به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، کلمهى فتنه بهمعناى گداختن طلا براى جدا کردن ناخالصىهاى آن است و چون در حوادث و سختىها، جوهرهى انسان از شعارهاى دروغین جدا مىشود، حوادث و آزمایشها را «فتنه» مىگویند، لذا حوادث را نباید تصادف پنداشت؛ همه اسباب آزمایش انسانهاست، همچنین دلیل آزمایشهاى الهى، عینى و محقّق شدن علم ازلى خداوند و جدا شدن مؤمنان واقعى و شکوفا شدن استعدادهاى درونى و بهفعلیت رسیدن آنهاست. (تفسیر نور قرائتی، ج7، ص112)
خداوند در آیات دوم و سوم سوره عنکبوت درباره به فتنه افکندن انسانها جهت تمییز جایگاهشان نسبت به یکدیگر میفرماید: أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لایُفْتَنُونَ؛ آیا مردم گمان کردهاند، همین که بگویند: ایمان آوردیم، رها مىشوند و [بهوسیله جان، مال، اولاد و حوادث] مورد آزمایش قرار نمىگیرند؟ وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبینَ؛ در حالى که بدون تردید کسانى را که پیش از ایشان بودند آزمودیم تا خداوند کسانى را که راست گفتند و دروغگویان را (نیز) معلوم کند.
از این جهت یکی از فلسفههای فتنهها و آزمونهای الهی جداسازی و تمییز افراد و گروهها از یکدیگر است تا جایی که آنچه پیشِروی افراد قرار میگیرد دو گروه حق و باطل است. امیرالمؤمنین(ع) درباره این نوع غربالگری در اولین خطبه خویش پس از بیعت مردم در سال 35 هجری فرمود:
«آنچه مىگویم بهعهده مىگیرم، و خود به آن پایبندم. کسى که عبرتها براى او آشکار شود و از عذاب آن پند گیرد، تقوا و خویشتندارى او را از سقوط در شبهات نگه مىدارد.
آگاه باشید، تیرهروزىها و آزمایشها، همانند زمان بعثت پیامبر بار دیگر به شما روى آورد. سوگند به خدایى که پیامبر صلّى اللّه علیه و آله و سلّم را بهحق مبعوث کرد، سخت آزمایش مىشوید، چون دانهاى که در غربال ریزند، یا غذایى که در دیگ گذارند به هم خواهید ریخت، زیر و رو خواهید شد، تا آن که پایین به بالا و بالا به پایین رود، آنان که سابقهاى در اسلام داشتند و تاکنون منزوى بودند، بر سر کار مىآیند و آنها که بهناحق، پیشى گرفتند، عقبزده خواهند شد؛ ذِمَّتِی بِمَا أَقُولُ رَهِینَةٌ وَ أَنَا بِهِ زَعِیمٌ، إِنَّ مَنْ صَرَّحَتْ لَهُ الْعِبَرُ عَمَّا بَیْنَ یَدَیْهِ مِنَ الْمَثُلَاتِ حَجَزَتْهُ التَّقْوَى عَنْ تَقَحُّمِ الشُّبُهَاتِ، أَلَا وَ إِنَّ بَلِیَّتَکُمْ قَدْ عَادَتْ کَهَیْئَتِهَا یَوْمَ بَعَثَ اللَّهُ نَبِیَّهُ؛ وَ الَّذِی بَعَثَهُ بِالْحَقِّ لَتُبَلْبَلُنَّ بَلْبَلَةً وَ لَتُغَرْبَلُنَّ غَرْبَلَةً وَ لَتُسَاطُنَّ سَوْطَ الْقِدْرِ حَتَّى یَعُودَ أَسْفَلُکُمْ أَعْلَاکُمْ وَ أَعْلَاکُمْ أَسْفَلَکُمْ وَ لَیَسْبِقَنَّ سَابِقُونَ کَانُوا قَصَّرُوا وَ لَیُقَصِّرَنَّ سَبَّاقُونَ کَانُوا سَبَقُوا، وَاللَّهِ مَاکَتَمْتُ وَشْمَةً وَ لَاکَذَبْتُ کِذْبَةً وَ لَقَدْ نُبِّئْتُ بِهَذَا الْمَقَامِ وَ هَذَا الْیَوْمِ.
همان طور که از فحوای کلام امیرالمؤمنین(ع) برمیآید، این نوع آزمونهای خداوند در تمام زمانها و مکانها مصداق دارد و تقریباً میتوان گفت یکی از سنتهای همیشگی خداوند اینچنین است که خوبان را جایگزین بدان کند و از دیگر سو اهل باطل را به حاشیه بکشاند و در واقع یک نوع جداسازی بین آنها ایجاد کند. در طول تاریخ بشریت کم نبودند افراد ناصالح و ناسالمی که در مسند قدرت به فتنهانگیزی و فساد میپرداختند و اطرافیان خویش را نیز آلوده به انواع فسادها میکردند، اما عاقبتشان چیزی جز نابودی و رسوایی نبود.
انتهای پیام/*