به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، صنایع نفت و گاز بهعنوان مزیت اصلی اقتصاد ایران از جایگاه ویژهای در برنامههای توسعهای ایران برخوردار است. از سوی دیگر به دلیل در مسیر توسعه بودن اقتصاد ایران، صنایع کشور بیشتر از نوع صنایع انرژی بوده به همین جهت، نیاز به مصرف این منابع انرژی افزایشیافته است. همچنین این منابع انرژی از اهرمهای تأثیرگذار ایران در تعاملات بینالمللی است. از همین رو گسترش بهرهبرداری از این منابع در راستای برنامههای توسعهای بلندمدت کشور ضروری به نظر میرسد.
موافقتنامه تغییر اقلیم پاریس، درصدد کاهش تولید و مصرف منابع انرژی مانند نفت و گاز در کوتاهمدت و حذف آنها در بلندمدت است. این موافقتنامه باهدف جلوگیری از افزایش 2 درجهای دمای کره زمین تا پایان قرن حاضر، خواستار کاهش انتشار گازهای گلخانهای انسانساخت شده است. چراکه بر اساس مبانی علمی موافقتنامه پاریس، این گازها عامل اصلی گرمایش زمین هستند. از سوی دیگر این موافقتنامه منابع انرژی نفت و گاز و زغالسنگ را عامل انتشار بیش از 60 درصد گازهای گلخانهای انسانساخت میداند. از همین رو صنایع نفت و گاز بیشترین آسیب را از ایجاد محدودیت در انتشار گازهای فوق خواهند دید.
* رویکرد موافقتنامه پاریس حذف منابع انرژی نفت و گاز است
تکیهبر این استدلالها برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای در حالی است که بسیاری دیگر از دانشمندان در جهان معتقد هستند که عامل اصلی گرمایش زمین فعالیتهای خورشیدی است نه گازهای گلخانهای انسانساخت. توجه ویژه موافقتنامه پاریس برای کاهش تولید و مصرف نفت و گاز را میتوان دربند 19 ماده 4 آن دید. مطابق بند مطرحشده استراتژی بلندمدت کشورها باید کاهش حداکثری گازهای گلخانهای باشد. کارشناسان معتقد هستند که این جزء با به حداقل رساندن تولید و مصرف نفت و گاز میسر میشود. به همین جهت است که کشورهای دارنده منابع انرژی تلاش کردهاند تا رفتاری متفاوت با اهداف موافقتنامه پاریس داشته باشند.
این کشورها، تلاش کردهاند تا از مزیتهای اصلی اقتصادی خود در مقابل کاهشهای مدنظر موافقتنامه پاریس حفاظت کنند. ازجمله این کشورها میتوان به روسیه، آمریکا، قطر و ونزوئلا اشاره کرد.
* تعهدات کاملاً مشروط ونزوئلا در موافقتنامه پاریس
کشور ونزوئلا بهعنوان دارنده بیشترین نفت ذخیرهشده و نیز بهعنوان یکی از رقبای اصلی ایران در اوپک، اجرای تعهدات خود در موافقتنامه فوق را به اجرای کامل تعهدات کشورهای توسعهیافته که عاملان اصلی افزایش انتشار گازهای گلخانهای هستند، مشروط کرده است. همچنین ونزوئلا سعی کرده است با ارائه تعهداتی در صنایع غیر راهبردی خود مانند شیشه و نیز زباله شهری، صنعت نفت خود را از آسیبهای موافقتنامه پاریس محفوظ نماید.
* تعهدات کیفی و غیرنفتی قطر
کشور قطر که یکی از رقبای ایران در بازارهای جهانی نفت به شمار میرود با هوشمندی و دقت بالا در مقابل موافقتنامه پاریس عمل کرده است. این کشور همزمان با الحاق به این موافقتنامه و اعلام همراستایی باسیاستهای بینالمللی در این حوزه با ارائه تعهداتی کیفی و خارج از حوزه نفت و گاز، توانسته است تنها مزیت اقتصادی خود را از کندی و یا توقف توسعه بازدارد.
* روسیه هنوز موافقتنامه پاریس را تصویب نکرده است
روسیه به دلایلی ازجمله نپذیرفتن مبانی علمی این موافقتنامه و نیز ضررهای اقتصادی در بلندمدت، موافقتنامه پاریس را تصویب نکرده است. ازآنجاکه روسیه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت و گاز است، اجرای این موافقتنامه میتواند تأثیر زیادی بر اقتصاد این کشور داشته باشد. همچنین این مسئله میتواند، «گاز» را بهعنوان اهرم فشار روسیه به کشورهای اروپایی از دست این کشور خارج نماید. از همین رو کشور روسیه در این مسیر بسیار محتاطانه عمل میکند.
* یکی از عاملان اصلی افزایش انتشار گازهای گلخانهای از موافقتنامه پاریس خارجشده است
آمریکا به عنوان دومین کشور منتشرکننده گازهای گلخانهای به دلیل حذف بیش از 6.5 میلیون شغل و نیز نپذیرفتن مبانی علمی گرمایش زمین پس از تائید اولیه موافقتنامه پاریس در سال 2017 اعلام کرد که از این موافقتنامه خارج میشود. آمریکا در حال حاضر از بزرگترین مصرفکنندگان و تولیدکنندگان نفت و میعانات آن در جهان است.
* رفتار متفاوت و عجیب ایران در موافقتنامه پاریس
رفتار هوشمندانه کشورهای ذکرشده در مقابل حذف اصلیترین مزیت اقتصادی خود در حالی است که مسئولان امر در ایران موضعی متفاوت دارند. سازمان محیطزیست در گزارش آسیبشناسی اقتصادی اجرای تعهدات ایران در موافقتنامه پاریس اعلام کرده است که این موضوع میتواند به میزان 15 درصد از ارزش تولید نفت و گاز کم کند. این در حالی است که وزارت نفت، موافق الحاق ایران به آن است. در همین راستا شمس الله شریعت نژاد دبیر کمیته محیطزیست کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی گفت: "وزارتخانههای نفت، نیرو و امور خارجه بر تصویب شدن توافق پاریس تأکید دارند."
در این شرایط ضروری است، جمهوری اسلامی ایران نیز با توجه به منابع انرژی فراوان موجود در کشور، با هوشمندی کامل با این معاهده مواجه شود و از ارائه هرگونه تعهد کمی قابل ارزیابی خودداری کند.
انتهای پیام/