مدیریت شهری توسعه‌گرا «عاملِ ضدخانواده» است/ اگر یک‌میلیارد هم حقوق بدهید، ارزش گرمی خانواده را ندارد
پژوهشگر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با انتقاد از فاصله پیداکردن محل تأمین نیازهای اساسی خانوار با منازل تصریح کرد: مدیریت شهری توسعه‌گرای فعلی به‌عنوان یک «عاملِ ضدخانواده» عمل می‌کند. اگر یک‌میلیارد هم حقوق بدهید، ارزش گرمی خانواده را ندارد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، طی ماه رمضان سال جاری دوره «تبیین مدیریت شهری از منظر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» در حوزه علمیه مروی تهران برگزار شد. حجت‌الاسلام و المسلمین علی کشوری، پژوهشگر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، در این دوره یازده‌‌روزه به تبیین «مدیریت شهری» به‌عنوان دومین نمونه‌سازی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پرداخت.
در 9 بخش قبلی این گزارش دیدیم که حجت‌الاسلام والمسلمین کشوری، مدل برنامه‌ریزی توسعه‌گرای فعلی را در حوزه مدیریت شهری به‌تفصیل به چالش کشید. بخش دهم گزارش پیش روی شماست. برای مرور مفاهیم مطرح‌شده در بخشهای قبلی، روی خبرهای مرتبط در پایان متن کلیک کنید.
* * * * * * * * * * * * * *
** چهار نوع نیاز اولیه برای هر خانوادهای متصور است/ محل تأمین نیازهای خانوار با منازل فاصله پیدا کرده است
حجت‌الاسلام و المسلمین کشوری با بیان «چهار نوع نیاز اولیه برای هر خانوادهای متصور است» افزود: این چهار نوع نیاز، هرم نیازهای اولیه خانواده‌ها است. در ابتدا «نیازهای شغلی خانواده» قرار دارد. یک خانواده به این نیاز دارد که شغل خوبی داشته باشد و این مسئله، گریزناپذیر است. نیاز دوم «نیازهای تفریحی» است؛ خانواده‌ها، محتاج تفریح هستند. نیاز سوم، «نیازهای معیشتی و روزمره» است؛ خانواده‌های ما اقلام مصرفیِ روزمره‌ای دارند که باید به‌صورت روزمره و آسان در اختیار آنها قرار گیرد. چهارمین نیاز، «نیازهای فرهنگی و آموزشی» است. نیازهای آموزشی و تحصیلی، جزو نیازهای اصلی نهاد خانواده است.
وی با ابراز «فرض کنید در یک شهر افراد برای تأمین این چهار نوع نیاز اولیه به مشقّت بیفتند» خاطرنشان کرد: ما این مسئله را به‌صورت موردی در تهران بررسی کرده‌ایم، مثلاً یک نفر می‌خواهد نان بخرد، اما تا کیلومترها دورتر از خانه نانوایی وجود ندارد. در این‌صورت چه مشکلی برای او پیش می‌آید؟ مجبور می‌شود وقت قابل توجهی را صرف تهیه نان کند. تهیه نان تازه برای یک خانه زمان زیادی می‌برد؛ حالا هم به مردم نان صنعتی داده‌اند که عوارض بهداشتی هم دارد.
پژوهشگر الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با اشاره به «محلهای تأمین نیازهای روزمره با منازل فاصله پیدا کرده‌اند» ادامه داد: به‌عنوان مثالِ دیگر دوستان هایپرمارکت تأسیس کرده و می‌گویند "محصولاتی که ما به شما ارائه می‌دهیم 20 درصد ارزانتر هستند و خرید از این مراکز به اقتصاد خانوار کمک می‌کند"، از این اصطلاحات نیز استفاده می‌کنند. افراد مجبور می‌شوند برای تأمین نیازهای روزمره از محل دور شوند و 4 یا 5 ساعت زمان صرف کنند و در این ترافیک بروند تا اقلامی را 20 درصد ارزانتر تهیه کنند. حالا ما نرمش قهرمانانه کرده و می‌گوییم: چون 20 درصد ارزانتر است و به اقتصاد خانوار کمک می‌کند اشکالی ندارد؛ اما برای سطح دوم نیازهای خانواده هم همین اشکال را داریم.
وی افزود: مدارس را به چند نوع تقسیم می‌کنند؛ برخی از مدارس، کیفیت آموزشی بالا و برخی کیفیت آموزشی پایینی دارند. ولی چون آموزش و پرورش هزینه سنگینی دارد، دولتها علاقه‌مند نیستند زیاد به این نهاد کمک کنند؛ به همین دلیل آموزشهای خصوصی شکل می‌گیرد و شما مشاهده می‌کنید که در تمام منطقه، یکی دو مدرسه ویژه وجود دارد؛ دولتها نظام آموزشی و مسئله آموزش را رها کرده‌اند و باقی مدارس بی‌کیفیت شده‌اند. معنای این حرف آن است که اعضای خانواده برای تأمین نیازهای تحصیلی مجبور هستند وقت زیادی صرف کنند. خانواده‌ها معتقدند که فرزندشان باید خوب درس بخواند، با این استدلال که "فرزندم باید خوب درس بخواند" او را به منطقه دوری می‌برند و سرویس مدرسه می‌گیرند؛ به‌یک‌باره شما می‌بینید ــ صرف‌نظر از هزینه مضاعف ــ که رفتن به مدرسه یک ساعت، بازگشت از مدرسه یک ساعت و خود مدرسه نیز شش ساعت زمان می‌برد. ارتباط اعضای خانواده با یکدیگر کم می‌شود.
