به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در آستانه ورود جمهوری اسلامی ایران به دهه پنجم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای (مدظله) رهبر معظم انقلاب اسلامی در بیانیه مهم و راهبردی موسوم به «گام دوم انقلاب» خطاب به ملت ایران به ویژه جوانان، به تبیین دستاوردهای شگرف چهار دههی گذشته پرداخته و توصیههایی اساسی بهمنظور «جهاد بزرگ برای ساختن ایران اسلامی بزرگ» ارائه فرمودهاند.
در بخشی از این بیانیه راهبردی که کلیدواژه «امید» به کرات آمده، به موضوع اقتصاد، دستاوردها، چالش ها و راه حل ها پرداخته شد. سوالی که در این گزارش می خواهیم به آن پاسخ دهیم این است که "اقتصاد ایران چه ویژگی هایی دارد که بتوان به شکوفایی آن در دهه های آتی امید بست؟"
رهبر معظم انقلاب در بخشی از این بیانیه تاکید کردند: "پیش از همه چیز، نخستین توصیهی من امید و نگاه خوشبینانه به آینده است. بدون این کلید اساسیِ همهی قفلها، هیچ گامی نمیتوان برداشت. آنچه میگویم یک امید صادق و متّکی به واقعیّتهای عینی است. اینجانب همواره از امید کاذب و فریبنده دوری جستهام، امّا خود و همه را از نومیدی بیجا و ترس کاذب نیز برحذر داشتهام و برحذر میدارم. در خود و دیگران نهال امید به آینده را پرورش دهید. ترس و نومیدی را از خود و دیگران برانید، این نخستین و ریشهایترین جهاد شما است. نشانههای امیدبخش ــ که به برخی از آنها اشاره شد ــ در برابر چشم شما است. "
امام خامنه ای در بخش دیگری از این بیانیه راهبردی افزودند: "مهمترین ظرفیّت امیدبخش کشور، نیروی انسانی مستعد و کارآمد با زیربنای عمیق و اصیل ایمانی و دینی است. جمعیّت جوان زیر 40 سال فرصت ارزشمندی برای کشور است. 36 میلیون نفر در سنین میانهی 15 و 40 سالگی، نزدیک به 14 میلیون نفر دارای تحصیلات عالی، رتبهی دوم جهان در دانشآموختگان علوم و مهندسی، انبوه جوانانی که با روحیهی انقلابی رشد کرده و آمادهی تلاش جهادی برای کشورند، و جمع چشمگیر جوانان محقّق و اندیشمندی که به آفرینشهای علمی و فرهنگی و صنعتی و غیره اشتغال دارند؛ اینها ثروت عظیمی برای کشور است که هیچ اندوختهی مادّی با آن مقایسه نمیتواند شد."
مقام معظم رهبری با بیان اینکه بهجز اینها، فرصتهای مادّی کشور نیز فهرستی طولانی را تشکیل میدهد که مدیران کارآمد و پُرانگیزه و خردمند میتوانند با فعّال کردن و بهرهگیری از آن، درآمدهای ملّی را با جهشی نمایان افزایش داده و کشور را ثروتمند و بینیاز و بهمعنی واقعی دارای اعتماد به نفس کنند و مشکلات کنونی را برطرف نمایند، در بیان بخشی از ظرفیت های امید بخش اقتصاد کشور تصریح کردند:" ایران با دارا بودن یک درصد جمعیّت جهان، دارای 7 درصد ذخایر معدنی جهان است: منابع عظیم زیرزمینی، موقعیت استثنائی جغرافیایی میان شرق و غرب و شمال و جنوب، بازار بزرگ ملّی، بازار بزرگ منطقهای با داشتن 15 همسایه با 600 میلیون جمعیّت، سواحل دریایی طولانی، حاصلخیزی زمین با محصولات متنوّع کشاورزی و باغی، اقتصاد بزرگ و متنوع، بخشهایی از ظرفیّتهای کشور است؛ بسیاری از ظرفیّتها دستنخورده مانده است. گفته شده است که ایران از نظر ظرفیّتهای استفادهنشدهی طبیعی و انسانی در رتبهی اوّل جهان است."
به گزارش خبرگزاری تسنیم، در واقع ظرفیت های بلااستفاده در اقتصاد کشور شاید مهمترین دلیل امیدواری به رشد و شکوفایی اقتصاد ایران در دهه های آینده باشد.
* امکان رسیدن ایران به رتبه دوم اقتصادی جهان
در همین باره حجت الله عبدالملکی اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه پیشتر در تحلیلی از قابلیت های پیدا و پنهان اقتصاد ایران گفته بود: در صورت ایجاد تغییراتی اساسی در روند پیشرفت اقتصادی کشور، ایران این ظرفیت را دارد تا بهره برداری صحیح از بخش های کشاورزی، نفت و گاز، اقتصاد دانش بنیان و اقتصاد خدمات، در افق 2050 با دست یافتن به رقم 43 هزار میلیارد دلار تولید، در جایگاه دوم جهان قرار گیرد.
وی تصریح می کند: بحث در خصوص ظرفیت های اقتصادی ایران هم گام با بحث از ناکارآمدی نظام اقتصادی کشور در به فعلیت رساندن این ظرفیت ها مطرح می شود. در واقع تحقق رتبه دوم جهان به جهت وجود ظرفیت های شگفت انگیز کشور غیر ممکن نیست، لکن الگوی کنونی بهره برداری از این منابع (نظام مدیریت اقتصادی کشور) می بایست متحول شود. در واقع معتقدم بخشی از مشکلات اقتصادی کشور (الگوی نامطلوب مدیریت اقتصادی) مربوط به 5 سال اخیر، بخشی مربوط به ده سال اخیر، بخشی مربوط به 18 سال اخیر، بخشی مربوط به 24 سال اخیر، بخشی مربوط به دوره پس از انقلاب اسلامی و بخش عظیمی نیز میراث دهه های پیش از انقلاب است.
