به گزارش خبرگزاری تسنیم از ارومیه، دریاچه ارومیه از اواسط دهه 80 شروع به خشک شدن کرد و امروزه در خطر خشک شدن کامل قرار دارد، عوامل بسیاری برای خشک شدن دریاچه ذکر شده است از جمله خشکسالی، احداث بزرگراه بر روی دریاچه و استفاده بیرویه از منابع آب حوضه آبریز دریاچه و همچنین بارش کم برف و باران و عوامل انسانی دریاچه را به بحران خشکی کشانیده است.
در سال 92 طرح تشکیل ستاد ملی احیاء دریاچه ارومیه توسط دولت وقت صورت گرفت و بدین ترتیب این ستاد باهدف احیاء دریاچه و با همکاری سایر دستگاههای اجرایی، اقداماتی عمرانی در طرحهای مختلفی همچون لایروبی رودخانههای منتهی به دریاچه ارومیه، طرح اتصال زرینه رود به سیمینه رود برای انتقال بهتر آب به بستر دریاچه ارومیه، اصلاح الگوی آبیاری در زمینهای کشاورزی حاشیه این دریاچه و تبدیل این زمینها به زمینهای مجهز به آبیاری نوین و استفاده از پساب تصفیه خانههای فاضلاب و دیگر راهکارها کار خود را شروع کرد.
وقتی آن زمان این طرح به روی میز مجلس شورای اسلامی رفت، امیدی بر دل مردم منطقه پیرامون دریاچه ارومیه تابید اما بعدها آنگونه که مردم تصور میکردند نشد و خود دولت نیز اذعان کرده که در روند احیا دریاچه ارومیه طبق برنامه به موفقیت دست نیافته و آنچه که رئیسجمهور در سفر به آذربایجان غربی بدان تصریح کرد فقط ناظر بر توفیق نسبی دولت در ادعای تثبیت شرایط دریاچه ارومیه بود که اتفاقاً این ادعا نیز مورد قبول افکار عمومی نیست چرا که شرایط کنونی دریاچه ارومیه اصلاً مشابه 4 سال قبل نیست و بهمراتب بدتر شده است.
سامانبخشی آبهای ورودی از رودخانههای منتهی به دریاچه ارومیه
در نحوه سامان بخشی آبهای ورودی از رودخانههای منتهی به دریاچه ارومیه اقداماتی متنوعی صورت گرفته که از جمله آن سردهنهسازی، لایروبی و بعضا اتصال رودخانههای بزرگ به یکدیگر است. مثلاً پروژه سردهنهسازی، اصلاح و بازسازی دریچهها و آبگیرهای رودخانه نازلو چای در قراردادی با اعتباری بالغ بر 100 میلیارد ریال مابین ستاد احیای دریاچه ارومیه و شرکت آب منطقهای استان آذربایجان غربی به امضاء رسیده و از اهداف این پروژه، میتوان به تسهیل در انتقال آب رودخانهها به پیکره دریاچه ارومیه در فصول غیرزراعی، جلوگیری از برداشت آب در فصول غیرزراعی و کنترل آب مصرفی کشاورزی در فصول کشاورزی اشاره کرد.
در این قرارداد مقرر است 23 عدد سردهنه در مسیر رودخانه نازلو چای به دریاچه ارومیه اصلاح و مرمت شود، این قرارداد که اجرای آن از فروردین امسال آغاز شده، تاکنون 13 مورد از این سردهنهها پیشرفت فیزیکی بالای 70 درصد داشته که در بین آنها سردهنه مرنگلو دارای پیشرفت 95 درصدی، سردهنههای خان، دلمه، گزنق، اکی آغاج، قره زمی، خالدآباد و حیدرلو دارای پیشرفت 90 درصدی و مابقی در دست اجرا هستند و پیشبینی میشود با اجرای این طرح شاهد صرفهجویی حجم قابلتوجهی آب باشیم.
مشابه این قرارداد در بسیاری از رودخانههای منتهی به دریاچه ارومیه نیز در حال اجراست.
اعتبارات اختصاص یافته به ستاد احیا دریاچه ارومیه
مدیر دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه درباره اعتباراتی که امسال به این ستاد اختصاص یافته است میگوید: برای طرحهای احیای دریاچه ارومیه در سال97 هیچ اعتباری از محل ماده 10 و 12 ستاد بحران ابلاغ و اختصاص نیافته است اما از محل صندوق توسعه ملی 400 میلیارد تومان برای پروژه تونل خط انتقال آب به دریاچه در سال جاری ابلاغ شده است.
فرهاد سرخوش با اشاره بهکندی روند اجرای طرحها میافزاید: عدم تخصیص اعتبارات طرحهای ستاد احیای دریاچه ارومیه موجب تأخیر و کندی روند اجرای طرحها شده است و با توجه به شرایط آبی موجود و نیز وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه تأخیر در اجرای طرحهای ستاد احیا شرایط را بحرانیتر میکند.