** مدیر شهر باید نیازهای خانوار را درون هر محله تأمین کند/ مدیریت شهری به‌عنوان یک «عامل ضدخانواده» عمل می‌کند
دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ادامه داد: در تهران ساعت کار از 8 صبح تا 4 بعدازظهر است؛ همه این مسائل ــ تأمین نیازهای شغلی، تحصیلی، معیشت و روزمره ــ حمل و نقلِ درون‌شهری را که ترافیک، دود و خستگی دارد به خانواده‌ها تحمیل می‌کند، در نتیجه انسانها خسته می‌شوند و آخر هفته باید نیازهای تفریحی خود را تأمین کنند. البته اگر انسانها زمان داشتند باید هر روز به تفریح می‌رفتند، آن‌قدر که در این شهر خسته می‌شوند. در حال حاضر به‌بهانه تفریح به فلان شهر یا فلان منطقه طبیعی رفته و از محیط زندگی خارج می‌شوند.
وی تصریح کرد: چهار نوع نیاز وجود دارد و افراد خانواده به‌دلیل هر چهار نوع نیاز از هم جدا می‌شوند. آن‌وقت خانوادهای که برای در کنار یکدیگر بودن زمان نداشت، مدیریت تربیت را رها می‌کند. معروف است که در تهران پدران وقتی از خانه خارج می‌شوند که فرزند در خواب است و وقتی به خانه می‌آیند که فرزند خوابیده است. ارتباطی وجود ندارد و وقتی ارتباط نباشد مدیریت تربیت رها خواهد شد. چرا این ارتباط وجود ندارد؟ چون مدیریت شهر نیازها را بیرون از محله تأمین می‌کند.
حجت‌الاسلام و المسلمین کشوری درخصوص زندگی شخصی خود افزود: بنده مستأجر هستم و هنگام جابه‌جایی ــ وقتی می‌خواهم خانه انتخاب کنم ــ این شرایط را در نظر می‌گیرم؛ جایی خانه انتخاب می‌کنم که تأمین نیازهای واجب خانواده ما کمتر از 5 یا 10 دقیقه زمان بگیرد؛ تا وقت بیشتری را برای نهاد خانواده بگذاریم. بنده حتی عمده کارهای خود را در منزل خود و در اطاق خود انجام می‌دهم. در حدیث آمده است که "از سعادت مرد این است که شغل او در کنار محل زندگی‌اش باشد"؛ ما به این مسئله خوب عمل کرده‌ایم؛ عمده کارهای خود را در اطاق کناری انجام می‌دهیم. من همیشه به عیال خود می‌گویم: "من انسان پرکاری هستم، ولی کنار خانواده خود هم هستم". این مدیریت برای شخص بنده امکان دارد؛ ولی وقتی می‌خواهید این مسئله را عمومی کنید، باید نوع مدیریت اداره شهر عوض شود.
وی با تأکید بر «مدیریت شهری به‌گونه‌ای مدیریت می‌کند که افراد خانواده را برای تأمین نیازهای روزمره از یکدیگر جدا می‌کند» متذکر شد: پس درواقع مدیریت شهری به‌عنوان یک «عامل بیرونیِ ضدنهاد متکفل تربیت» عمل می‌کند. الآن ارتباط مدیریت شهری و تربیت کاملاً معلوم شد؛ اگر شما عوامل بیرونی مؤثر بر نهاد خانواده را قبول کنید با نوعِ مدیریت و اداره شهر می‌توانید عوامل بیرونی ضدنهاد خانواده را کم و این عوامل را بهینه کنید.
** حتی اگر یک‌میلیارد هم حقوق بدهید، ارزش این را ندارد که فرد خانواده خود را نبیند
کارشناس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت ادامه داد: اگر مدیریت شهری تأمین نیازهای خانوار را به محله منتقل کند، اولین خدمتی که انجام داده این است که نهاد خانواده را تقویت کرده و عوامل بیرونی مؤثر بر نهاد خانواده و تربیت را کاهش داده است؛ این هنر نیست که مدیریت شهریِ ما هایپرمارکت بزند صدهزار قلم جنس را عرضه کند، در حالی که این نوع مدیریت شهری، خانواده‌ها را به‌بهانه اقلام متنوع به چالش بکشد. شما حتی اگر یک‌میلیارد هم حقوق بدهید، ارزش این را ندارد که فرد خانواده خود را نبیند. ما نباید به‌گونه‌ای تصمیم بگیریم که تربیت به چالش کشیده شود.
