خبرگزاری تسنیم، مجید جعفریاقدم؛ رئیس آژانس ادبی و ترجمه پل:
در کشورهای جهان سومی درآمدزایی از مقوله کتاب عمدتاً از طریق فروش چاپی یا الکترونیکی کتاب رایج و مورد توجه است و از امکان درآمدزایی از فروش رایت کتاب ها معمولا غفلت می شود.متاسفانه در کشور ما نیز همین رویه، رویکرد غالب در درآمدزایی از اقتصاد نشر است.این موضوع فعالان در اقتصاد نشر را در مواقعی که فروش کتاب به موانعی برخورد میکند و خرید و استقبال از کتاب از جانب مردم به کف تقاضا می رسد ـ همانگونه که بازار نشر در ایران بدان دچار شده است ـ متوجه ضرر و زیانی میکند.
در کشورهای برخوردار از اقتصاد نشر قوی،درآمدزایی از طریق فروش کپی رایت و ترجمه کتابها در دهه اخیر، به یکی از مولفههای موثر و موفق در اقتصاد نشر تبدیل شده است. برای مثال کتاب رمانی که در بازار نشر انگلستان از سه هزار تا نهایت ده هزار نسخه میفروشد، نسخه آلمانی آن در بازار آلمان 250 هزار نسخه به فروش میرسد.به عبارت دیگر ناشر انگلیسی کتاب علاوه از درآمدزایی از فروش چاپی آن در کشور خود، درآمد بالایی را از فروش کپی رایت آن، فقط در بازار آلمان دارد.البته همین درآمدزایی از فروش رایت کتاب به زبانهای مختلف در کشورهای دیگر نیز اتفاق میافتد.بدیهی است با این شیوه درآمدزایی از یک کتاب، از طریق فروش کپی رایت و ترجمه آن در جهان، خیلی بیشتر از درآمدزایی از فروش فقط نسخه چاپی کتاب در یک کشور خاص است.
این شیوه از درآمدزایی از کتاب در کشورهایی که مخاطبان و مشتریهای کم جمعیتی دارند و یا کشورهای بزرگی مثل ایران،که روند کتابخوانی و استقبال از خرید کتاب با وقفه و سکون مواجه میشود، شیوهای کارآمد و راهگشاست.از طرف دیگر،ممکن است کتابی در یک کشور چندان مورد وثوق ذائقه و علاقه مخاطبین داخلی قرار نگیرد، ولی همان کتاب در جامعه مخاطبان کشور یا کشورهای دیگر شدیداً مورد توجه قرار گیرد. لذا انجام تمهیداتی برای در دسترس قراردادن چنین کتاب یا کتابهایی برای مخاطبان در کشورهای دیگر از طریق فروش کپی رایت و ترجمه آنها به ناشران میتواند در رشد و رونق درآمدزایی آنها شایان توجه باشد.
در اینجا فارغ از طرح موضوع تکراری حضور کمرنگ اقتصاد نشر ایران از بازار جهانی نشر و آسیب شناسایی آن سعی میشود به چند عامل و فاکتور موثر برای ورود و حضور موفق در فرآیند مبادلات کپیرایت و ترجمه کتاب در بازار بین المللی نشر اشاره شود:
الف ـ حضور هدفمند در نمایشگاههای بین المللی کتاب: در نمایشگاههای بین المللی کتاب، مثل لندن و فرانکفورت، کاری که در 30 دقیقه ملاقات و مذاکره حضوری برای مبادله رایت انجام میشود،کارکردش بیشتر از یک سال مکاتبه و نامه نگاری برای خرید و فروش رایت است.در چنین رویدادهای فرهنگی و نشر معمولاً طرفهای علاقهمند و فعال در حوزه خرید و فروش رایت کتابها حضور به هم میرسانند.تهیه و تدارک اقلام و مقدمات لازم و مفید برای معرفی و عرضه اثر، تنظیم قرار ملاقاتهای هدفمند و بهرهبرداری از چنین بسترها و فرصتها برای بازاریابی جهت فروش رایت کتاب و نیاز سنجی و مخاطب شناسی مشتریان بالقوه و بالفعل یکی از الزمات توفیق در فرایند مبادلات کپی رایت و ترجمه کتابها است.
ب ـ مهارت و فن گفتگو در مذاکرات و ملاقاتها: خرید و فروش کپی رایت کتابها معمولاً در ملاقاتها و مذاکرات رو در رو انجام میشود.مهارت طرف مذاکره کننده در جلب توجه و علاقه طرف مقابل برای خرید رایت اثر خیلی موثر است.بازار خرید و فروش رایت کتاب، همچون سایر بازارهای اقتصادی، قواعد گفتگوی خود را دارد. نحوه، کمیت و کیفیت معرفی و عرضه اثر به طرف مقابل، به همراه ارائه اطلاعات مناسب از اثر نکتهای کلیدی در ایجاد انگیزه در طرف مقابل برای خرید رایت آن اثر است.
ج ـ استفاده و بهرهبرداری از امکانات و فرصتهای اطلاع رسانی و تبلیغ اثر: بعضی شرکتها و موسسات امکانات وسیع و مثمرثمری برای معرفی کتابها در سطح جهانی، با هدف تسهیل در انجام مبادلات رایت آنها فراهم آوردهاند.از جمله آنها میتوان به سایت های: Biblio 3 PubMatch , IPR License , Bradbury Phillips , Publishing Technology ,Klopotek اشاره کرد. این سایتها بسترهای خوبی برای معرفی و عرضه کتاب در سطح جهانی است و فعالان حوزه خرید و فروش رایت معمولاً آثار خود برای فروش رایت را در این سایتها به نمایش میگذارند و همچنین آنهایی که علاقهمند به خرید رایت هستند، برای انتخاب کتاب مورد نیاز و علاقهشان به این نوع سایتها مراجعه میکنند.
د ـ آگاهی از استانداردها ،روندها و چالش ها در عرصه مبادلات کپی رایت: آشنایی با مدارک و اسناد، نوع قراردادها و مفاهیم قانونی و حقوقی رایج در مبادلات کپی رایت کتاب از جمله نکات مهم و کلیدی در ورود و حضور در این نوع از بازار نشر جهانی است. از طرف دیگر آشنایی و اشراف داشتن به روندها و رویکردها در این حوزه نیز حائز اهمیت است،اینکه چه موضوعاتی ، در کدام گستره جغرافیایی از جهان، مورد نیاز و علاقه مخاطبان است ، به فروشندگان رایت کتابها در هدفگذاری و برنامهریزی کمک میکند.
برای مثال فروشندگان موفق رایت در جهان حالا میدانند که آسیا، با داشتن بیش از نیمی از جمعیت جهان ، بازار هدفی خوبی برای فروش کپی رایت کتاب است، یا بازار نشر ژاپن پنجمین بازار برای مبادلات رایت است. آنها میدانند بازارهای نشر در اروپا، روسیه، ایتالیا و اسپانیا به جهت مشکلات اقتصادی موجود در زمان حاضر، بازار کم رونقی برای فروش رایت کتابهایشان است، اما بازار نشر در آلمان ، بویژه در موضوع ادبیات داستانی بازاری مطمئن و با ثبات است. همچنین آگاه هستند که بازارهای نشر ترکیه، لهستان و چک برای سال 2017 بازار رو به رشدی است. اولویت زبانی نیز مورد توجه آنها می باشد . هم اکنون بیشترین فروش رایت به ترتیب ، به زبان های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و اسپانیولی است.
انتهای پیام/