سلامت معنوی در عصر اضطراب

 به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم،مطالعات متعددی انجام شده است که نشان می ­دهد انسان امروزی همواره با غم و اندوه یا شادی فراوان مواجه است. مجموع این احساسات ناپایدار به نوبه خود تاثیر نامطلوبی روی فرد یا گروه بزرگی از افراد جامعه می­ گذارد، در حالی که روی آوردن به معنویت به عنوان عاملی برای کنترل و مهار این نوسان­ ها حائز اهمیت است و نتایج امیدبخشی دارد.

آنچه بیش از همه، ضرورت پرداخت به موضوع سلامت معنوی را پررنگ می­ کند، افزایش دامنه آسیب ­های اجتماعی و تهدیدات روانی است که در اغلب جوامع فارغ از فرهنگ­ ها و رفتارهای اجتماعی آنان دیده می ­شود، به­ طوری که نمودهای بارز آن را می­ توان در افزایش احساس پریشانی و ترس افراد، اختلالات شخصیتی، آسیب­ های جسمی و جنسی و در نهایت شیوع خودکشی مشاهده کرد.

نتایج پروژه جهانی ارزیابی، طبقه­ بندی و اپیدمیولوژی بهداشت روان در WHO گویای این موضوع است که جمعیت عمومی بیماران روانی و به صورت خاص بیماران مبتلا به اختلالات رفتاری در تمام کشورها روبه افزایش بوده و تخمین زده می شود در چند دهه آینده حداقل 25 درصد جمعیت فعال کشورها به این آسیب­ ها از جمله اعتیاد به دخانیات، مواد مخدر و الکل دچار ­شوند.

با این حال به نظر می رسد تنها عامل مداخله­ گر برای مهار این شرایط، ترویج آموزه­ های مذهبی و ابزارهای معنوی است.

فریبا جمالی، روان­شناس به سلامت آنلاین می­ گوید: «پرسش درباره دین و خدا یکی از دغدغه­ های مهم بشر از کودکی تا بزرگسالی است و پاسخ به آن ضروری است، زیرا سبب سلامت روحی و رشد شخصیت فردی و اجتماعی می­ شود.»

پایبندی به اصول اخلاقی با مفاهیم رشد ایمانی افراد ارتباط مستقیمی دارد. شناخت منصفانه، آگاهانه، عادلانه و صادقانه از مصادیق سلامت معنوی است، از این­ رو نه تنها سلامت روح و روان بلکه سلامت جسمی و اجتماعی نیز تحقق می ­یابد.

به نظر جمالی، رشد ارزش ­های معنوی و حفظ و تقویت ایمان در تمام دوران زندگی، لازم و ضروری است، به نحوی که تضادهای ذهنی و فشارهای روحی را کاهش می دهد و همچنین فضای لازم برای استقلال هویت و اعتماد به نفس را هم ایجاد می­ کند. در این بین، نادیده گرفتن مراحل رشد معنوی، جامعه را در معرض عقاید نابهنجار قرار می ­دهد.

علی­رغم کوشش­ های فراوانی که در زمینه تعلیم و تربیت انسان ­ها به عمل آمده است، هنوز هم انحرافات و مشکلات روحی و روانی به صورت روزافزون وجود دارد و به شکل فراینده­ای نیز روبه گسترش است.

«کارل یونگ» روان­پزشک فقید سوئیسی معتقد بود: «درمان همه مشکلات و بیماری­ های جهان، با گرایش ­ها و عقاید دینی امکان­ پذیر است و اساسا مشکلی وجود ندارد که راه ­حل آن در ادیان و اعتقادات نیامده باشد.» محققانی مانند یونگ همواره بر این باورند که خودشناسی و معنویت به انسان کمک می کند تا از گمراهی و انحراف مصون بمانند؛ از طرفی داشتن سلامت معنوی، راه صحیح و رفتار­های بهنجار انسان را تقویت کرده و زندگی دنیوی و اخروی را در مسیر آرامش و خوشبختی سوق می­ دهد.