وی خاطرنشان کرد: اگر قبول کردید که تربیت یک امر زیرساختی است، با تصور عوامل بیرونی مؤثر بر تربیت می‌توانید نسبت میان تربیت و مدیریت شهری را ببینید. پس این، گزاره صحیحی است که «فلسفه مدیریت شهری، ارتقای تربیت» است. ان‌شاءالله فردا زوایای دیگری از آثار مدیریت شهری بر مسئله تربیت را بحث خواهم کرد تا بحث کاملاً روشن شود.
** فضای حاکم بر نهادهای متکفل تربیت را باید دائماً بهبود بخشید
دبیر شورای راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با ابراز «در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نظریه‌ای تحت عنوان «بهبود مستمر فضای حاکم بر نهادی متکفل تربیت» وجود دارد» گفت: این نظریه به ما می‌گوید فضای حاکم بر نهادهای متکفل تربیت را باید دائماً بهبود بخشید. این نظریه در مصداق به مدیریت شهری می‌رسد. مدیریت شهری می‌تواند فضای حاکم بر نهادهای متکفل تربیت را بهبود ببخشد؛ همین‌طور می‌تواند بهبود نبخشد و حتی فضای حاکم بر نهادهای متکفل تربیت را تخریب کند، لذا مدیریت شهری ذیل «نظریه بهبود مستمر فضای حاکم بر نهادهای متکفل تربیت» معنا می‌شود.
وی تصریح کرد: ان‌شاءالله در ادامه بحث فلسفه مدیریت شهری از نگاه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را پخته خواهم کرد. بعدها وقتی فلسفه آن تبیین شد، به سؤالات مرتبط با این بحث و اینکه «باید چه‌کار کنیم؟» پاسخ خواهیم داد. البته اشاره کردم که باید مدیریتِ محلهای را در دستور کار قرار دهیم. همین حالا با این تعریفاتِ مختصر باید ببینیم آیا محله‌یاری‌هایی که در شهرداری تهران وجود دارند مرادشان از محله، محل تأمین نیازهای خانوار است؟ پاسخ منفی است؛ یعنی این نوع مدیریتِ محلهای روی این امر حساسیتی ندارد.
حجت‌الاسلام و المسلمین کشوری ادامه داد: بنده در این زمینه آمار دقیق نمی‌دهم، بررسیهای ما باید تکمیل شود، اما شاید از 300 یا 400 محلهای که در شهر تهران وجود دارد 100 محله ــ به‌دلیل اینکه حول امام‌زاده‌ای بوده‌اند یا اینکه مشکلاتی وجود داشته مدرن نشده‌اند ــ ماهیت محله‌ایِ نزدیک به تعریف اسلامی دارند. بحث ما این است که فعلاً این محله‌ها را حفظ کرده و برای آن برنامه ترمیم بنویسیم؛ اینها را بحث خواهیم کرد. ولی مسئله مهم این است که شما بتوانید از «فلسفه مدیریت شهری با نگاه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت» دفاع کنید؛ اگر دفاع نکنید پایگاه مفهومی برای تبیین باقی حرفهای خود نخواهید داشت.
وی افزود: اگر دوستان به نمونه‌سازی اول ما دقت کرده باشند درمی‌یابند که ما وقتی آنجا وارد بحث شدیم، سؤالی مشابهِ همین فلسفه مدیریت شهری را مطرح کردیم. در آنجا پرسیدیم: «انتظار انقلاب اسلامی از نظام برنامه‌ریزی کشور چیست؟» وقتی این انتظار را مطرح کردیم توانستیم باقی حرفهای خود را مطرح کنیم. پس به حرف جلسات قبلی بنده نزدیک می‌شویم که گفتم: ضعف مدلهای اداره جامعه و تحصیلات دانشگاهیِ کشور این است که فلسفه رشته مربوط به خود را نمی‌خوانند. ان‌شاءالله وقتی بنده الگوی دفاع و امنیت را بحث کردم، بحث اصلی ما در TRLی ــ به‌اصطلاح رکیک ــ که برای تکنولوژی دفاع می‌نویسم این است که «فلسفه دفاع» چیست. وقتی به درک مشترکی از دفاع و به‌اصطلاح بنده به یک «مکتب دفاعیِ» مشترک رسیدیم، TRL جدیدی برای مدیریت تکنولوژی تعریف خواهیم کرد. بعدها در دفاع TRL و فرایند مدیریت تکنولوژی اصل نمی‌شود. ما مراحلِ «هدایت‌بنیان» بودن دفاع را تصویر می‌کنیم. بالآخره وقتی شما می‌گویید دفاع «هدایت‌بنیان» است، مراحلی برای آن تعریف می‌کنید و وزرای محترمِ دفاع می‌توانند بر اساس این مراحل، برنامه اقدام نوشته و ارزیابی کنند. ان‌شاءالله این مباحث را تبیین خواهیم کرد.
انتهای پیام/*
