اصلاحات بلندپروازانه پسر پادشاه عربستان، از آرزو تا عمل

به گزارش خبرگزاری تسنیم به نقل از نیویورک تایمز، ملک سلمان روز شنبه با صدور چند حکم تعدادی از وزرای کابینه سعودی را تغییر داد و اقدام به بازسازی ساختار نهادهای دولتی کرد. این اولین اقدام در راستای طرح بلندپروازانه ریاض برای کاهش وابستگی اش به نفت است.

طرح محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد عربستان، تحت عنوان سعودی ویژن 2030، در واقع دستورالعملی برای توسعه این کشور است. هدف از این طرح کاهش وابستگی شدید عربستان به نفت، تنوع بخشی به اقتصاد و بهبود کیفیت زندگی شهروندان سعودی اعلام شده است.

این طرح در مقطعی به اجرا گذاشته می شود که پادشاهی عربستان در حال سپری کردن روزهایی دشوار است. نظم منطقه ای که برای مدت ها عربستان آن را راهبری می کرد از هم پاشیده و جنگ هایی در کشورهای عراق، سوریه و یمن در گرفته و ایران در حال گسترش نفوذ خویش است. همچنین افت قیمت نفت اقتصاد عربستان را تکان داده و موجب شده دولت این کشور با کسری بودجه عظیم مواجه شود.

عادل مالک، کارشناس اقتصادهای جوامع مسلمان در دانشگاه آکسفورد می گوید: «آنچه شما در عربستان می بینید، نیاز واقعی به اصلاحات است که در عالی ترین سطح حاکمیتی نیز احساس شده است... شما می توانید به وضوح ببینید که زیر صندلی حاکمان آتش روشن شده است.»

بسیاری از سعودی ها از طرح سعودی ویژن استقبال کرده و آن را هدف گذاری خاندانی سلطنتی خوانده اند که اغلب طرح های چندانی برای آینده نداشته است. اما بسیاری از تحلیلگران و اقتصاددانان توانایی بروکراسی متورم و غیرکارآمد عربستان برای اجرای این اهداف بلندپروازانه را زیر سوال برده اند.

بسیاری از تغییرات اعلام شده در روز شنبه به وضوح با هدف تجدید ساختار دولت انجام گرفته، در حالی که دولت بتواند به سمت تحقق اهداف تعیین شده حرکت کند.

در میان این تغییرات، شاید مهمترین تغییر، برکناری علی النعیمی، وزیر نفت کهنه کار عربستان باشد. از زمانی که در اواسط سال 2014 قیمت نفت شروع به کاهش کرد، النعیمی استراتژی نفتی عربستان مبنی بر دفاع از سهم این کشور از بازار و تضعیف تولید کنندگان پرهزینه نظیر آمریکا را راهبری می کرد. هرچند این استراتژی تا حد زیادی جواب داده، اما در عین حال منجر به مازاد عرضه و پایین ماندن قیمت ها نیز شده است.

النعیمی به عنوان مشاور دادگاه سلطنتی منصوب شده و خالد الفلیح جوان، که قبلا وزیر بهداشت عربستان و رئیس سعودی آرامکو بود، جای وی را اشغال کرده است.

برخی کارشناسان انرژی ظهور الفلیح به جای النعیمی را اقدامی کاملا سمبلیک می دانند که سیگنالی قوی را به ساختار قدرت سعودی و بازارهای بین المللی نفت ارسال کرده است.

این اقدام نشانه دیگری از تحکیم جایگاه محمد بن سلمان به عنوان معمار خط مشی اقتصادی عربستان است و نشان دهنده تغییر شرکت سعودی آرامکو به یک شرکت نفتی مستقل با توانایی سرمایه گذاری در پروژه ها با دخالت کمتر خاندان سلطنتی است.

هرچند النعیمی از مدتها پیش برای بازنشسته شدن ابراز تمایل می کرد، اما غیرمنتظره بودن این برکناری برخی از تحلیلگران را برآن داشته تا این اقدام را نشانه ای از قدرت نمایی محمد بن سلمان تحلیل کنند.

دیوید گلدوین، یکی از مقامات ارشد انرژی وزارت خارجه آمریکا در دولت اوباما معتقد است: «این یک خروج بدون تعارف و تشریفات برای مردی بود که کل زندگی اش را وقف نفت عربستان کرده بود و در هر صورت قرار بود استعفا دهد... اینکه النعیمی به جای جشن گرفتن بازنشستگی اش در یک روند ترمیم کابینه کنار گذاشته شد، حتی از نظر استانداردهای سعودی ها بی ادبانه بود.»

روز شنبه همچنین وزارت نفت و منابع معدنی عربستان به وزارت انرژی، صنعت و منابع طبیعی تغییر نام داد تا سعودی ها نشان دهند که متعهد به تنوع بخشی به درآمدهای خود هستند.

انتهای پیام/24