به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، درختان مثمر و غیر مثمر از لحاظ تولید میوه و فضای سبز در حیات بشر نقش اساسی دارند، ولی به شدت توسط برخی آفات مورد تهدید جدی واقع می گردند.
پروانه برگخوار دم قهوه ای از جمله آفاتی است که هم در عرصه های جنگلی و هم در باغهای میوه فعال بوده و به درختان میزبان خود خسارتهای شدیدی وارد می کند. میزبان اصلی و ترجیحی آن در جنگل درختان بلوط می باشد اما از دیگر درختان جنگلی نظیر زالزالک ، آلوچه، گلابی وحشی و تمشک نییز تغذیه می کند. این آفت در باغات نزدیک جنگل ها عمدتا از درختان سیب، آلوچه و گیلاس تغذیه می کند اما با توجه به قابلیت همه چیز خواری در صورت عدم دسترسی به این درختان به میزبان های دیگیر نیز حمله می کند . درختان بلوط در آذربایجان شرقی عمدتاً در جنگل های ارسباران پراکنده اند و پراکنشی در حدود%91 را تشکیل می دهند. درختان سیب، آلوچه و گیلاس نیز در اغلب نقاط استان دیده می شوند و مساحت قابل توجهی از باغات آذربایجان را به خود اختصاص داده اند و بویژه سیب از عمده ترین محصولات مصرفی و صادراتی استان محسوب می گردد .
این آفت هر چند سال یک بار حالت طغیانی پیدا می کند و با توجه به قابلیت خسارتزایی بالایی که دارد علاوه بر کاهش محصول، درختان میزبان را به سوی خشکیدگی سوق می دهد و از این طریق بر منافع ملی و منافع کشاورزان صدمه وارد می سازد. شناخت این آفت و آشنا شدن با نحیوه زندگی ، رفتار و روش های کنترل آن گامی است که کشاورزان و دست اندرکاران منابع طبیعی می توانند در جهت مقابله و کاهش خسارت آن بردارند .
پتانسیل تولید مثلی این آفت خیلی بالا بوده و با فراهم شدن شرایط مطلوب زندگی به سرعت در مناطق جنگلی و میوه کاری ها گسترش می یابد. در اثر فعالیت برگ خواری آفت ، درختان میزبان عاری از برگ گردیده و با از بین رفتن منابع تأمین کننده انرژی ، درختیان به تدریج ضعیف شده و مستعد حمله سری جدید آفات )عمداً چوبخواران و پوستخواران( می گردند. تداوم چندین ساله این حملات در نهایت به خشک شدن درختان ختم می شود .
همچنین به خاطر داشتن موهای سوزش آور در روی لارو، شفیره و حشره بالغ ماده و اثرات ناشی از آن در بدن انسان به عنوان یک آفت بهداشتی محسوب می گردد.
زیست شناسی آفت
این آفت پنج سن لاروی و یک نسل در سال تولید می کند. حشیرات کامل پروانه دم قهوه ای در نقاط مختلف آدربایجان در فاصله 20خرداد تا 28 تیر ماه ظاهر شده و از 40 تیر ماه تا 47 مرداد دسته تخیم های آفت مشاهده می شود. این تخم ها که در دسته های200- 500 عددی در پشت برگ های درختان میزبان گماشته می شوند. تخم ها براساس شرایط اقلیمی ارتفاعات مختلف و زمان تخمریزی به تدریج تفریخ می گردند . به خاطر تفریخ تدریجی تخمها در طبیعت از تاریخ 9 تا 28 مرداد لاروهای سن اول، از 40 مرداد تا40 شهریور لاروهای سن دوم و از 25 مرداد تا 20 مهر لاروهای سن سوم فعالیت تغذیه ای از خود نشان می دهند.
میزبان های آفت
میزبان اصلی و ترجیحی آفت در جنگل های ارسباران درختان بلوط سفید و بلوط سیاه می باشد و در شرایط عادی و وفور درختان بلوط، صرفا از آنها تغذیه می کند. اما انواع دیگری از درختان و درختچه ها نیز در صورت در دسترس نبودن بلوط مورد حمله پروانه دم قهوه ای قرار می گیرند و تا به حال در ارسباران روی 20 گونه گیاهی مشاهده شده است.
