دیشب در اقدامی بیسابقه و کاملا غافلگیرانه دو موشک به سمت تلآویو در هشتاد کیلومتری نوار غزه شلیک شد. از این لحاظ بیسابقه و غافلگیرانه است که شرایط میان دو طرف عادی است و جنگی نیست و در گذشته گروههای فلسطینی تنها پس از تشدید حملات اسرائیل در دو جنگ 2012 و 2014 تلآویو را هدف قرار دادند و در ابتدای این جنگها هم این کار را نکردند، چه رسد به شرایط فعلی.
جدا از آن، چنین اقدامی در حال حاضر منفعتی برای حماس و دولت نتانیاهو ندارد. دو طرف از طریق میانجیگر مصری در حال مذاکره برای آرامسازی اوضاع بودند. به ویژه که نتانیاهو مشغول انتخابات کنست و رقابت تنگاتنگ با ائتلاف "آبی سفید" است و رغبتی برای ورود به جنگی دیگر با غزه در سایه به نتیجه نرسیدن سه جنگ قبلی در ساقط کردن دولت حماس ندارد.
از سوی دیگر، این موشکها در حالی شلیک شده که مقامات حماس در حال مذاکره با هیت مصری در نوار غزه بودند، در این وضعیت این جنبش و شاخه نظامی آن دست به چنین کاری نمیزند.
حال این پرسش مطرح است که جریان شلیک این دو موشک چیست و آیا واکنش دولت نتانیاهو به آن از طریق به راه انداختن جنگ دیگری خواهد بود یا خیر؟
بعید میدانم شلیک این دو موشک کار مجموعههای "کوچک مشکوکی" چه دحلانی چه سلفیت جهادی باشد که قبلا هم در شرایطی با اهداف خاصی اقدام به شلیک یکی دو راکت به سمت شهرکهای پیرامونی غزه میکردند و به دنبال آن هم اسرائیل حملات محدودی انجام میداد. دور از ذهن است که این مجموعهها موشکهای دور برد، آن هم تا تلآویو در اختیار داشته باشند.
پس احتمالا نمیتواند کار آنها باشد. اگر چه فعلا از نوع موشکهای شلیک شده خبری نیست، اما این که گنبد آهنین واکنشی نشان نداده است، ذهن را به این سمت میبرد که یا این سامانه به دلایل فنی کاملا دچار مشکل شده و یا این که موشکهای شلیک شده از قابلیت بالایی برخوردار بوده و توانستهاند این سامانه را دور بزنند.
اگر احتمال دوم درست باشد که میتوان گفت "طرف مهمی" پشت آن است و هدف هم بر هم زدن معادلات انتخاباتی کنست و زمین زدن نتانیاهو بوده است. آن هم در وضعیتی که در روزهای اخیر نظرسنجیها حکایت از کاهش سبد آرای چپها و افزایش آرای راستها و به تبع آن احتمال نخست وزیری مجدد نتانیاهو داشت.
به هر حال اسرائیل حملاتی را انجام خواهد داد، اما با توجه به این که حماس به عنوان طرف حاکم بر نوار غزه گفته است که شلیک این موشکها کار این جنبش نبوده است، بعید است که واکنش طرف اسرائیلی در حد به راه انداختن یک جنگ تمام عیار باشد؛ با این وجود در ساعات آتی حملاتی به اهداف متعددی انجام خواهد شد. در غیر این صورت، نتانیاهو از طرف راستگرایان و رقبای انتخاباتیاش متهم به ضعف در قبال نوار غزه خواهد شد.
البته در کنار آن هم نوع واکنش گروههای فلسطینی به این حملات در وقوع یک جنگ، تعیین کننده است، اگر شاهد واکنش سنگینی باشیم که کنش و واکنشها تداوم خواهد یافت و احتمال وقوع جنگ افزایش مییابد.
آنچه مانع وقوع یک جنگ گسترده است، شرایط انتخاباتی کنست است که راه انداختن چنین جنگی با توجه به نتایج جنگهای پیشین به ضرر نتانیاهو تمام خواهد شد و اگر پرونده قضایی و ائتلاف آبی سفید تا به حال نتوانسته است وی را حذف کند، این جنگ میتواند چنین سرنوشتی را رقم بزند.
اما مانع دوم وقوع جنگ هم این میتواند باشد که اگر واقعا موشکهای شلیک کننده از قابلیت بالایی برخوردار بودهاند که سامانههای گنبد آهنین را دور زده باشند، در این صورت دولت نتانیاهو بیم جدی خواهد داشت که در صورت به راه انداختن جنگی، چنین موشکهایی میتواند بدون مانعی شهر تلآویو و دیگر نقاط حساس را هدف قرار داده و تلفات سنگینی را بر جای بگذارند. در این صورت به طور حتم نتیجه آن، پایان شانس نتانیاهو برای برنده شدن در انتخابات خواهد بود.
اینجاست که باید گفت دو موشک شلیک شده ماهیتی کاملا انتخاباتی داشته و هدف هم فعلا جلوگیری از پیروزی بنیامین نتانیاهو، حذف سیاسی وی و "انتقامی بزرگ" بوده است.
البته یک فرضیه دیگر هم میتواند مطرح باشد و آن این که نتانیاهو برای بالا بردن آرای خود به حملات سنگینی به غزه نیاز داشته و با یک سناریوی انتخاباتی از پیش طراحی شده مواجهیم. چنین احتمالی وقتی قوی بود که حملات به شهرکهای اطراف غزه باشد؛ نه تلآویو که جنبه حیثیتی برای دولت نتانیاهو دارد و تنها یک جنگ ویرانگر با نتایج مشخص میتواند اعاده حیثیت کند، نه حملاتی که اتفاق خواهد افتاد.
نویسنده صابر گلعنبری کارشناس مسائل غرب آسیا
انتهای پیام/