نفوذ محصولات "تراریخته" به برنامه ششم/ ظریف: این "سلاح" نسل ایرانی را عقیم می‌کند
درحالی دولت یازدهم درپی قانونی‌سازی محصولات تراریخته است که ظریف ۱۶سال پیش درنامه‌ای هشدار داد،"این محصولات دستکاری شده ژنتیکی می‌تواند به‌عنوان سلاح علیه کشور مورد بهره‌برداری قرار گیرد.تولیدکنندگان این محصولات قادرند نسلی از یک کشور را عقیم سازند".
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، محصولات تراریخته، اصطلاحاً به محصولاتی گفته می‌شود که با دستکاری ژنتیکی، از حالت عادی خارج شده‌اند، برای مثال، انتقال ژن یک حیوان مقاوم به سرما، به میوه گوجه‌فرنگی، تحت شرایطی سبب مقاومت گوجه دستکاری شده (تراریخته) نسبت به سرما خواهد شد؛ یا انتقال یک ژن مقاوم نسبت به سم، یا انواع ژنهایی که خواص بیشمار دیگری را منتقل می‌کنند.
خطرناکترین مورد درباره این محصولات، عدم‌شناسایی و یا لاپوشانی عوارض، به‌دلیل مقاصد سازمانهای تجاری و سیاسی جهان، در مورد این محصولات، و احتمال بروز عوارض بسیار شدید و غیرقابل بازگشت طی طولانی مدت، و در نسلهای بعدی کشورهای هدف از جمله ایران است. استفاده قدرتهای جهانی از محصولات تراریخته خصوصاً ایالات متحده، جهت بهره برداری تجاری، و همچنین قابلیت استفاده از این محصولات برای ضعیف کردن و وابستگی کامل کشورهای هدف، احتمال بروز خطرات جبران ناپذیری را مطرح می‌سازد؛ به‌طوری که وزیر خارجه کشورمان سال‌های پیش از آن به‌عنوان یک «سلاح» نام برد.
استفاده از این محصولات تاکنون در کشور ما قانونی نبوده؛ اما جای تأسف است که سازمان مدیریت و برنامه ریزی با نادیده گرفتن هشدارهای فعالان و سازمانهای متعدد زیست‌محیطی، این مورد را در لایحه برنامه ششم توسعه گنجانده است.
محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان، حدود بیست سال قبل، در تصویب پروتکل ایمنی زیستی (کارتاهینا) شرکت داشته است. وی همچنین در روشنگری نسبت به خطراتی که ممکن است در آینده سلامت مردم را تهدید کند، تلاشهای قابل توجهی انجام داده است. ظریف 16 سال پیش از این و در تاریخ اسفند ماه 78، نامه‌ای به دفتر رئیس جمهور وقت نوشت، و نسبت به عوارض محصولات دستکاری شده ژنتیکی هشدار داد. او در این نامه تأکید می‌کند: «این محصولات دستکاری شده ژنتیکی می‌تواند به‌عنوان سلاح علیه کشور مورد بهره برداری قرار گیرد به‌طوری که تولیدکنندگان این محصولات قادرند به‌عنوان مثال با نصب ژن عقیمی روی گندم، نسلی از یک کشور را عقیم سازند».
شاید لازم باشد مرد شماره یک دیپلماسی کشورمان، بار دیگر این نامه را به رئیس جمهور دولت متبوعش نیز ارسال کند؛ تا از اشاعه این خطر بزرگ که سلامت مردم را به‌طرز خطرناکی تهدید می‌کند، جلوگیری شود. خبرگزاری تسنیم طی روزهای آینده، برای تنویر افکار عمومی، نظرات صاحب‌نظران را در قالب مقالات و یادداشتها منتشر می‌کند.
متن کامل نامه 16 سال قبل محمدجواد ظریف به این شرح است:
جناب آقای ابطحی رئیس محترم دفتر ریاست جمهوری
احتراماً به اطلاع می‌رساند پروتکل ایمنی زیستی پس از هشت دور مذاکرات فشرده و سخت طی شش سال گذشته سرانجام در مونترال کانادا به تصویب رسید.
