به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم٬ با آن که چند هفته از اعلام تصمیم اردوغان در مورد حمله به شرق فرات در شمال سوریه سپری شده است٬ اما هنوز هم ارتش ترکیه و نیروهای موسوم به ارتش آزاد سوریه اقدامی انجام ندادهاند و بنابر اطلاعاتی که از سوی مقامات دفاعی و نظامی آنکارا منتشر شده٬ نزدیک به 80 هزار نفر از نیروهای کماندو و نیروی زمینی ارتش ترکیه و همچنین نزدیک به 4000 نفر از افراد موسوم به ارتش آزاد سوریه در مرز ترکیه و سوریه و در استانهای شانلی اورفا٬ کلیس و هاتای مستقر شدهاند.
اما چرا ترکیه تاکنون در مورد اجرای عملیات حمله به شرق فرات اقدام نکرده و در این مورد تعلل میکند؟ این سوال مهمی است که پاسخ آن در حساسیتهای مرتبط با روابط واشنگتن و آنکارا نهفته است.
ماشین تبلیغاتی حزب عدالت و توسعه در هفتههای اخیر بارها بر این موضوع تأکید کرده که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا پس از تماس تلفنی با اردوغان و انجام رایزنی و مشورت با او٬ به این نتیجه رسیده که وقت آن فرا رسیده که نیروهای آمریکایی از سوریه خارج شوند.
پیداست که این ادعای اردوغان و ماشین تبلیغاتی حزب عدالت و توسعه مصرف داخلی دارد و راهکاری است برای جلب توجه ملی گرایان و محافظهکاران جامعه ترکیه و اقناع آنها برای رأی دادن به حزب حاکم در انتخابات پیش رو.
چرا که اولاً دونالد ترامپ حتی در زمان کمپین انتخاباتی خود هم اعلام کرده بود که قصد دارد نظامیان آمریکا را به خانه بازگرداند.
دوم این که جهانیان این واقعیت را به خوبی فهمیدهاند که ترامپ یک رئیسجمهور غیرقابل پیشبینی است و در تصمیمگیریهای جنجالی و آنارشیستی خود کاملاً غافلگیر کننده٬ بدون برنامه و بدون طرح و نقشه قبلی عمل میکند و حتی شمار قابل توجهی از مسئولین نظامی٬ امنیتی دیپلماتها و بروکراتهای درجه یک کاخ سفید به خاطر این ویژگی دونالد ترامپ از پستهای خود استعفا داده و به اصطلاح از قطار اکیپ دونالد ترامپ پیاده شدهاند.
بنابراین به نظر نمیرسد که اعلام تصمیم ترامپ برای خروج از سوریه ارتباطی با توان اقناع کنندگی اردوغان داشته باشد.
اگر واقعاً اردوغان تا این اندازه از امکان و توان اقناع کردن دونالد ترامپ برخوردار بود و یا بر او تاثیر و نفوذ کلام داشت٬ در مورد پروندههای حساسی همچون اعاده فتح الله گولن به ترکیه٬ آزاد کردن رئیس خلق بانک در آمریکا٬ رفع تحریمهای اقتصادی و موارد دیگر٬ خیلی زودتر با او به نتیجه میرسید.
سفتکن و شلکنهای روابط واشنگتن و آنکارا در شرق فرات
دولت ترکیه از همان سال 2015 و آغاز مجدد درگیری با پ.ک.ک و به هم خوردن مذاکرات صلح٬ رفته رفته مواضع خود را علیه نهادهای کُرد سوری وابسته به پ.ک.ک هم تند و تیز کرد تا این که سرانجام حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه (پ.ی.د) و شاخه نظامی آن یعنی ی.پ.گ را به عنوان تروریست اعلام کرد.
در آن دوران٬ اردوغان بارها از باراک اوباما رئیسجمهور آمریکا و برت مک گورک نماینده او در ائتلاف مبارزه با داعش خواست دست از حمایت از کردها در شمال سوریه بردارند و آنها را تسلیح و تقویت نکنند.
اردوغان اعلام کرده بود که حمایت تسلیحاتی آمریکا از کردهای سوری وابسته به پ.ک.ک٬ تبعات خطرناکی خواهد داشت، اما آمریکا این درخواست اردوغان و آنکارا را نپذیرفت و در دوران دونالد ترامپ نیز این حمایتها ادامه پیدا کرد که البته اردوغان در مورد شیوه حمایت آمریکا و میزان تسلیحاتی که در اختیار کردهای وابسته به پ.ک.ک گذاشته٬ بارها آمارهای اغراقآمیزی را منتشر کرده که دور از واقعیت به نظر میرسد.
اردوغان و تیم نظامی و امنیتی او ادعا کردهاند که آمریکا محموله بیست هزار تریلی تجهیزات مهمات و ادوات نظامی و ماشین آلات راهسازی را در اختیار شبه نظامیان کُرد سوری وابسته به پ.ک.ک گذاشته است.
