.
پل تاریخی کشکان در لرستان به دستور «ابو نجم بدر ابن حسنویه» از سال 389 تا 399 ساخته‌شده و دارای قدمتی هزارساله است و جز سه پل تاریخی در ایران است که دارای کتیبه‌ای به‌اندازه 106 در 92 است و به خط «کوفی برگ‌دار» نوشته‌شده و مربوط به قرن چهارم هجری است.
کتیبه پل کشکان با «بسم‌الله الرحمن الرحیم» آغازشده و در هفت سطر نوشته شده است.
در کنار این پل بقایای سه پل دیگر از دوره‌های گذشته به‌جای مانده است که مشخصات پل‌های ساسانی را دارند و احتمالاً متعلق به همان دوره هستند و بنای کنونی آن مربوط به دوره حکومت آل حسنویه و قرن چهارم هجری قمری است.
طاق‌های پل کشکان در حال ریزش
پل کشکان با قدمتی بیش از هزار سال 12 طاق داشته که سه تا از طاق‌های آن تخریب‌شده و باوجوداینکه در سالهای اخیر بازسازی‌هایی روی این پل انجام‌شده است اما طاق‌های آن به دلیل مرمت‌های غیر کارشناسی در حال ریزش است و ترک‌هایی در بدنه این پل مشاهده می‌شود.
مرتضی رحمتی کارشناس میراث فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: طی چند سال اخیر بازسازی‌های غیراصولی روی پل کشکان انجام‌گرفته که متأسفانه این بازسازی‌ها به‌گونه‌ای جدید بوده که مناسب بناهای تاریخی نیست، درواقع این پل به شکل امروزی بازسازی‌شده و نوع بازسازی آن برای هر بیننده‌ای حتی اگر کارشناس میراث فرهنگی هم نباشد قابل‌مشاهده است.
وی افزود: بازسازی‌ها شامل پایه‌ها و حتی طاق‌ها می‌شود متأسفانه طاق شرقی این بنا در حال ریزش است که باید هرچه سریع‌تر موردبررسی قرار گیرد، اگر این بازسازی‌ها را از پل جدا کنند بدون شک لطمات جبران‌ناپذیری به پل وارد می‌شود.
تخریب شدن پل کشکان به دلیل فرسوده بودن مصالح
کارشناس میراث فرهنگی عنوان کرد: مسئله دیگر آزادسازی حریم این پل است که باید به شکل اصولی بر روی آن کار شود، ساخت‌وسازها در اطراف این بنا به یک متری پل رسیده است و میراث فرهنگی هیچ توجهی به آن نمی‌کند.
رحمتی بیان کرد: کشاورزی، باغبانی، روشن کردن آتش و نوشتن یادگاری به بنا لطمه وارد می‌کند و آن را تهدید می‌کند.
وی تصریح کرد: این بنای تاریخی نه راهنمایی دارد که گردشگران را راهنمایی کند و نه نگهبانی که از آن نگهداری کند بدون شک اگر این بنای تاریخی در جای دیگری بود به‌گونه‌ای مناسب و بهتر به حفظ آن می‌پرداختند.
کارشناس میراث فرهنگی خاطرنشان کرد: فرسوده‌شدن ملات و مصالح این پل به‌مرور زمان سبب تخریب بیش از حد این بنا شده است که باید هرچه سریع‌تر نسبت به ساماندهی این بنای تاریخی اقداماتی مؤثرانجام شود.
حسن‌پور مدیر پل‌های تاریخی لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: کار مرمت پنج پل تاریخی لرستان در دستور کار قرار گرفته و با اختصاص بودجه هرسال یکی از این پل‌ها مرمت می‌شوند.
آغاز مرمت پل تاریخی کشکان تا پایان سال
وی افزود: هرکدام از پل‌های تاریخی لرستان 50 میلیون اعتبار برای مرمت‌های اضطراری دارند پل کشکان در اولویت قرارگرفته و تا پایان امسال کار مرمت این بنای تاریخی شروع می‌شود.
مدیر پل‌های تاریخی لرستان عنوان کرد: حدود یک میلیارد تومان اعتبار اولیه برای مرمت پل کشکان اختصاص یافته که تا پایان سال 94 این پل به شکل کامل مرمت می‌شود.
عبدالرضا مهاجری نژاد مدیرکل میراث فرهنگی لرستان در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در رابطه با ترک برداشتن پل کشکان اظهار داشت: این ترک‌ها یکدفعه به وجود نیامدند و همین جای سؤال دارد که مسئولان مربوطه 30 سال است چه اقدامی برای مرمت این پل‌های تاریخی انجام داده‌اند که این وضعیت رادارند.
تَرَک‌های پل کشکان مربوط به سالهای گذشته است
مدیرکل میراث فرهنگی لرستان با اشاره به مرمت غلط وسوءمدیریت پل‌های تاریخی بیان کرد: هرساله حدود پنج یا ده میلیون تومان برای نصب داربست پل‌ها هزینه شده است اما تا کارگاه آن تجهیز شده اعتبار ازدست‌رفته است و این روند در این 30 سال ادامه داشته است.
مهاجری نژاد عنوان کرد: برای مرمت پل‌های لرستان با استاندار و معاونت میراث فرهنگی صحبت شد و پیشنهاد دادیم تا اعتبارات پل‌های تاریخی را تجمیع کنند و در یک قالب هرسال یک پل تعمیر شود.
وی گفت: تعمیر پل‌های تاریخی نیاز به پیمانکاری دارد که میراث و مرمت را بشناسد و صحیح نیست این میراث‌های دوهزارساله را به دست هرکسی سپرده شود تا آن‌ها را مرمت کند.
مدیرکل میراث فرهنگی لرستان اظهار داشت: داربست‌هایی که پیمانکاران قبلی برای پل شکسته نصب‌کرده بودند به پل وصل نشده بود و مقاومتی ایجاد نمی‌کرد بنابراین داربست‌ها جمع داده شد تا براساس طرح سازمان و تجمیع اعتبارات ملی و استانی مرمت شود و بعد از درست شدن پل شکسته سال بعد پل کشکان مرمت می‌شود و به‌این‌ترتیب هرسال یک پل مرمت می‌شود.
گزارش از فاطمه بیرانوند
انتهای پیام/ج
