به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، خشکسالی و بیآبی، اینروزها زیاد شنیده میشود، کلید واژههایی تکراری که دیگر حرف زدن از آنها برای بسیاری خستهکننده شده است؛ عمده شهرها و استانهای ایران با خشکسالی فراگیر و حداقل تنش آبی مواجهاند؛ برای شرقنشیان اما این تنش بحرانی شده و کلیده واژهای تکراری نیست؛ براساس آمار و دادههای وزارت نیرو، استانهای شرقی ایران، بهویژه سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی در بحران و تنش آبی کمسابقهاند و تا چندسال آینده منابع آبی خود را از دست میدهند و بهمنابعی جدید نیاز خواهند داشت.
عبدالرحمن شهنوازی مدیرکل مدیریت بحران سیستان و بلوچستان میگوید: سیستان و بلوچستان درحال حاضر در صدر خشکترین استان ایران است و 100 درصد مساحت آن دچار خشکسالی شده است؛ 73.2 درصد گرفتار خشکسالی شدید، 0.9 درصد خشکسالی بسیار شدید و 25 درصد خشکسالی متوسط.
سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی در صدر بحران
برای استانی که بهگواه وزارت نیرو پایینترین شاخصه دسترسی به آب بهداشتی و آشامیدنی را در ایران دارد و حدود یک میلیون نفر از جمعیت آن عمدتا در روستاها، فاقد شبکه آب هستند و سقایی و با تانکر آبرسانی میشوند؛ بحران خشکسالی حالا تهدید شده است تا جایی که بهگواه شرکت آبوفاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان، 500 روستای این استان که شبکه آب داشتند بهخاطر خشکسالیها منابع آبی خود را از دست دادهاند و در صف متقاضیان آبرسانی سیار قرار گرفتهاند.
خراسانرضوی هم هرچند وضع بهتری از سیستان و بلوچستان دارد اما شرایطش بحرانی است؛ دادههای وزارت نیرو میگوید: منابع آبی خراسان رضوی با کسری مخزن یک میلیارد و 200 میلیون مترمکعبی در سال مواجه هستند و هم اکنون چاهها و منابع زیرزمینی سھم 80 درصدی در تامین آب آشامیدنی استان شش میلیون و 400 هزار نفری خراسان رضوی را دارند. خراسان رضوی حتما تا چندسال آینده به منابع آبی جدید برای مصارف خود نیاز دارد.
منابع آبی جدید، راهحلهای زیادی ارائه شده از خرید و واردات آب از همسایگان تا انتقال آب از دریا؛ منطقیترین و کارشناسیترین راهحل شاید همان انتقال آب از دریاست؛ کشورهای زیادی از جمله حاشیه خلیج فارس و عربستان ازسالها پیش با ایجاد آبشیرینکنهای غولپیکر وارد فاز اجرایی شیرینسازی شدهاند و هماکنون تا مقیاس میلیارد مترمکعب آب را برای مصارف خود شیرین میکنند؛ ایران اما از سال 93 بهطور جدی ورود پیدا کرده و مطالعات تامین آب فلات مرکزی ایران از محل شیرینسازی آبهای عمان و خلیج فارس را در دستورکار قرار داده است و استانهای سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، خراسان رضوی و هرمزگان باتوجه بحرانیشدن و تمام شدن منابعشان در اولویت قرار گرفتهاند.
انتقال آب از خلیج فارس اما بهدلیل موقعیت نیمه بسته آن و مخالفت محیط زیست از دستورکار خارج شده است؛ پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست میگوید: سازمان حفاظت محیط زیست انتقال آب را آخرین گزینه میداند اما باید دقت کنیم که هر دریایی شرایط خاص خود را دارد.
1407 آب عمان به خراسان رضوی میرسد
انتقال آب از عمان حالا اما بهدلیل شرایط مساعدتر آن وارد فاز اجرایی شده است. علی عبدالهی مجری انتقال آب از عمان اوایل دیماه امسال گفت: مطالعات طرح انتقال آب از عمان به شرق کشور شامل سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی از اواخر 1395 آغاز شده، تاکنون حدود 75 درصدی پیشرفت کرده و مرحله نخست آن پایان یافته است.
