اماواگرهای اجرای پروژه ۹ ساله پالایشگاه آناهیتای کرمانشاه

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، به منظور رفع نیاز منطقه غرب کشور به فرآورده های نفتی و همچنین خودکفایی بیش از پیش ایران در تولید فرآورده های پرکاربرد نفتی و کاهش خام فروشی نفت، احداث پالایشگاه آناهیتا در استان کرمانشاه در اواخر سال 85 به تصویب هیئت وزیران رسید. با وجود اینکه ظرفیت اشتغال زایی مستقیم و غیرمستقیم این طرح برای هزاران نفر از جوانان این منطقه محروم و تامین نیاز های مواد نفتی منطقه غرب و افزایش قدرت مانور ایران در صادرات فرآورده های نفتی به کشور های همسایه غربی در اهداف این پروژه دیده شده بود اما در عمل با گذشت قریب به 9 سال از تصویب آن، هنوز این پروژه به مرحله اجرا نرسیده است. از اینرو، خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم با فرهاد احمدی، مدیرعامل پالاشگاه آناهیتا به گفت و گو نشسته است که شرح این گفت و شنود در ادامه می آید:

تسنیم: چه شد که احداث پالایشگاهی در غرب کشور در برنامه دولت قرار گرفت؟

احمدی: در راستای برنامه چهارم توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور و همچنین به منظور تأمین نیاز منطقه غرب کشور به فرآورده های نفتی با استاندارد روز و با نیم نگاهی به توسعه صادرات به کشورهای همسایه ، ایجاد اشتغال و کمک به محرومیت زدایی استان با توجه به شرایط خاص استان کرمانشاه، در سال 85 در پی سفر هیئت محترم دولت به استان کرمانشاه این پروژه پالایشگاهی به ظرفیت مناسب به تصویب رسید و سپس در تاریخ 85.10.5 مصوبه هیئت دولت جهت احداث پالایشگاه نفت آناهیتا به ظرفیت 150 هزار بشکه در روز صادر شد که شامل اهداف استراتژیک فوق بود.

تسنیم: پس از تصویب در هیئت وزیران، چه اقداماتی در آن زمان برای اجرای پروژه انجام شد؟

احمدی: پس از تصویب طرح، مطالعات مقدماتی طرح، مطالعات زیست محیطی، طراحی بنیادی طرح، خرید زمین، اخذ مجوزهای مربوطه و انعقاد قرارداد با شرکت های مهندسی مشاور و شرکت های صاحب دانش فنی (لایسنسورها) در دستور کار قرار می گیرد و در سال 2009 در ماههای مختلف این سال، قراردادهای این شرکت بسته می شود و طراحی پایه و بنیادی این پروژه آغاز می شود. اما روند اجرای طرح افت و خیز زیادی داشته، مثلا در تعیین الگوی نهایی طرح و انتخاب لایسنسورها با تاخیرات چندین ماهه و دوباره کاری ها مواجه شده و موجب تطویل طراحی بنیادی شده است.

تسنیم: قرارداد طراحی که اشاره کردید، با شرکت های داخلی بسته شد؟

احمدی: این قرارداد با شرکت ایرانی مشاور سازه به عنوان پبمانکار اصلی و با مشارکت شرکت خارجی  APS ایتالیا به امضا رسیده است. پس از عقد قرارداد طراحی پایه و بنیادی، طی دو مرحله لایسنسورها تغییر می کنند که سبب تطویل زمانی پروژه شده، اما نهایتا از لایسنسورهای بنام اروپا این پروژه بهره مند می شود و قراردادها بسته می شوند.

تسنیم: دلیل تغییر لایسنسورها چه بود؟

احمدی: بعضی از لایسنسورها از ادامه کار سرباز زدند. مثلا شرکت اکسنس و پروزرنات بعد از اینکه تا مرحله ای از مطالعات پروژه و رد و بدل نمودن اطلاعات پیش رفت، اعلام انصراف و اعلام عدم ادامه همکاری نمودند.

تسنیم: به خاطر مسائل تحریم ها؟

احمدی: بله هم به خاطر مسائل اینچنینی و هم خود کارفرما تصمیم به تغییر بعضی از آنها گرفته است. خیلی جالب است که پس از انصراف بعضی از لایسنسورها ، شرکت توانست  لایسنسورهای بهتری برای پروژه انتخاب نماید. مثلا از شرکت UOPL که شاخه اروپایی شرکت امریکایی UOP است برای واحدهای بنزین سازی اخذ لیسانس شده است.

