صادرات ۱۳ میلیون دلاری گیاهان دارویی در استان فارس؛ خام‌فروشی چالش اصلی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، محصولات جنگلی، مرتعی و گیاهان دارویی علاوه بر نقش ویژه‌ای که در اقتصاد داخلی دارند، می‌توانند تاثیر به سزایی در صادرات غیرنفتی داشته باشند. امروزه رویکرد روز افزون استفاده از گیاهان دارویی و فرآورده‌های حاصل از آن، نقش این گیاهان را در چرخه اقتصادی جهان پر رنگ‌تر کرده است. 

براساس پیش‌بینی بانک جهانی در سال 2050 گردش ملی و تجارت جهانی متمرکز و مبتنی بر گیاهان و داروهای گیاهی به 5000 میلیارد دلار می‌رسد البته تناقضاتی در این آمار وجود دارد اما فارغ از این تناقض آنچه مسلم است در سال‌های اخیر ارزش بازارهای جهانی گیاهان دارویی و فرآورده‌های آنها با رشد قابل توجهی همراه است. 

ظرفیت بسیار اما سهم صادراتی کم 

براساس نظر گیاه‌شناسان تعداد گونه‌های گیاهی در ایران حدود 8 هزار گونه است که از نظر تنوع گونه‌ای حداقل 2 برابر قاره اروپاست. بیش از 2300 گونه از این گیاهان دارای خواص دارویی، عطری، ادویه‌ای و آرایشی است، اما به لحاظ صادرات سهم ایران نسبت به کل تجارت جهانی گیاهان دارویی بسیار اندک و بخش عمده آن نیز مربوط به صادرات زعفران است. 

محمدحسن طلعتی، رئیس دفتر مطالعات کشاورزی و آب اتاق بازرگانی شیراز از ظرفیت بی‌نظیر استان فارس در زمینه گیاهان دارویی سخن می‌گوید. به گفته وی استان فارس بیش از 150 گونه گیاهان دارویی شناخته شده را در خود جای داده و کشت بیش از 300 گونه انحصاری در این استان امکان‌پذیر است. 

طلعتی معتقد است که کشور ایران و به ویژه استان فارس با این ظرفیت می‌توانند سهم قابل توجهی در بازارهای جهانی داشته باشند و کم کم جای خود را در عرصه صادرات گیاهان دارویی باز کنند. 

براساس اعلام جهاد کشاورزی استان فارس برنامه‌ای برای توسعه گیاهان دارویی در استان در نظر گرفته شده که هر ساله 4 هزار هکتار به میزان سطح زیر کشت افزوده می‌شود و در حال حاضر سطح زیر کشت گیاهان دارویی در استان فارس 14 هزار هکتار است. 

13 میلیون دلار صادرات گیاهان دارویی 

صمد رنجبری، مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی استان فارس در گفت‌وگو با تسنیم درباره میزان صادرات گیاهان دارویی در 9 ماه امسال سخن گفت. به گفته وی میزان صادرات گیاهان دارویی طی 9 ماهه ابتدای سال 98 از گمرکات استان فارس به ترتیب وزنی و ارزشی  2663 تن به ارزش 13 میلیون دلار است. 

به گفته مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی استان فارس این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ وزنی و ارزشی به ترتیب 45 و 27 درصد کاهش داشته است. وی ارزش ریالی صادرات گیاهان دارویی طی نه ماهه ابتدای سال 98 را 397404 میلیون ریال اعلام می‌کند. 

رنجبری درباره دلیل این کاهش می‌گوید:  عمده مشکل برگشت ارز حاصل از صادرات و مشکلات تحریمی و لزوم سپردن تعهد ارزی از سوی صادرکنندگان بوده که با مصوبه اخیر مجلس در مورد معافیت محصولات کشاورزی صادراتی از سپردن تعهد ارزی امیدواریم مشکلات کمتر شود. 

 در لایحه بودجه سال 1399 همانند سال 98 برای بازگشت ارز حاصل از صادرات شرط بهره‌مندی از معافیت مالیاتی صادرکنندگان، رفع تعهد و بازگشت ارز حاصل از صادرات تعیین شده است.

به گفته مدیر توسعه بازرگانی جهاد کشاورزی استان فارس عمده کشورهای هدف صادراتی گیاهان دارویی استان امارات متحده عربی، آلمان،  پاکستان، ترکیه، عراق، هند، ژاپن، هلند و روسیه است و عمده گیاهان دارویی صادراتی نیز شامل شیره و عصاره شیرین بیان و گل گلرنگ و آویشن و صمغ غربی و برگ به لیمو می‌شود. 

خام‌فروشی و دیگر چالش‌های صادرات گیاهان دارویی

هر چند واحدهای کوچک و محدود فرآوری گیاهان دارویی در برخی از شهرستان‌های استان راه‌اندازی شده اما صادرات این گیاهان به گفته رنجبری بیشتر به صورت خام‌فروشی انجام می‌شود.

فعالان و صادرکنندگان گیاهان دارویی در استان فارس معتقدند برای صادرات بیشتر باید هدفمندی صادرات از ابتدا در نظر گرفته شود در صورتی که همیشه مازاد بر مصرف صادر می‌شود اما اگر بناست گیاهی صادر شود باید از ابتدای کشت با هدف صادرات باشد. 

حمل‌ونقل چالش دیگری صادرات گیاهان دارویی است که صادرکنندگان گیاهان دارویی به آن اشاره می‌کنند چراکه گیاهان دارویی سبک‌بار با حجم زیاد هستند که هزینه را زیاد می‌کند. اصلاح این فرایند می‌تواند صادرات گیاهان دارویی را مقرون به صرفه کند. 

گیاهان دارویی به عنوان یکی از ظرفیت‌های خدادادی استان فارس است که استفاده از این ظرفیت و فراهم کردن بسترها و رفع این چالش‌های آن می‌تواند ارزشی بیش از آنچه ذکر شد، نصیب استان، تولیدکنندگان و صادرکنندگان آن کند. 

گزارش از حلیمه زارع 

انتهای پیام/424 /ز