بهگزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، «کلیسای تادئوس مقدس (قره کلیسا) محل تلفیق دو فرهنگ و دو معماری ایرانی و ارمنی این کلیسای ثبت جهانی که به نام محلی قره کلیسا شناخته شده است با قدمت تاریخی بیش از 1500 سال تلفیقی از معماری دو فرهنگ و نماد همکاری دو ملت است.
در 64 سال اخیر هرساله مراسم سالیانه مذهبی در آن برگزار میشود که ارزش جهانی آن را دو چندان میکند و پایگاه در نظر دارد با همکاری دفتر ثبت آثار ناملموس این مراسم را به ثبت جهانی برساند. در 64 سال اخیر هر ساله مرمتهای مقطعی و اضطراری و بدون طرح جامع مرمتی در کلیسا به انجام رسیده است، که جای قدردانی و تشکر از استادکاران بومی و منطقه ای آذربایجان غربی را دارد که وضعیت کنونی بنا حفظ شده است.
اما با توجه به جهانی بودن بنا و قدمت آن این پایگاه در صدد برآمد که پس از آسیب نگاریها و مستندنگاریهای بنا اعم از اسکن لیزر- مطالعات مکانیک خاک، مستندنگاری ژئوفیزیک و فتوگرامتری و غیره با همکاری معماران و مرمت گران کشور ارمنستان که در زمینه مرمت کلیساهای سنگی مهارت خاصی دارند همکاری دوجانبه ای ترتیب دهد و حاصل این همکاری تهیه طرح جامع مرمت این مجموعه بود.
در سال 1395 طرح جامع آماده شد و پس از برگزاری چندین جلسه در ایران و ارمنستان از طرف هیئت راهبردی پایگاه و شورای فنی استان و شورای خلیفه گری ارامنه آذربایجان تصویب شد. با توجه به شرایط اقلیمی این منطقه و عظمت بنا و کار مرمتی آن اجرای این طرح در برنامه زمانی بندی 5 ساله در 5 فاز براساس اضطرارهای مرمتی موجود در بنا برنامه ریزی شد.
در تابستان 1396 فاز 1 پروژه مرمت پشت بام (سطوح شیب دار سنگی) بخش شرقی کلیسا آغاز شد و در عرض 3 ماه به اتمام رسید، در حین انجام فاز 1 پروژه دو بازدید و جلسه فنی برگزار شد.
فاز 2 پروژه امسال پس از برگزاری مراسم سالیانه قره کلیسا در تیرماه آغاز شد که همان مرمت گنبد اصلی کلیسا (گنبد سفید) کلیسا است. براساس اطلاعات و مستندنگاریهای موجود آخرین مرمتی که در گنبد انجام شده، سنگهای آهکی فرسوده نمای قدیمی کاملاً برچیده شده بود و ملات سیمانی نسبتاً ضخیمی حدود 25 تا 20 سانتیمتر به عنوان ملات زیر استفاده شده بود.
اما مشکلات اصلی گنبد حل نشده بود. در صاعقه ای که در چند ماه گذشته در کلیسا اتفاق افتاد مشکلات گنبد را تشدید کرد، ترکهای گنبد زیرین عمیق تر شد و سنگ نوک گنبد که در واقع سنگ نگهدارنده صلیب آهنی است بر اثر صاعقه دو نیمه شد و از بالای گنبد به پایین سقوط کرد این امر سبب شد که مرمت هرچه سریعتر در اولویت کاری قرار گیرد.
در حال حاضر سنگهای فرسوده نمای گنبد برچیده شده ملات سیمانی تراشیده میشود سنگهای جدید با حفظ رنگ همگون و کیفیت مناسب از معدن نزدیک کلیسا که در واقع همان معدن سنگ ساخت کلیسا است که معدن نیز در حریم ثبت جهانی کلیسا می باشد منتقل میشود.
