گزارش تسنیم|عملیات ترکیه در شمال عراق و همزمانی‌های معنادار
همزمانی عملیات نظامی چنگال با سفر رئیس جمهور عراق به ترکیه و انتخاب نیچیروان بارزانی به عنوان رئیس اقلیم کردستان عراق٬ متضمن معانی و پیام‌های ویژهای است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ ظهر دیروز رسانه‌های ترکیه و به ویژه شبکه‌های تلویزیونی وابسته به حزب حاکم٬ به شکل زنده و ویژه و با آب و تاب بسیار٬ عملیات نظامی گسترده نیروهای مسلح ترکیه علیه شاخه نظامی پ.ک.ک را پوشش خبری دادند و اعلام شد که این عملیات در نوع خود٬ تاکنون نظیر و مانند نداشته است.
چنین به نظر می‌رسد که از لحاظ سیاسی و امنیتی٬ همزمانی عملیات نظامی چنگال با سفر رئیس جمهور عراق به ترکیه و انتخاب نیچیروان بارزانی به عنوان رئیس اقلیم کردستان عراق٬ متضمن معانی و پیام‌های ویژهای است.
اهمیت عملیات چنگال
وزارت دفاع و ستاد کل نیروهای مسلح ترکیه برای عملیات دیروز علیه نیروهای پ.ک.ک٬ عنوان چنگال (Pençe) را انتخاب کردند.
مهم‌ترین ویژگی‌های نظامی عملیات دیروز عبارتند از:
1. فرماندهی مستقیم عملیات توسط وزیر دفاع از اتاق فرماندهی جنگ.
2. استفاده از تجهیزات ارتباطی ماهواره‌ای و رصد تصاویر هواپیماهای بدون سرنشین.
3.آتشبار گسترده توپخانه و تانک‌های ترکیه به سوی منطقه حساس خاکورک در اقلیم کردستان عراق.
4.بمباران مواضع پ.ک.ک با جنگنده‌های اف 16.
5. هلی‌بُرن کماندوهای ترکیه در چند منطقه مرتفع سه هزار متری در خاکورک.
اگر چه شبکه‌های تلویزیونی و مقامات سیاسی ترکیه٬ با اغراق و آب و تاب به ذکر اهمیت استراتژیک این عملیات پرداختند، اما ذکر آمار نهایی تلفات پ.ک.ک نشان داد که در این عملیات گسترده تنها 9 تن از آنان کشته شده‌اند و چنین به نظر می‌رسد که عملیات کماندویی چنگال٬ از لحاظ اهمیت روانی و تبلیغاتی موثرتر بوده و از حیث دستاورد نظامی٬ نتایج خاصی نداشته است.
برخی از تحلیل‌گران سیاسی ترکیه بر این باورند که یکی از اهداف مهم عملیات چنگال٬ ترغیب جریانات ملی‌گرا به حمایت از حزب عدالت و توسعه در انتخابات مجدد استانبول است.
اجرای عملیات کماندویی مزبور تنها یک روز پس از پایان اعتصاب غذای صدها زندانی و فعال سیاسی پ.ک.ک به درخواست اوجالان٬ این پیام را نیز منتقل می‌کند که برخلاف تصور و ادعای برخی از مخالفین اردوغان٬ چیزی به نام دور جدید مذاکرات صلح بین دولت و پ.ک.ک در میان نیست و سرکوبی نظامی پ.ک.ک از اهداف و اولویت‌های حیاتی و مهم تیم امنیتی و دفاعی اردوغان است.
عملیات چنگال و همزمانی‌های معنی‌دار در حوزه دیپلماسی
1. در همان دقایقی که نیروهای هوایی و توپخانه و همچنین کماندوهای ترکیه در حال اجرای عملیات نظامی در شمال عراق و در منطقه حساس خاکورک بودند٬ کمی آن سوتر و در پارلمان اقلیم کردستان عراق در اربیل٬ نیچیروان بارزانی که به مدت 10 سال پست نخست وزیری اقلیم را در اختیار داشت٬ با نظر احزاب٬ به عنوان رئیس اقلیم کردستان انتخاب شد و قرار است پسرعموی او مسرور بارزانی به عنوان نخست وزیر فعالیت کند.
نیچیروان بارزانی که سابقه روابط خوب و مطلوبی با اردوغان و تیم او دارد٬ فردی است که در امضای قرارداد نفتی – گازی پنجاه ساله بین اربیل و آنکارا٬ بیشترین نقش را ایفا کرده است.
به محض انتشار نام نیچیروان به عنوان رئیس جدید اقلیم کردستان٬ مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه٬ نخستین دیپلمات خارجی‌ای بود که طی یک تماس تلفنی انتخاب او را تبریک گفت.