تسنیم: قبل از اینکه در خصوص وضعیت اجرایی طرح صحبت کنیم، در خصوص ترکیب سهامداران پالایشگاه آناهیتا بفرمائید.

احمدی: به دنبال سیاست های اصل 44 و واگذاری این طرح ها به بخش خصوصی، این پالایشگاه هم به بخش خصوصی واگذار شد. در ابتدا سهامدار اصلی این طرح شرکت تأمین اجتماعی یا شستا با 55 درصد بود و صندوق بازنشستگی کشوری با 25 درصد و شرکت پالایش نفت کرمانشاه با 20 درصد دیگر سهامداران طرح بودند. پس از اینکه شرکت پالایش نفت کرمانشاه به بخش خصوصی واگذار شد، این 20 درصد به شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی به نمایندگی از دولت واگذار شده اما درحال حاضر نسبت سهام سهامداران تغییر کرده است. در هر صورت پروژه متاسفانه در سال 88 به دلیل عدم تأمین منابع مالی از سوی سهامداران کاملا متوقف می شود و با پیمانکاران لغو (Terminate) پیمان نموده اند.

تسنیم: در همان مرحله مطالعاتی؟

احمدی: بله در همان مرحله مطالعاتی پایه، هر چند که مرحله مطالعاتی تمام شده بوده و می شد با این مطالعاتی که انجام شده طراحی بنیادی طرح را بست و اگر پرداخت ها را انجام می دانند، ما طراحی بنیادی این پروژه را در دست داشتیم. متاسفانه به یکباره هیئت مدیره تصمیم به خاتمه قرارداد با پیمانکاران طرح می گیرند. به عبارتی دیگر قرارداد ها را لغو می کنند که برطبق قرارداد می بایست در همان مرحله تسویه حساب می شده است؛ لیکن پروژه را تعلیق و همه چیز را رها می کنند که این از بزرگترین مشکلات و چالش های این پروژه از لحاظ اجرایی است و پروژه بدون هیچ گونه فعالیتی از سال 88 متوقف می شود.

تسنیم: در این مدت از سال 88 تاکنون کاری در پروژه انجام نشده؟

احمدی: بعضا پیگیری هایی شده و تصمیماتی گرفته شده مانند تغییر سهام سهامداران اما کار عملی در پروژه انجام نشده است.

تسنیم: چه کارهایی در فرآیند اجرایی پروژه در همان زمان قبل از توقف اجرای آن، انجام شده بود؟

احمدی: کارهایی که در آن زمان انجام شده بود، یکی خرید زمین بوده که حدود 571 هکتار خریداری شد و قرارداد فنس کشی و تسطیح مقدماتی این زمین با شرکت های پیمانکار ایرانی بسته شده و بطور ناقص انجام گرفته، منابع آب آن در طی دو مرحله تأمین شده، یکی بحث آب اصلی پالایشگاه بود که از طریق حفر6 حلقه چاه می بایستی تأمین می شده که تا مرحله عقد قرارداد رفته اما سپس به دلیل تعریف پروژه سد خاکی بیستون منابع تأمین آب پالایشگاه از طریق این سد تغییر نموده است؛ و بخش دیگر، آب زمان ساخت است که ازطریق یک حلقه چاه درفاصله 3 کیلومتری سایت پالایشگاه تأمین می شود که چاه و تأسیسات مربوطه احداث شده و آماده بهره برداری است. مجوزهای زیست محیطی، مجوز اداره صنایع و مجوز تأمین خوراک تماما اخذ می شود.