وی درباره پروژههای اجرایی این ستاد خبر میدهد و میگوید: پروژههای ستاد احیا در حوزه آبریز دریاچه ارومیه در 3 استان آذربایجان غربی، شرقی و کردستان در حال انجام است و تزریق اعتبارات به نسبت سهم هر حوزه اختصاص داده میشود که به تفکیک سهم آذربایجان غربی 46 درصد، شرقی 43 درصد و کردستان 11 درصد است.
سرخوش تأکید میکند: کل اعتباراتی که از سال 93 تا 96 به پروژه های ستاد احیای دریاچه ارومیه اختصاص دادهشده شامل 5 درصد اعتبارات تخصیصی به استان کردستان، 34 درصد به آذربایجان شرقی و 60 درصد به آذربایجان غربی بوده است.
طرحهای دردست اجرا ستاد احیاء آذربایجان غربی
وی میگوید: برای اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بهمنظور شناسایی کانونهای تولید ریزگرد و تثبیت آن در خارج از دریاچه، اداره حفاظت محیطزیست شناسایی کانونهای تولید ریزگرد و تثبیت آن، مطالعه و اجرای سطوح آبگیر، اقدامات حفاظتی و تأمین امنیت حیاتوحش و تالابها، تأسیس و راهاندازی مرکز آیندهپژوهی دریاچه و برای شرکت آب و فاضلاب تأسیس فاضلاب و انتقال پسابها به دریاچه ارومیه که فقط در دو استان آذربایجان شرقی و غربی امکانپذیر است اعتبار اختصاص داده میشود.
سرخوش میافزاید: تاکنون 64 میلیارد تومان اعتبار در حوزه دریاچه برای تثبیت ریزگردها هزینه شده و در کل حوزه 60 درصد ریزگردها تثبیت شدهاند.
وی با اشاره به بخش کشاورزی بهعنوان پر مصرفترین حوزه در مصرف منابع آب بیان میکند: عمدهی منابع آبی و روان آبها در حوزه کشاورزی مصرف میشود.از این روی بخش کشاورزی، باهدف آبیاری تحت فشار و تجمیع قطره ایی در باغات در اولویت ستاد احیا قرار دارد. تاکنون در آذربایجان غربی 12 هزار 826 هکتار آبیاری تحتفشار انجامشده و حدود 4 هزار و 200 هکتار باقی مانده است. همچنین نقشه زمینهای دیمی و آبی در استان آذربایجان غربی نیز جهت شناسایی تهیهشدهاند.
سرخوش درباره آخرین وضعیت دریاچه میگوید: در حال حاضر تراز دریاچه یک هزار 270 متر، وسعت 2 هزار و 56 کیلومترمربع و امروز حجم آب دریاچه 1میلیارد 580 میلیون مترمکعب است و این میزان به نسبت سال گذشته در این موقع همتراز بوده و تا زمانی که بزرگترین پروژه ستاد احیای دریاچه یعنی تونل انتقال آب از سد کانی سیب پیرانشهر به دریاچه به بهرهبرداری نرسد حجم واقعی مشخص نخواهد شد و این پروژه 63 درصد پیشرفت فیزیکی دارند و احتمالاً اواخر سال 98 به بهرهبرداری میرسد.
اعتبارات ابلاغ شده برای احیای دریاچه ارومیه
رئیس سازمان مدیریت و برنامهریزی در آذربایجان غربی درباره مصوبه دولت برای احیای دریاچه ارومیه میگوید: 2 هزار و 220 میلیارد ریال اعتبار ویژه برای اجرای طرحهای احیایی دریاچه توسط سازمان برنامه و بودجه به این استان ابلاغ شد.
ناصر حضرتیپر میافزاید: لایروبی رودخانهها، تکمیل و تجهیز شبکههای اندازهگیری آبهای سطحی، احداث خطوط انتقال پساب تصفیهخانهها، تهیه نقشههای کاداستر اراضی و دیگر پروژههای مرتبط با این اعتبار اجرایی میشود.
وی با اشاره به اینکه طرح انتقال آب از جنوب استان به دریاچه از مهمترین طرحهای مرتبط با احیای دریاچه ارومیه به شمار میرود، بیان میکند: برای اجرای این طرح مهم تاکنون نزدیک به 10 هزار میلیارد ریال اعتبار پرداختشده و با پیشرفت فیزیکی قابل قبولی در حال اجرا است.
رئیس سازمان حفاظت محسیط زیست کشور و رئیس ستاد احیا دریاچه ارومیه نیز میگوید: با استفاده از شیوههای نوین آبیاری در بخش کشاورزی بازهم نمیتوانیم به یقین بگوییم که دریاچه ارومیه در سال 1404 به تراز اکولوژیکی خود بازمیگردد.
عیسی کلانتری تصریح میکند: امیدواریم تا سال 1406 یا 1407 دریاچه ارومیه احیاشده و به تراز اکولوژیکی خود برگردد.
گزارش از فائزه نماززاده
انتهای پیام/ح