به عبارتی روشن٬ پیام آنکارا برای گروه‌ها و احزاب سیاسی کُرد در داخل و خارج از ترکیه این است: در همان حالی که احمد داوود اوغلو نخست وزیر سابق برای جلب حمایت کردها در مسیر تاسیس حزب جدید خود به شهر کردنشین دیاربکر سفر کرده و تنها یک روز پس از پایان اعتصاب غذا با هماهنگی‌های سرویس اطلاعاتی میت و اوجالان و همزمان با انتخاب رئیس جدید اقلیم کردستان٬ ما به شاخه نظامی پ.ک.ک حمله می‌کنیم تا نشان دهیم که از نظر ما٬ پ.ک.ک و نهادهای اقماری آن نظیر حزب دموکراتیک خلق‌ها٬ نماینده کردها نیستند.
2. برهم صالح رئیس جمهور کُردزبان عراق که اتفاقاً حزب او (اتحادیه میهنی) دیروز در پارلمان و در جریان انتخاب نیچیروان بارزانی به عنوان رئیس جدید اقلیم کردستان حضور نداشت و سابقه طولانی در حمایت از پ.ک.ک و همکاری با سران این گروه دارد٬ به ترکیه سفر کرد.
او در کاخ وحیدالدین استانبول با رجب طیب اردوغان دیدار کرد و در این دیدار علاوه بر حکیم و چاووش اوغلو وزرای امور خارجه عراق و ترکیه٬ فالح فیاض و هاکان فیدان دو مقام امنیتی عالی دو کشور نیز حضور داشتند.
این دیدار یک ساعته پشت درهای بسته انجام شد و بعد از آن نیز کنفرانس مطبوعاتی برگزار نشد، اما فخرالدین آلتون مسئول بخش اطلاع‌رسانی نهاد ریاست جمهوری ترکیه با انتشار یک پیام توییتری اعلام کرده که مسائل منطقه و همکاری در مبارزه با ترور مهم‌ترین محورهای دیدار اردوغان و برهم صالح بوده است.
3. فاتح ییلدز سفیر ترکیه در عراق دیروز در مورد آخرین وضعیت روابط کشورش با عراق٬ به نکات مهمی اشاره کرد. ییلدز اعلام کرد که آنکارا و بغداد به دنبال آن هستند که در حوزه مبارزه با پ.ک.ک همکاری های گسترده‌ای انجام دهند و به زودی وزرای امور خارجه٬ دفاع و روسای سرویس‌های اطلاعاتی دو کشور در یک نشست مفصل٬ به بررسی ابعاد این همکاری خواهند پرداخت و در صورت امکان یک سند همکاری همه‌جانبه در مورد همکاری‌های اطلاعاتی و امنیتی بین بغداد و آنکارا امضا خواهد شد.
او همچنین به این موضوع اشاره کرد که بین اربیل و بغداد٬ در مورد گذرگاه گمرکی جدید اُواکوی٬ هماهنگی وجود ندارد و ضرر و خسارت این ناهماهنگی را ترکیه پرداخت می‌کند. اهمیت سخنان سفیر ترکیه در عراق٬ در این است که درخواست امضای همکاری اطلاعاتی – امنیتی بین ترکیه و عراق٬ از سوی مقامات آنکارا مطرح شده و شواهد نشان می‌دهد که مقامات عراقی٬ فعلاً در این مورد به تصمیم و اجماع نظر نهایی نرسیده اند. حال باید دید آیا پس از سفر اخیر برهم صالح به ترکیه٬ این مشکل حل خواهد شد یا نه.
4.دیروز خبرگزاری رسمی آناتولی ترکیه٬ تصاویری از حضور گسترده نیروهای پ.ک.ک در منطقه کردهای ایزدی شمال عراق یعنی سنجار (شنگال) را منتشر کرد. همزمانی انتشار این تصاویر با سفر برهم صالح و اجرای عملیات کماندویی و هوایی چنگال٬ یکی دیگر از ابعاد اصرار ترکیه برای همکاری امنیتی با عراق به منظور زمین‌گیر کردن پ.ک.ک است.
در آخر باید گفت: تمام شواهد و واقعیت‌های ارض واقع نشان می‌دهد که ترکیه در مبارزه با پ.ک.ک اراده‌ای راسخ دارد و احتمال آغاز دور جدیدی از مذاکرات صلح بین دولت و سران پ.ک.ک٬ نزدیک به صفر است.
اما ترکیه برای زمین‌گیر کردن کامل پ.ک.ک با دشواری‌های نظامی و جغرافیایی ویژهای روبرو است. چرا که اصلی‌ترین و مهم‌ترین قرارگاه‌های پ.ک.ک در کوهستان قندیل و در منطقه سوق‌الجیشی ویژهای در مرز ایران و اقلیم کردستان عراق است و حمله به این منطقه از لحاظ سیاسی و نظامی٬ در 35 سال اخیر برای ترکیه٬ همواره ناممکن بوده است، اما حالا ترکیه به دنبال آن است تا با استفاده از فناوری‌های جدید و همچنین ظرفیت‌های دیپلماتیک٬ راهی برای حمله به قندیل پیدا کند.
انتهای پیام/