این اقتصاددان در این تحلیل بخشی از محاسبات مربوط به تولید کشور که امکان تحقق رتبه دوم ایران در جهان در افق 2050 (یا 1430) را نمایان می کند، به صورت خلاصه به این ترتیب بیان کرد که " براساس بررسی های صورت گرفته، هم اکنون ارزش تولیدات کشور در بخش کشاورزی حدود 260 میلیارد دلار (ppp) است. این در حالیست که از حدود 38 میلیون هکتار اراضی قابل کشت به روش معمول، به طور متوسط تنها 15 میلیون هکتار زیرکشت قرار می گیرد (یعنی کمتر از یک دوم). از سوی دیگر بهره وری کشاورزی در ایران به طور متوسط حدود یک دهم بهره وری کشاورزی در کشورهای پیشرفته (از جمله آمریکا) است. براین اساس در صورتیکه طی 35 سال آینده سطح زیرکشت کشور به دو برابر و بهره وری کشاورزی در کشور تنها به هفت دهم بهره وری کشاورزی آمریکا (در سال 2014) برسد و از سوی دیگر با افزایش دو برابری ارزش این محصولات پس از فرآوری محصولات (طی صنایع غذایی و صنایع وابسته) ارزش تولیدات بخش کشاورزی می تواند با 28 برابر افزایش به عدد 7280 میلیارد دلار برسد.
عبدالملکی افزود: با توجه به بازدهی تقریبا 30 درصدی آب در شرایط کنونی، با ارتقاء این بازدهی و از سوی دیگر استفاده از آب تصفیه شده دریا و نیز استفاده از ارقام پربازده، امکان افزایش سطح زیرکشت به دوبرابر وجود خواهد داشت. همچنین با انتقال دانش کنونی کشاورزی کشور به مزارع و با انتظار پیشرفت دانش بنیان کشور، می توان انتظار هفت برابر شدن بهره وری کشاورزی کشور طی 35 سال را داشت.
وی در ادامه به ظرفیت های بخش نفت و گاز و صنایع وابسته اشاره کرد و گفت: ایران هم اکنون دارای 600 میلیارد بشکه نفت خام در جهان است که با فناوری استحصال 25 درصدی در حال حاضر، پیش بینی می شود با فناوری کنونی 150 میلیارد بشکه ذخایر نفت خام قابل استحصال باشد (البته این مربوط به بخش های اکتشاف شده کشور است و باید دانست که بخش وسیعی از کشور هنوز اکتشاف نشده است). با پیش بینی ارتقاء فن آوری استحصال نفت و گاز به 50 درصد طی 35 سال آینده، امکان برداشت 300 میلیارد بشکه نفت خام وجود خواهد داشت. از سوی دیگر کشورهای پیشرفته از هر بشکه نفت و گاز خام، ارزشی بیش از 2600 دلار (PPP) محصول تولید می کنند، در حالیکه فروش نفت خام ایران و کشورهای اپک (به دلار برابری قدرت خرید یا PPP) هم اکنون با قیمتی خیلی کمتر از 100 دلار صورت می گیرد. بر این اساس در صورتیکه وابستگی کشور به فروش نفت خام تا 35 سال آتی به صفر برسد و از سوی دیگر با رشد دانش و فن آوری، امکان فرآوری سالانه 3 میلیارد بشکه نفت و گاز خام (تا تبدیل شدن به محصولات نهایی قابل استفاده در صنعت و …) در کشور فراهم شود، ارزش افزوده ای معادل 7800 میلیارد دلار در سال عاید کشور خواهد شد.
این اقتصاددان در باره ظرفیت بخش اقتصاد دانش بنیان معتقد است: شالوده اقتصاد دانش بنیان، تولید دانش های ثروت آفرین و فروش آنهاست. در استانداردهای بین المللی، ظرفیت اقتصاد دانش بنیان در هر کشور براساس تعداد نخبگان (افراد دارای توانایی فعالیت دانش بنیان) شناسایی می شود. در محاسبات عمومی این عدد معادل 5 درصد افراد دارای تحصیلات دانشگاهی دانسته می شوند. با لحاظ افزایش جمعیت کشور به دو برابر در سال 2050 و افزایش متناسب جمعیت دارای تحصیلات دانشگاهی (از ده میلیون نفر کنونی به بیست میلیون نفر دانش آموخته) تعداد نخبگان دارای ظرفیت فعالیت در بخش دانش بنیان کشور به یک میلیون نفر خواهد رسید. از سوی دیگر براساس یک محاسبه صورت گرفته در خصوص فرار مغزها از کشورهای در حال توسعه، ارزش سرمایه ای هر فرد نخبه بیش از 50 میلیون دلار (PPP) در نظر گرفته شده است. با در نظر گرفتن این ارزش سرمایه ای و لحاظ بهره برداری 5 درصدی از این سرمایه، میزان تولیدات دانش بنیان کشور در سال 2050 می تواند به 2500 میلیارد دلار (PPP) برسد.
* ایران رتبه اول ظرفیتهای استفاده نشده در دنیا
انتهای پیام/