این در حالی است که نه شمار این نیروهای کُرد و نه جغرافیای شمال سوریه و شرایط آن٬ اجازه نمیدهد که محمولهای با چنین حجم و تُناژ بالایی به دست کردها برسد و پیداست که در مورد این مسائل٬ ترکیه به شکل بسیار اغراق آمیز برخورد میکند، اما در هر حال٬ میزان تسلیحات و مهماتی که به دست کردهای سوریه رسیده در هر تُن و اندازهای که باشد٬ مهم این است که آنکارا این مسئله را به یک دغدغه ملی و امنیتی تبدیل کرده و نشان میدهد که از آن نگران است.
در هفتههای اخیر و پس از اعلام تصمیم دونالد ترامپ برای خروج از شمال سوریه٬ مواضع چند تن از مقامات آمریکایی٬ ترکیه را خشمگین کرد.
جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید٬ جفری جیمز نماینده ویژه ترامپ در سوریه٬ مایک پامپئو وزیر امور خارجه٬ برت مک گورک نماینده پیشین اوباما و ترامپ در ائتلاف مبارزه با داعش و سناتور جمهوری خواه لیندسی گراهام٬ مجموعاً اظهاراتی در مورد تصمیم ترکیه برای حمله به شرق فرات بیان کردند که آنکارا را خشمگین کرد.
آنها بر این موضوع تأکید کردند که ورود ترکیه به شرق فرات و خروج ناگهانی آمریکا از این منطقه به معنی قتل عام کردها به دست ترکیه خواهد بود. ترکیه به اندازهای از این مواضع آمریکا ناراحت و گله مند شد که اردوغان حتی حاضر نشد با مشاور امنیت ملی ترامپ دیدار کند.
از دیگر سو٬ خود ترامپ نیز به شکل آشکار٬ ترکیه را تهدید کرده و اعلام کرد اگر حملهای علیه کردها صورت بگیرد٬ اقتصاد این کشور را نابود خواهد کرد، اما گویی سفر سناتور لیندسی گراهام به ترکیه ورق را برگردانده است و در حال حاضر مواضع واشنگتن و آنکارا در مورد کردها تا حدودی با هم انطباق پیدا کرده و تنشهای قبلی فروکش کرده است.
گراهام در در سفر به ترکیه و پس از دیدار دو ساعت و نیمی خود با اردوغان٬ اعلام کرد به نتایج جدیدی رسیده و بر این باور است که نیروهای ی.پ.گ در شمال سوریه با پ.ک.ک در ارتباط هستند.
او در این سفر چنان با اردوغان صمیمی شد که با او در کنسرت پیانیست مشهور ترکیه فاضل سای حضور پیدا کرد و پس از آن نیز رئیس جمهور ترکیه در تماس تلفنی با دونالد ترامپ اعلام کرد آنکارا برای تحویل گرفتن منبج از آمریکا حاضر است.
اعلام آمادگی اردوغان برای تحویل گرفتن منبج دقیقاً به معنی این است که آمریکا باید پس از خروج نیروهای خود٬ زمینه آن را فراهم کند که نیروهای وابسته به پ.ک.ک را نیز از منبع خارج کند و این منطقه به تمامی در دست ترکیه و قسمتی از آن نیز در دست روسیه قرار بگیرد.
در شرایط فعلی به نظر میرسد که آمریکا برای تحویل دادن منبج به ترکیه مشکل خاصی ندارد و این واقعیت را پذیرفته است که حضور ترکیه و روسیه در ناحیه غرب فرات و همچنین مسلط شدن ترکیه در مناطقی همچون عفرین٬ الباب٬ جرابلس و مناطق دیگر خطر خاصی ندارد، اما در مورد شرق فرات٬ چانهزنیها همچنان ادامه دارد.
مهمترین موضوع در مورد شرق فرات٬ ایجاد منطقه امن است. یعنی همان سناریویی که بر اساس پیشنهاد ترامپ قرار است 32 کیلومتر از اراضی شمال سوریه را در بر بگیرد، اما تعریف جغرافیایی آنکارا و واشنگتن از منطقه امن و گستره جغرافیایی آن٬ تفاوتهای جدی دارد.
آنکارا به دنبال آن است که مهمترین شهرهای شرق فرات همچون کوبانی٬ عین عیسی٬ قامیشلو٬ عامودا٬ دیرک٬ تل ابیض و مناطق مهمی از مالکیه و حسکه در کنترل نیروهای ترکیه باشد اما نه آمریکا چنین چیزی را میپذیرد و نه دمشق و مسکو رضایت میدهند که ترکیه تا این اندازه به شکل زیاده خواهانه و حریصانه در شمال سوریه قدرت پیدا کند.
حال باید دید تداوم چانهزنی بین ترکیه و آمریکا به کجا میرسد و ترکیه برای اقناع کردن آمریکا و همچنین تامین رضایت خاطر عنصر قدرتمندی به نام روسیه٬ چه اقداماتی انجام میدهد.
انتهای پیام/