در ادامه کار پس از برچیدن لایههای سیمانی و سبک سازی گنبد، با تزریق ملاتهای درزگیر ترک ها کاملاً بسته خواهد شد و سطوح آب بندی خواهد شد (از داخل و خارج گنبد) و پس از حل مشکلات ایستایی، مش بندی گنبد تا نوک آن انجام خواهد شد و سنگ جدید زیر صلیب که براثر صاعقه تخریب شده است دوباره و پس از برگزاری مراسم تبرک توسط خلیفه اعظم صلیب در جای قبلی خود در همان ارتفاع قبلی جایگزین خواهد گردید. شایان ذکر است ساقه گنبد نیز همزمان مرمت خواهد شد و پنجرههای چوبی فرسوده آن تعویض خواهد شد.
همکاری مرمت گران ارمنستانی و ایرانی از سال 1393 در پایگاه آغاز شده با توجه به سابقه و مهارت معماران ارمنی در زمینه مرمت کلیساهای سنگی و تفاهم نامه های همکاری دو کشور از طرف سازمان میراث فرهنگی و وزارت فرهنگ ارمنستان این همکاریهای دو جانبه در زمینههای فرهنگی تخصصی ادامه دارد،همچنانکه مرمت گران ایرانی در مرمت مسجد کبود ایروان نقش اساسی ایفا کردند.
مرمت کلیساهای ثبت جهانی استپانوس مقدس و کلیسای چوپان در حاشیه رود ارس بخشی از این همکاریهای دوجانبه است.که با توجه به کیفیت کاری استادکاران ارمنستانی در این دو بنا مرمت این کلیساها مورد توجه کارشناسان یونسکو در هنگام بازدید از این دو کلیسا قرار گرفت و با توجه به این سابقه همکاری، استادکاران ارمنی برای مرمت گنبد قره کلیسا از طرف هیئت راهبردی انتخاب شدند.
حضور استادکاران ایرانی و بومی در کنار این مرمت گران کیفیت کار را دو چندان میکند. باتوجه به اطلاعات منطقه ای و آشنایی با مصالح بومی و منطقه ای فرم و شکل معماری این بنا نشان از همکاری دو ملت و مذهب و دین در کنار هم دارد. که به نظر من این همکاری از همان زمان ساخت تاکنون جهت حفاظت و مرمت این بنا باید ادامه داشته باشد.
اعضای شورای راهبردی کلیسا متشکل از معماران برجسته و نامی میراث فرهنگی باستان شناسی، اعضای فنی استان های آذربایجان غربی و شرقی، مدیران کل محترم دو استان و نمایندگان شورای خلیفه گری ارامنه می باشد.کلیه موارد مرمتی و ساماندهی پس از مصوب شده در جلسات هیآت راهبردی برای تأیید به خلیفه اعظم ارایه میشود.
در کنار کلیساهای ثبت جهانی، برخی از کلیساهای تاریخی دیگر استانها و شهرها در حال مرمت هستند که عملیات اجرایی و مرمتی توسط پایگاه نظارت می شود.
گفتنی است، این کلیسا به عنوان نخستین کلیسای جامع جهان مسیحیت شناخته میشود. ارامنه ایران هر سال در روزهای آخر تیرماه و هفته اول مرداد ماه (تاریخ مراسم هر ساله متغیر است، که مصادف با قتل تادئوس مقدس و پیروان مسیحی او است در قره کلیسا مراسم خاصی برپا میدارند. این مراسم با حضور ارمنیان و تعدادی از سفرای کشورهای مسیحی در ایران برگزار میشود.
این کلیسا به غیر از مراسمی که ارمنیان هر سال در آن برگزار میکنند، همه روزه پذیرای مسافران، گردشگران و بازدیدکننده گان داخلی و خارجی است و به جهت برگزاری مراسم ارمنیان در آن از سوی سازمان میراث فرهنگی تمهیداتی برای جلوگیری از تخریب و حفظ و نگهداری بنا و همچنین رفاه حال مسافران اندیشیده شده است.
انتهای پیام/