دلیل اصلی توقف پروژه، عدم تامین مالی و انجام تعهدات سهامداران بوده و می باشد. دراین راستا در سال 89 شرکت تأمین اجتماعی (شستا) کتبا اعلام میدارد که توان تأمین منابع مالی 55 درصد سهام را ندارد و حاضر است که سهام خود را واگذار نماید. این موضوع باعث شد که مشکل از طریق مقامات و مسئولان عالی رتبه و وزرا تعیین تکلیف می شود که سرانجام پس از 2 سال در سال 91 تصمیم بر کاهش سهام تأمین اجتماعی گرفته می شود و سهام این شرکت به 3 قسمت مساوی تقسیم می شود. بدین ترتیب با واگذاری 8.3 درصد سهام تامین اجتماعی به سازمان بازنشستگی کشوری، سهم سازمان تأمین اجتماعی یا شستا به 33.3 تقلیل پیدا می کند و سهم سازمان بازنشستگی کشوری نیز از 25 درصد به 33.3 درصد افزایش می یابد و همچنین سهم مجموعه نفت هم که سهم دولت است به 33.4 می رسد.

تسنیم: سهام پالایشگاه آناهیتا بدین صورت باقی ماند؟

احمدی: بله اما با اندکی تغییر، موضوع تأمین منابع مالی این پالایشگاه که مشکل اصلی طرح است از طریق فاینانس خط اعتباری چین پیگیری شد اما از آنجا که از این طریق پیشرفتی حاصل نشد، بحث استفاده از تسهیلات صندوق توسعه ملی قوت گرفت. طبق قانون برای اینکه بتوانند از صندوق توسعه ملی تسهیلات بگیرند نباید سهم دولت بیشتر از 20 درصد باشد. به همین خاطر در خصوص آن 33.4 درصد سهم وزارت نفت تصمیم گرفته شد که 13.4 درصد آنرا به صندوق کارکنان صنعت نفت بدهند تا سهم دولت که به نمایندگی در شرکت پالایش و پخش فرآورده های نفتی است به 20 درصد برسد. لذا درحال حاضر شرکت پالایش نفت آناهیتا 4 سهامدار اصلی دارد. تأمین اجتماعی که زیرمجموعه ای به نام تاپیکو دارد، شرکت تاپیکو با 33.3 درصد که بین خودشان چند شرکت زیرمجموعه هم دارند از جمله سهامدار این پالایشگاه است. صندوق بازنشستگی کشوری با 33.3 درصد، صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت با 13.4 درصد و شرکت پالاش و پخش فرآورده های نفتی با 20 درصد از دیگر سهامداران این پروژه هستند. هرچند این تسهیم سهام از سال 91 شروع شد اما نقل و انتقال سهام تا تابستان سال 93 به طول کشید.

تسنیم: چه اقداماتی برای فعال شدن پروژه انجام دادید؟

احمدی: از زمانی که ما آمدیم مصرانه پیگیر فعال نمودن پروژه شدیم و با مشکلات عدیده و سختش مواجه شدیم. اولا که یک توقف چندساله در پروژه داشتیم. پروژه بدون بستن حساب و کتاب ها رها شده بود. چانه زنی های زیادی با پیمانکاری های مختلف که مطالبات زیادی داشتند، داشتیم تا اینکه توانستیم حساب ها را تنظیم و به مرحله پرداخت برسانیم. مشکل منقضی شدن تمامی مجوزها را داشتیم و یکی یکی مجددا آنها را تمدید نمودیم. مشکل عدم اطمینان از تأمین آب پالایشگاه را داشتیم. مشکل احداث خط لوله را داشتیم. از همه مهمتر مشکل نقص مدارک طراحی داشتیم. مشکل عدم تسویه حساب با پیمانکاران را داشتیم. امروز تمامی شرکت هایی که با این پروژه در ارتباط بوده اند به مرحله تسویه حساب رسیده اند. با لایسنسور ها مذاکره کردیم، مدارکی که ناقص بود را تکمیل نمودیم، یعنی تقریبا در سال 93 از برج 2 و 3 شروع به تکمیل مدارک کردیم. در تکمیل طراحی بنیادی در پرداخت ها با مشکل مواجه بودیم. هم به دلیل محدودیتهای تحریم و هم به دلیل عدم پرداخت و عدم امکان انتقال پول به حساب های این شرکتهای خارجی که بعضا در شرایط تحریم حتی جواب ایمیل ها و مکاتبات ما را هم نمی دادند. بالاخره همه را پای میز مذاکره آوردیم و امروز به جز شرکت UOP با بقیه شرکت ها مذاکره کرده ایم و اقدامات مورد نیاز را تماما انجام داده ایم. مدارک FEED  را تکمیل نموده و اگر آخرین پرداختها را انجام دهیم آن را تحویل می گیریم و پروژه آماده رفتن به مرحله EPC‌ است. مشکل تغییر کاربری زمین پروژه داشتیم که خوشبختانه توانستیم مجوز تغییر کاربری را با قبول ریسک بگیریم که این مسئله از چالش های مهم این پروژه بود. مجوزهای زیست محیطی و صنایع و غیره را تمدید کرده ایم. تلاش کردیم از منابع مختلف برای تأمین مالی اقدام کنیم از جمله فاینانس خارجی، حتی با بعضی از فاینانسورها به MOU هم رسیدیم و به دلیل عدم استقبال سهامداران از ادامه منصرف شدیم و موضوع استفاده از تسهیلات صندوق توسعه ملی را نیز فعال کردیم و خوشبختانه به نتیجه استثنایی رساندیم. علی رغم آنکه پیمانکار EPC‌ داشتیم و در دور قبل به صورت ترک تشریفات با این پیمانکاران بنام کشور قرارداد هم منعقد شده بود، اما به دلیل انقضای قراردادهای مزبور تمدید نشد و علت آن هم این بود که سهامداران تصمیم به مناقصه جدید داشتند؛ فلذا امروز در مرحله ای هستیم که پروژه می تواند به مرحله EPC برود و انشاءا... اجرا شود.