حسن کلایی، پژوهشگر علوم رفتاری تعبیر مشابهی از این موضوع دارد و به سلامت آنلاین می­ گوید: تاثیر دین بر سلامت جسم و روان گرایش تازه ای است که به تازگی در میان روان­شناسان طرفداران زیادی پیدا کرده است. آنها معتقدند در ایمان به خداوند، نیروی خارق ­العاده­ای وجود دارد که نوعی قدرت معنوی به انسان متدین می­ بخشد و به او در تحمل سختی­ های زندگی و گذر از نگرانی­ ها و اضطراب­ ها یاری می­ رساند.

کلایی بر این باور است که به صورت طبیعی، همه ما در اثر گرایش به مادیات دچار فشارهای روحی شده و گاهی در معرض بیماری ­های روانی یا تهاجم­ های جسمی قرار می ­گیریم که در این شرایط، داشتن ایمان موثرترین و کارآمدترین راهکار است: «فقدان ایمان، زنگ خطری جدی برای ناتوانی انسان در برابر سختی­ های زندگی محسوب می ­شود.»

نیایش و معنویت در دنیای امروز، از نیازهای اساسی انسان است و همان­طور که اشاره شد راه درمان بسیاری از بیماری­ ها است. بی­ تردید، نیایش و دعا سبب رشد انسان می­ شود و امواجی از صلح و آرامش ایجاد می ­کند. از منظر محققان علوم پزشکی هیچ فاصله­ ای میان علم و معنویت برای کسب سلامتی و درمان امراض وجود ندارد، بلکه دعا و نیاش می­ تواند با تنظیم کردن سرعت تنفس و فعالیت قلب، فشارخون را بدون نیاز به روش ­های پرهزینه و گاه تهاجمی مساعد کند.

دین اسلام تربیت انسان را براساس نظام باورها و تفکرات اعتقادی تعریف کرده و رمز سلامت روان افراد را ساختار معنوی و فکری آنان می­ داند. به همین علت دعا و نیایش قادر است مسیر رویارویی انسان در برخورد با مسایل و مشکلات گوناگون را تغییر داده و آن را به سمت و سویی اثربخش و عاری از تنش هدایت کند.

علی سبحانی، استادیار و عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به سلامت آنلاین می گوید: تبیین و تحلیل روان­شناختی دعا و نیایش از اهمیت خاصی برخوردار است. دعا و نیایش، عامل سوق­ دهنده به سوی کمال و بازدارنده از آلودگی­ ها و پستی­ ها تلقی شده و در وجود آدمی، ابعاد شناختی، عاطفی و رفتاری را تقویت می­ کند.

او تاکید می کند: انسان دیندار در همه حال از گناه و ناهنجاری دوری می­ جوید، زیرا خداوند را شاهد بر اعمال خود می ­داند، بنابراین تمسک و توسل به دعا و نیاش از بعد خداشناسی، خودشناسی و مسئولیت­ شناسی، امری مهم و ستودنی تلقی می­ شود.

سبحانی در ادامه به شکل­ گیری سلامت معنوی با دلبستگی به خدا و رشد شناختی نیازهای فطری اشاره می کند: «این رابطه معنوی، عاطفی و اعتقادی، موجب می شود که آرامش روانی عمیقی در عصر اضطراب ایجاد شود.»

گام اول راهبرد اشاعه سلامت معنوی در جامعه، پررنگ ساختن ارزش­ های اعتقادی و اخلاقی در خانواده و محیط­ های آموزشی است که این کار از طریق ایجاد شبکه­ های تعاملی- اجتماعی و تشکیل انجمن­ های دانش ­آموزی و دانشجویی محقق می ­شود. از سوی دیگر، حمایت از پروژه های علمی مرتبط با سلامت معنوی در سطح کلان و نیز راه ­اندازی کلینیک­ های تخصصی سلامت معنوی در کشور می­ تواند راهگشا باشد تا زمینه برای تحقق کامل این آرمان در نظام سلامت کشور فراهم شود.(سلامت آنلاین/محمد جواد نعمتی)

منبع: سلامت آنلاین

انتهای پیام/

خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه‌ای بازنشر می‌شود.