به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا فریضه حج یکی از مقولات مهم دین اسلام است که هرساله در ایام معینى در سرزمین مکه برگزار میشود. حضور جمعیتهای فراوان از سراسر دنیا در این گردهماییِ معنوی، نشان از ظرفیت بالای این امر در انتقال ارزشهای الهی دارد. از این رو ضروری است نخبگان دینی به ابعاد معرفتی این فریضه الهی توجه بیشتری داشته باشند تا در پرتو آن بتوان به بستههای مفید معرفتی دست یافت و آن را در اختیار متولیان حج جهت انتقال به حجاج بیتالله حرام قرار داد؛ متأسفانه عمده نگرش مسلمانان به آموزههای دینی تاکنون مبتنی بر نگاه فقهی بوده است و آنچنان که شایسته است در حوزه معرفتافزایی برای عموم مردم ورود جدی صورت نگرفته است.
غلامرضا گودرزی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) پیش از این در گفتوگو با تسنیم با بیان اینکه موضوع حج از موضوعات راهبردی اما مغفول در نظام جمهوری اسلامی و تمدن اسلامی است تأکید داشت اینکه میگوییم موضوع حج از موضوعات مغفول است، به این معنا نیست که سازمان یا بعثهای درباره حج نداریم بلکه منظور این است که نگاه راهبردی نسبت به مسأله حج نداریم. اگر اهمیت معرفتی و راهبردی حج را درک کنیم، ملاحظه خواهیم کرد تاکنون بهرهبرداری لازم از این فضا را نبردیم.
وی در اهمیت استفاده از ظرفیت مراسم حج گفت: یکی از اثرات مهم حج، اثر سیاسی و فرهنگی است. به این معنا که در هر مراسم حج حدود 60 کشور اسلامی و نیز مسلمانانی از سراسر دنیا در آن مکان مستقر میشوند و ممکن است مهمترین اولویتهای جهان اسلام در آنجا مورد بحث و بررسی قرار بگیرد و لازم نیست برایش همایش یا سمینار بگذاریم؛ بنابراین مراسم حج ظرفیتی برای انتقال مفاهیم ارزشی و تمدنی ایجاد میکند.
از این منظر دستیابی، استخراج و فرآوری گنجینههای معرفتی حج وظیفهای بر دوش محققان عرصههای علمی ـ معرفتی است تا با کشف منظرهای قرآنی قوی از این فریضه واجب الهی، جلوات دیگری از این الماس بیبدیل را در منظر اهل نظر قرار دهند تا به این ترتیب محصولات معرفتیِ دقیقتری نسبت به مقوله حج به دست آید تا بتوان از این ظرفیت به صورت کاربردیتر در راستای اهداف عالی اسلامی و تمدن نوین اسلامی گام برداشت.
جواد مهرپویان، محقق و پژوهشگر رشته ارتباطات، گرایش حج و زیارت در گفتوگو با تسنیم با انتقاد از اینکه ابعاد معرفتی مسأله حج که سؤال برانگیز و هدایتگر است مورد مغفول واقع میشود، گفت: حج یک موضوع سؤالبرانگیز و یک تغییر روال جدی در زندگی است. ما در زندگی یک روال طبیعی داریم که به آن عادت کردهایم و کمتر سؤال و تحرک فکری ایجاد میکند، اما گاهی موضوعی پیش میآید که با روال طبیعی زندگی متفاوت است، سؤال ایجاد میکند، به شدت توجه را جلب میکند و کل زندگی را در بر میگیرد. حج از همان ابتدا شگرف و سؤال برانگیر است.
وی افزود: به عنوان نمونه وقتی وارد مناسک حج میشوید، اولین مسأله پوشیدن لباس احرام است؛ لباسی که اصلاً با سنتهای ما هماهنگ نیست، لذا سؤال پیش میآید چرا؟ یا گفته میشود بوی خوش استفاده نکن، خودت را در آیینه نبین، جانداران حتی موجودات موذی را نباید بکشی! یعنی با حجم وسیعی از بایدها و نبایدها مواجه میشوید که سؤال برانگیر است؛ سؤالاتی ایجاد میشود که باید هدایت شود و در حاجی و امت اسلامی یک هدایت مستحکم را ایجاد کند، اما به دلیل اینکه حساسیتها به «صحت انجام اعمال» منتقل میشود، متأسفانه این سؤالات فکرساز و هدایتگر مغفول میماند و نه امت اسلام و نه شخص حاجیان به پاسخ مشخصی نمیرسند. بنابراین آنچه خدا قرار داده است، جنسش سؤال برانگیز و معرفتزا است، اما برخورد ما با حج در حد ضعیفتری است.
بر این اساس طی هر شماره از موضوع "معارف حج" به ابعاد معرفتی این فریضه الهی بر اساس آیات قرآن و روایات اهلبیت(ع) و نیز با بهرهگیری از نظریات اندیشمندان خواهیم پرداخت.
انتهایپیام/