نحوه خسارت
لاروهای سن اول از بدو خروج از تخم ها با ترشح تارهای ابریشمی به تدریج در طول فعالیت برگخواری تا زمان تبدیل شدن به لاروهای سن سوم ، لانه های لاروی زمستانی را درست می کنند به طوریکه در ابتدا لاروهای سن اول چند برگ 2 5) برگ( ازدرخت یا درختچه میزبان را با تارهای ابریشمی به همدیگر متصل کرده و به تدریج با افزایش تارهای اطراف برگ ها لانه را فشرده و محکم و به صورت چند لایه در می آورد تا اینکه از اواسط پاییز این لانه ها آماده زمستان گذرانی می شوند.
روش های کنترل افت
استفاده از تله نوری
تاثیر تله نوری در جمع آوری پروانه ها، با توجه به گرایش اندک پروانه ها به سوی تله که احتمالا ناشی ازکم تحرکی و قدرت پرواز کم می باشد و نیز به خاطر مشکل نصب تله نوری در تمام محل های آلوده زیاد نتیجه بخش نیست.
از طرفی تمام پروانه هائی که توسط توسط تله نوری صید می گردند از جنس نر می باشند درصورتی که هدف از پیاده کردن این شیوه کنترلی ، جمع آوری پروانه های ماده حاوی توده تخم است . لذا در مجموع استفاده از تله نوری در کنترل آفت شیوه موثری تلقی نمی شود .
کنترل بیولوژیکی
خوشبختانه عوامل باز دارنده طبیعی زیادی وجود دارند که نوسان جمعیت آفت را به نفع اکوسیستم تغییر داده و طغیان های آن را تا حدودی تخفیف می دهند. در واقع می توان چنین تعبیر نمود که عوامل غیر زنده اکوسیستم عمدتاً به نفع آفت و عوامل زنده آن بر ضد آفت عمل می کنند. چندین دشمن طبیعی وجود دارند که هر کدام در نقاط مختلف با کارآیی متفاوت جمعیت آفت را تحت کنترل دارند.مهم ترین دشمنان طبیعی
آفت در ارسباران به شرح زیر می باشند :
زنبور پارازیتوئید مرحله شفیرگی آفت؛ مگس پازیتوئید سن آخر لاروی؛ زنبور پارازیتوئید مرحله شفیرگی آفت؛ زنبوری از خانوادهBraconidae پارازیت لاروهای آفت؛ زنبوری از خانواده Braconidae پارازیت لاروهای آفت؛ زنبور پارازیت شفیره آفت؛ نماتدی از خانواده Mermithidae پارازیت لاروهای سنین مختلف آفت؛ زنبوری از خانواده Scelionidae پارازیت دستجات تخم آفت؛پاتوژن های بیماریزای لارو آفت؛ عنکبوتی از خانواده Thomisidae شکارچی لارو آفت؛ عنکبوتی از خانواده Clubionidae شکارچی لارو آفت.
کنترل مکانیکی
با توجه به سیر تکاملی پروانه دم قهوه ای این پروانه آفتی تک نسلی است که در دو مرحله برگخواری بهاره و تابستانه ایجاد خسارت می کند. با وجود تک نسلی بودن ، خسارت این آفت مخصوصاً در فاز دوم
برگخواری شدید بوده و آثار زیانباری در رشد و نمو درختان دارد به طوری که آلودگی مداوم در میزبان های حساس سبب خشکیدگی آنها می شود.
80 درصد از آفت پروانه دمقهوهای در جنگلهای خلخال نابود شده است
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار اردبیل گفت: 80 درصد از آفت پروانه دمقهوهای در مناطق آسیب دیده جنگلهای خلخال زدوده شده است.
بهروز ندایی اظهار کرد: خوشبختانه با بسیج همگانی نیروی انسانی ادارات ذیربط در شهرستان خلخال توانستیم در مدت 17 روز با تشکیل بیش از 20 اکیپ ماشینی و پیاده با امکانات مجهز سمپاشی در سطح وسیعی مناطق آسیب دیده از آفت را سمپاشی و در حال حاضر وضعیت مناطق آسیبدیده از آفت پروانه دمقهوه ای در حال بهبودی است..
وی گفت: جنگلهای خلخال ثروت طبیعی و خدادادی است که این سرمایه با ارزش با تلاش جمعی حفظ شد و بعد از این نیز با حمایت و مراقبت مسؤولین در حوزه آبخیزداری باید حفظ و ارتقا یابد.
عملیات سمپاشی در سطح 719 هکتار از جنگلهای خلخال انجام یافته و در حال حاضر در کلیه درختان آفت زده شاهد رویش جوانههای زیبا وسبز درختان جنگلی هستیم.
منبع:علم و فناوری
انتهای پیام/
بازگشت به صفحه رسانهها