شکست اجلاس وزرای بازرگانی سازمان تجارت جهانی (WTO) در سیاتل و خصوصاً عدم‌توافق اروپا و آمریکا در مورد محصولات کشاورزی باعث ایجاد شرایط مناسبتر مذاکراتی برای کشورهای در حال توسعه در بحث ایمنی زیستی شد. پروتکل ایمنی زیستی، ملحق به کنوانسیون تنوع زیستی، ناظر بر تجارت بین المللی محصولات کشاورزی و سایر فرآورده‌های بیوتکنولوژیک حاصل از تغییرات ژنتیک می‌باشد. در این پروتکل تمهیدات لازم برای جلوگیری از عوارض احتمالی آتی مصرف این نوع محصولات بر سلامت انسانی و محیط زیست طبیعی پیش‌بینی گردیده است. جمهوری اسلامی ایران یکی از واردکنندگان بزرگ محصولات کشاورزی و غلات از کشورهای تولیدکننده نظیر استرالیا، کانادا، اتحادیه اروپا، آرژانتین، اروگوئه و .... که از روش اصلاح ژنتیک برای تولید محصول بیشتر و برتر استفاده می‌کنند، می‌باشد.
بدین دلیل نسل آینده کشور و نیز محیط و تنوع زیستی می‌تواند به‌راحتی تحت تأثیر عوارض احتمالی این نوع محصولات قرار گیرد، به‌عنوان مثال در کانادا با نصب ژن مقاوم در برابر سرمای ماهی سفید قطب شمال بر روی بوته گوجه فرنگی محصول آن در سرمای زیر صفر به عمل می‌آید؛ یا با تغییرات ژنتیک، نژاد پرمحصول گندم و سایر غلات را به وجود آورده و به بازار عرضه نموده‌اند. این نوع محصولات اولاً قادرند به‌مجرد ورود به سیستم محیط زیست بومی کشورها، بر تمامی اقلام مشابه غلبه یافته، (و) به‌تدریج آنان را نابود سازند، اتفاقی که برای برخی از محصولات کشاورزی بومی در دنیا و حتی در کشور خودمان به‌صورت محدودتر رخ داده است. ثانیاً قادرند تأثیرات منفی ناشناخته و بلندمدتی را بر نسل و نژاد و تواناییها و سلامت انسان بگذارند.
این در حالی است که محصولات ترانس‌ژنتیک به‌صورت معمول مورد بهره برداری قرار بگیرند این امکان وجود خواهد داشت که حتی بصورت سلاح مورد بهره برداری قرار گرفته و یا با استفاده از ژنهای خاصی حالات جسمی، روانی انسان‌ها را تغییر داده و محیط زیست را به نابودی بکشانند. فرضاً با نصب ژن عقیمی بر روی گندم، تولیدکنندگان آن قادرند نسلی از یک کشور را عقیم ساخته یا با پیوند ژنتیک ژنهای مولد اخلاق پست نظیر درنده‌خویی کوسه‌ها یا صفات رذیله خوکها بر محصولات کشاورزی می‌توانند آن را به گروهی از انسان‌های کشور هدف خود منتقل سازند.
این پروتکل چندین جنبه مهم را فرا می‌گیرد؛ تجارت بین المللی ــ موضوعات محیط زیستی ــ مسائل بهداشتی و پیشگیری ــ محصولات کشاورزی و پیشرفتهای آن ــ تحقیقات ژنتیک و کاربردهای آن همه از جمله مواردی هستند که با موضوع پروتکل ایمنی زیستی ارتباط پیدا می‌کنند.
نحوه مذاکرات در پروتکل ایمنی زیستی شکل خاصی داشت بدین ترتیب که کشورها در شش گروه طبقه بندی شده بودند. گروه میامی شامل کشورهای عمده تولیدکننده محصولات بیوتکنولوژی مدرن یعنی آمریکا، کانادا، استرالیا، آرژانتین، شیلی و اروگوئه. 150 کشور عدم‌تعهد، گروه 77 و در حال توسعه گروههای اروپای شرقی، و گروه مصالحه شامل نروژ، ژاپن، سوئیس، مکزیک و برخی از این دست. این گروهها نمایندگانی را در سه زمینه معرفی نمودند تا با یکدیگر مذاکره و نهایتاً پروتکل را آماده سازند. این سه زمینه عبارت بودند از:
1 ــ محصولات کشاورزی
2 ــ شمول پروتکل
3 ــ ارتباط با سایر کنوانسیونهای بین المللی.