وی میافزود: طول خط انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور که مبداش دریای عمان و مقصد نهایی آن خراسان رضوی است هزار و 600 کیلومتر پیش بینی شد و آب انتقالی آن فقط به مصرف آشامیدن و صنعت خواهد رسید. هزینه اجرای طرح با محاسبه ارزی 3.9 میلیارد دلار است و توسط بخش خصوصی تامین اعتبار و اجرا میشود، تاکنون 9 شرکت برای مشارکت مالی در این طرح اعلام آمادگی کردهاند.
عبدالهی تصریح کرد: غیر از سیستان و بلوچستان نیاز آبی فقط سه استان خراسان رضوی، شمالی و جنوبی برای سال 1420 در بخش شرب و صنعت یک میلیارد و 750 میلیون مترمکعب پیشبینی شده اما حجم آب تولیدی این استانها در شرایط موجود تنها 900 میلیون متر مکعب است.
مجری انتقال آب از عمان میگوید: پروژه تصفیه و نمک زدایی و انتقال آب از دریای عمان به استانهای شرقی ایران نخستین طرح در منطقه دریای عمان و خلیج فارس نیست چراکه کشورهای حاشیه و عربستان سالهاست از آب دریا به عنوان منبع تامین نیاز خود استفاده میکنند اما به لحاظ طول خط انتقال(هزار و600 کیلومتر) نخستین طرح در منطقه است.
تاسیسات آبشیرین کن جبلعلی امارت با ظرفیت میلیاردها مترمکعب ظرفیت؛ یکیاز بزرگترین آبشیرینکنهای جهان
تضمین خرید مشکل کار؛ تاقبل از سال آغاز میشود
تضمین طرح اما هنوز قطعی نشده است و پروژه را به عقب انداخته، علی عبدالهی مجری طرح اوایل دیماه زمان عملیات اجرایی انتقال آب از عمان را نیمه نخست بهمنماه اعلام کرده بود اما تاکنون این وارد فاز اجرایی نشده است؛ معاون حفاظت و بهرهبردای آب منطقه سیستان و بلوچستان درباره زمانبندی روند اجرا میگوید: مطالعات تقریبا کامل شده اما مباحث اجرایی که تصمیماتی است که مربوط به سه استان خراسان رضوی،جنوبی و سیستان و بلوچستان است مانده، لازم است هماهنگیهای لازم میان پیمانکار، سهاستان و متولی اجرا که آب منطقهای است انجام شود.
عباس سارانی در گفتوگو با تسنیم میافزاید: تقریبا سه هفته پیش جلسهای با حضور سه استان برگزر شد و قرار بود جمعبندی انجام شود که تا بهاین لحظه هنوز جمعبندی نهایی شروع روند اجرا انجام نشده است؛ فعلا هنوز مباحث هماهنگی مانده و زمان جدید برای اجرا ارائه نشده است.
استاندار سیستان و بلوچستان مشکل را تضمین خرید وزارت نیرو که باید به سرمایهگذار و بخش خصوصی بدهد میداند و میگوید: قرار است در جلسهای که قرار است با حضور وزیر نیرو و کمیسیون عمران مجلس برگزار شود این مشکل برطرف شود.
احمدعلی موهبتی در گفتوگو با تسنیم میافزاید: امیدواریم در جلسه اخیر مباحث تصمین خرید که جزو تعهدات وزارت نیروست و باید از سوی وزارت نیرو برطرف شود و تا قبل از سال شاهد روند اجرایی پروژه باشیم.
هرچه باشد، برای ایرانی که بهگواه کارشناسان با یکیاز بیسابقهترین خشکسالیها و تنش آبی قرن دست بهگریبان است، دسترسی به منابع آبی جدید حکم نان شب را دارند بهویژه برای شرقنشینان که منابع آبی فعلیشان نفسهای آخر را میکشند.
گزارش از سیدامیرحسین عظیمی
انتهای پیام/ ز