تسنیم: در همان سال 88 قرارداد پیمکانکار EPC پروژه تعیین شد؟

احمدی: خیر، در سال 91 و 92 اینکار انجام شده که در خرداد92 قرارداد امضاء و تا پایان سال 92 قرارداد EPC‌ و مشاورمان اعتبار داشته است. پایان سال 92 دیگر تمدید نشد و سهامداران با این تصور که پروژه ارزان تر تمام می شود تصمیم گرفتند که دوباره پروژه به مناقصه برود. در صورتی که فوت وقت و گذشت زمان هیچ پروژه ای را ارزان تر نخواهد کرد.

اگر شروع پروژه را همان سال 85 بگیریم، در صورتی که پروژه قبل از این سال شروع شده و بررسی و مطالعاتی انجام می گیرد تا این پروژه به مرحله تصویب برسد؛ لیکن اگر همان سال 85 را در نظر بگیریم تا حال حاضر که به سال 94 رسیده ایم یعنی 9 سال از پروژه گذشته است و برای پروژه ای که 9 سال از آن بگذرد طبیعتا با برآورد اولیه نمی توان آن را به انجام رساند و کاملا بدیهی است که قیمت بسیار افزایش خواهد یافت.

تسنیم: در برآورد اولیه زمان اتمام و اجرای پروژه در بازه ای 4 ساله دیده شده بود؟

احمدی: همه این مگا پروژه ها را معمولا 3 تا 4 ساله می بندیم.

تسنیم: اگر تا همان سال 89 یا 90 پروژه تکمیل می شد چقدر هزینه تمام شده آن می شد؟

احمدی: دو مرحله مطالعات انجامش شد و ما دو تا عدد برآوردی برای اجرای پروژه داریم. یک رقم  1.9 میلیارد یورویی و یک رقم 2.2 میلیارد یورویی داریم. در ابتدای پروژه که طرح تعریف شده بود برآوردی که شده بود 1.9 میلیارد یورو بوده اما بعد که بازنگری شده رقم برآورد به 2.2 میلیارد یورو رسیده است. در سال 89 که بحث فاینانس با خط اعتباری چین پیگیری می شده مجددا طرح مورد بازنگری قرار گرفته که در بازنگری این سال رقم 2.6 میلیارد یورو برای اجرای پروژه برآورد شده است. پس از گذشت این سالها در مجموع اکنون رقم 3.1 تا 3.2 میلیارد یورو را برآورد می کنیم .

تسنیم: این رقم در صورتی است که ابتدای سال 94 شروع شود و در بازه ای 3 تا 4 ساله پروژه به انجام برسد؟

احمدی: بله، دقیقا. خب ببینید موضوعی راکه امروز صحبت می کنیم بر مبنای قیمت های گذشته است. در برآورد قیمت طرح های پایشگاهی هیچ وقت قیمت های آینده را مبنا قرار نمی دهند و چون نمی توانیم پیش بینی دقیقی نسبت به قیمت های آینده داشته باشیم وهمواره با ریسک همراه است، برای اطمینان قریب به یقین مبنا را بر قیمت های گذشته می گذارند. همانطور که کسی پیش بینی نمی کرد قیمت نفت یک دفعه اینجوری افت پیدا کند که البته این مرحله هم گذر خواهد کرد و حتما قیمت نفت بالاتر خواهد رفت و به قیمت واقعی می رسد.

