به گزارش خبرگزاری تسنیم از تهران، میدان حسنآباد و خیابانهای اطراف آن مملو از خانههای تاریخی است که جاذبههای گردشگری بسیاری را در دل خود دارد که متأسفانه در هیاهوی زندگی مدرن و شهری ناشناخته ماندهاند، یکی از این خانههای قدیمی، موزه مقدم دانشگاه تهران و در حقیقت «خانه مقدم» از خانههای مجلل دوران قاجار متعلق به یکی از درباریان آن زمان بهنام محمدتقی خان احتسابالملک است که در سال 1379 بهعنوان یکی از آثار ملی ایران بهثبت رسیده است.
تولیت موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار دارد
خانه محمدتقی خان احتسابالملک که اکنون بهعنوان «خانه موزه مقدم» شناخته میشود زمانی در اختیار محسن مقدم یکی از دو فرزند احتسابالملک و همسر فرانسویاش سلما قرار میگیرد. محسن که استاد باستانشناسی دانشگاه تهران بود در زمان اقامت خود در منزل پدری کنار فعالیتهای علمی علاقه بسیاری به گردآوری آثار و اشیای تاریخی و فرهنگی ارزشمند داشت تا جایی که کاشی، قطعات سنگ تراشیدهشده و غیره را با الهام از فضاهای سنتی تاریخی بهنحو چشمگیری در جای جای این عمارت قدیمی نصب و علاوه بر آن کلکسیونی از پارچه، چپق و قلیان، سفالینه، شیشه، تابلوی نقاشی، مسکوکات، مهرها و اسناد تاریخی و غیره را نیز با نظم و ترتیب خاصی در خانه پدری نگهداری میکرد.
استاد مقدم در سال 1351 خانه پدری خود را بههمراه آثار نفیس گردآوریشده وقف دانشگاه تهران کرد و پس از مرگ استاد در سال 1366 و همسر ایشان در سال 1369 تولیت موزه مقدم در اختیار مستقیم دانشگاه تهران قرار گرفت.
آثار تاریخی موزه مقدم نمایشی از فرهنگهای گوناگون در دورههای تاریخی است
این خانه دارای بخشهای بسیار زیبایی است که شامل ساختمان بیرونی، زیرزمین، ایوان، سالن زمستانی، اتاق نشیمن و غیره است که با هم مرور میکنیم.
ساختمان بیرونی خانه موزه مقدم متشکل از دو بخش اتاق پیشخوان و اتاق پذیرایی است که اتاق پیشخوان در زمان حیات استاد مقدم بهعنوان اتاق جانبی سالن پذیرایی مورد استفاده قرار میگرفته است و اکنون بخشی از این اتاق به معرفی محسن مقدم و فعالیت کاری و علمی ایشان در قالب عکس و لوازم، و بخش دیگر به نمایش آثار تزئینی چوبی وسایل آشپزخانه و صندوقهای خانههای قدیمی اختصاص داده شده است.
اتاق پذیرایی نیز محل کار، فعالیتهای علمی و پذیرایی از مهمانان بوده است که در حال حاضر بخشی از آثار و اشیای تاریخی مجموعه موزه مقدم توالی و تسلسلی از آثار تاریخی ایران در این سالن بهنمایش گذاشته میشود که نشانگر فرهنگهای گوناگون در دورههای مختلف تاریخی است.
علاوه بر این در زیرزمین خانه مقدم حوضخانهای وجود دارد که در دوره مظفری همزمان با احداث خانه توسط احتسابالملک بهصورت حمام از آن استفاده میشده است که بعدها در زمان استاد مقدم تبدیل به یک انبار میشود و اکنون با بازسازی و مرمّت بهعنوان گنجینه آثار تاریخی موزه مورد استفاده قرار میگیرد.
اما ایوان خانه بهتنهایی زبان گویای دورههای تارخی معاصر ایران است که تزیینات این محل توسط محسن مقدم و با استفاده از کاشیهای کوباچه (چندرنگ) صفوی، آینهکاری زندیه و قاجار و کاشیهای معرق قاجار و پهلوی اول صورت گرفته است، همچنان که سالن زمستانی و یا اتاق قاجار نیز با گچبریهای زندیه از اصفهان، شومینهای از قصر فیروزه و غیره تزئین شده است.
اتاق نشیمن نیز از دیگر بخشهای خانه مقدم است که بهعبارتی اتاق نشیمن زندگی محسن مقدم و همسرشان بوده است، در حال حاضر در این اتاق علاوه بر نقاشیهای صفویه و قاجاریه که توسط هنرمندان مشهوری چون رضا عباسی، صنیعالملک غفاری، آقابزرگ شیرازی و غیره در موضوعات مختلف بهتصویر کشیده شده است تعدادی قلمدان، جعبه و نیز نقاشیهایی که توسط استاد مقدم کشیده شده بهنمایش درآمده است.
ساختمان اربابی یا برج نیز که دارای زیبایی شگفتانگیزی است در زمان حیات محسن مقدم در سال 1345 با کمک دکتر ابوالقاسمی از شاگردان ایشان در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بهشکل قلعههای قرون وسطای اروپا ساخته شد. استاد مقدم سعی بر این داشته تا در این محل بخشی از هنرهای مردمی ایران را بهنمایش بگذارد، این ساختمان بخشهای مختلفی چون اتاق کدخدا، حمام کوچک و خانگی با کاشیهای قاجاری با مضمون استحمام، اتاق صدف مزّین با انواع صدفهای دریایی و قطعهسنگهای تزئینی و زیرزمین با تزئینات سفال را در بر میگیرد.
خانه موزه مقدم امروز به یکی از جاذبههای زیبای تهران تبدیل شده است که گردشگران میتوانند از نزدیکترین ایستگاه متروی حسنآباد که 500 متر از آن فاصله دارد برای بازدید از این جاذبه تاریخی استفاده کنند.
گزارش: سیدعلی میررضوی
انتهای پیام/*