جمهوری اسلامی ایران عضو گروه همفکر بوده و به‌دلیل اهمیت موضوع برای کشورمان نقش فعالی در این گروه بازی نمود، به‌طوریکه نماینده گروه برای مذاکره در مورد تجارت محصولات کشاورزی و معادن دو گروه دیگر بود. در این پروتکل از جمله پیش‌بینی شده است کشورهای تولید کننده چنین محصولاتی باید اطلاعات کلی (مطابق لیست مصوبه در پروتکل) را در اختیار کشورهای مصرف کننده از طریق یک مکانیزم بین المللی (CHM) قرار دهند. کشورهای مصرف کننده با تأسیس یک مرجع ملی این اطلاعات را دریافت و پس از تحقیقات کامل و ارزیابی خطرات و مشکلات احتمالی ظرف 270 روز در صورت تمایل اجازه می‌دهند تجارت این محصولات با کشورشان صورت پذیرد. در صورت احتمال حتی ضعیف خطر (بدون ارائه دلایل علمی) کشورهای مصرف کننده می‌توانند از اجازه ورود ممانعت به عمل آورند و برخلاف اصول WTO در مورد عدم ایجاد مانع در تجارت بین المللی. هزینه این تحقیقات و ارزیابیها به‌عهده صادرکنندگان کالاست.
برخی از سایر دستاوردهای کشورمان در این مذاکرات به‌ترتیب زیرند:
ــ کشورهای وارد کننده می‌توانند بر اساس اصل احتیاط از واردات اصلاح شده امتناع کنند. این امر با روشها و رویکرد سازمان تجارت جهانی مغایر است و به همین دلیل مورد مخالفت آمریکا و گروه میامی بود ولی در نهایت تصویب شد.
ــ فرآورده‌های کشاورزی حاصله از تغییرات ژنتیک ابتدا باید در بازار داخلی کشوری که در آن تولید شده امتحان شود و سپس به سایر کشورها به‌منظور دریافت اجازه صادرات معرفی گردد.
ــ در مورد غلات اصلاح شده کشور واردکننده براساس مقررات داخلی خود از حق امتناع از واردات این غلات برخوردار است و در شرایطی که صادرکننده بخواهد این غلات را صادر کند می‌بایستی رضایت صریح واردکننده را کسب کند.
ــ معافیت مطلق برای هیچ یک از محصولات اصلاح شده ژنتیکی وجود ندارد. این محصولات در هر صورت یا مشمول رویه‌های ایمن‌ساز پروتکل هستند و در غیر این صورت مقررات داخلی کشور واردکننده در مورد آنها جاری خواهد بود.
ــ استناد به مقررات داخلی کشور واردکننده، که می‌تواند محدود کننده‌تر از مفاد پروتکل باشد، مکرراً در متن پروتکل مورد تصریح قرار گرفته است.
ــ تمامی محصولات بیوتکنولوژی مدرن مشمول پروتکل می‌باشند.
ــ ارتباط پروتکل با سایر معاهدات بین المللی از جمله WTO ارتباط معقولی است و پیش‌بینی شده از یکدیگر حمایت متقابل نموده و این پروتکل تابع مقررات سایر معاهدات تجاری خصوصاً WTO نباشد. به‌علاوه برخلاف تلاش آمریکا و گروه میامی و کشورهای توسعه یافته این موضوع مقدمه پروتکل (به‌جای بندهای اجرائی) آمد تا از عواقب احتمالی برای کشورهای در حال توسعه جلوگیری به عمل آید.
خلاصه‌ای از گزارش فنی این اجلاس جهت مزید اطلاع ایفاد می‌گردد.
محمد جواد ظریف
انتهای پیام/*