تسنیم: تاکنون برای اخذ تسهیلات از صندوق توسعه ملی موفقیتی حاصل شد؟

احمدی: در یک سال و اندی اخیر که بنده در این پروژه هستم تلاش کردیم امتیازاتی برای این پروژه بگیریم. اولین امتیازی که برای این پروژه گرفتیم این بود که منابع تأمین مالی از صندوق توسعه ملی را از 70 درصد به 85 درصد رساندیم. در این قبیل پروژه ها، پروژه ای نیست که با این حجم سرمایه گذاری بتواند این سهم را از صندوق توسعه ملی بگیرد و این یک امتیاز فوق العاده است و بعلاوه با دو ویژگی بسیار مهم دیگر، یکی اینکه نرخ کارمزد تسهیلات صندوق توسعه ملی 4 درصد تعیین شد و دیگر اینکه بازپرداخت آن هم دو سال بیشتر یعنی به مدت 8 سال تعیین شد. این 3 امتیاز بزرگ برای این پروژه با این حجم سرمایه گذاری اخذ شد.

تسنیم: بازپرداخت 8 ساله در طرح های دیگر نداریم؟

احمدی: معمولا طرح هایی که از صندوق توسعه ملی تسهیلات می گیرند بازپرداختی 6 ساله دارند، به جز طرح های مناطق محروم که معمولا طرح های کوچکی هستند.

تسنیم: اخذ این 3 امتیاز که اشاره کردید، تصویب شده؟

احمدی: بله، صورت جلسه شده و صورت جلساتش هم موجود است . در واقع پروژه ای که تقریبا از یاد رفته بود و از اولویت افتاده بود، اکنون پروژه اولویت یک کشور شده، هم وزیر محترم نفت و هم وزیر محترم کار، تعاون و رفاه اجتماعی که سهامدار اصلی این طرح هستند و هم معاون اول ریاست جمهوری در سفری که به کرمانشاه داشتند و هم نمایندگان استان در مصاحبه هایی که داشتند بر اهمیت و اولویت اجرای این پروژه تأکید کردند و بدین صورت پروژه به اولویت یک کشور رسید و اجرای آن به سر زبان ها افتاد. امتیاز دیگر اینکه تلاش کردیم پروژه را برای سهامدارها اقتصادی تر کنیم تا جذابیت بیشتری داشته باشد و بحمدا... موفق شدیم تخفیف 10درصدی در بهای نفت خام تخصیصی اخذ کنیم که در قانون بودجه سال 93 مصوب مجلس نیز آمده است و این امتیاز  برای اولین بار و اولین پروژه تخصیص داده شده است که امتیاز فوق العاده و استثنایی است.

امتیاز ممتاز و ویژه دیگری که این پروژه دارد از مصوبات سفر مقام معظم رهبری است که نقطه عطفی برای این پروژه است و کمک شایانی هم از این قبل تاکنون از طریق مسئولین به این پروژه شده و حتما نگاه بهتری به این پروژه خواهد شد.

تسنیم: در مجموع امروز پروژه آماده اجراست؟

احمدی: امروز همه کارها برای اجرا آماده است، منتها بحث جدیدی که سهامداران و مجمع مطرح کرده، رفتن پروژه به مناقصه EPC  به صورت مجدد است که برگزاری این مناقصه جدید حتما زمان  8 – 9 ماهه از ما خواهد گرفت و به عبارت دیگر تا پایان سال 94 اقدام عملی نخواهد گرفت. 

تسنیم: آن پیمانکار EPC‌ که در گذشته مشخص شده بود، تمایلی به اجرای پروژه دارد؟

احمدی: بله، کتبا هم اعلام کردند که با همان قیمت حاضریم پروژه را اجرا کنیم.

تسنیم: انتخاب پیمانکار EPC در سال 91 بود؟

احمدی: بله در سال 91 بود.

تسنیم: یعنی با همان قیمت سال 91 حاضرند اجرا کنند؟

احمدی: بله حاضرند با همان قیمت های سال 91 که البته معمولاقیمت های سال 91 نیزاز قیمت های سالهای قبل متأثرند ، پروژه را اجرا کنند.

تسنیم: به اضافه تعدیلات ؟

احمدی: تعدیلی در قرارداد مشخصا اشاره نشده است و طبق روال همه قراردادها عمل خواهد شد، بالاخره این موارد به نوع قراردادی بستگی دارد که منعقد می شود این قیمت یک قلم است.

تسنیم: کلیه قیمت ها با یورو بسته شده بود یا دلار؟

احمدی: به دلیل اینکه درگیر نوسانات نرخ ارز نشویم پروژه از ابتدا براساس یورو مطالعه شد. مشابه پروژه پالایشگاه آبادان که با خط اعتباری چین زمانی که بنده در مسئولیت قبلی بودم بستیم.

تسنیم: پس خیلی نوسانات نرخ ارز در سال 91 پروژه را تحت تأثیر قرار نداد؟

احمدی: واقعیتش این است که ما از این دوستان قبول نکردیم و اینها هم قبول کردند که ما با همان نرخی که قبلا بوده کار کنیم.

تسنیم: نظر مجموعه سهامدارها چیست؟

احمدی: مجمع تشکیل شد و تصویب مودکه طرح به مناقصه برای انتخاب مجدد پیمانکاردر مرحله EPC برود. اینکار‌ چون زمان می برد حتما قیمت پروژه از آن عدد نیزتغییر خواهد کرد.

تسنیم: طبق مصوبه مجمع این شرکت چه زمانی قرار است پروژه به مناقصه جدید برود؟

احمدی: چون پروژه بزرگ است و در واقع مگا پروژه است، مناقصه محدود هم بخواهیم برگزار کنیم تا بخواهیم آنرا جمع کنیم و پروژه را به مرحله اجرا برسانیم، حداقل 2 ماهی زمان لازم دارد، و خود مناقصه نیز زمان لازمه خود را هم خواهد داشت.

تسنیم: شروع فرآیند مناقصه اگر تا انتهای فروردین باشد تا چه زمانی پروژه آماده اجرا می شود؟

احمدی: به احتمال زیاد تا برج 8 یا 9 سال 94 اگر بخوبی و بدون مشکل این فرآیند را پیش ببریم درگیر خواهیم بود.

تسنیم: در صورتی که بخواهید قراردادهای قبلی تمدید شود از کی می توانیم پروژه را به اجرا برسانیم؟

احمدی: اگر امروز قراردادهای قبلی به جریان بیفتد از فردا هم می توانیم پروژه را آغاز کنیم. ما به سهامداران گفتیم و خیلی تلاش کردیم که سهامداران این مسیر را بروند، که این هم به نفع پروژه و هم به نفع مملکت است که با تمدید قراردادهای قبلی اجرای پروژه را هر چه زودتر آغاز کنیم. در این صورت، یقین داریم افزایش قیمتی نخواهیم داشت و وارد ادعاها و شکایات و اعتراض های شرکت کنندکان در مناقصه و دردسرهای آن را نخواهیم شد و چون پروژه را زودتر هم شروع نموده ایم زودتر هم به بهره برداری و بازگشت سرمایه خواهیم رسید. خوشبختانه پیمانکار هنوز هم در سایت طرح که تجهیز کرده قرار دارد و سایت را ترک نکرده و می توان بلافاصله کار اجرا را شروع کرد. پیمانکاران هم پیمانکاران بنام و رتبه یک ایرانی هستند که سابقه ساخت پالایشگاه را دارند.

این پروژه یک پروژه ملی و پروژه بسیار خوبی است و احداث آن مزایای بسیار زیادی برای کشور خواهد داشت که امیدواریم سهامداران بطور جدی پای کار بیایند. عدم اجرای طرح هیچ به نفع پروژه نیست و هر روز از اقتصادی بودن و توجیه اقتصادی آن کاسته می شود. چون در هر پروژه ای دو عنصر هزینه و زمان را داریم، اگر هریک از این دو عنصر، از حالت نرمال خارج شوند، به نفع پروژه نیست و می بایستی با شرایط ویژه آنرا انجام داد.

* گفت‌وگو از محمدرضا کیاشمشکی

انتهای پیام/