به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، از مهمترین اعمال ماه مبارک رمضان، روزهداری یا صوم است که خداوند آن را در یک آیه از آیات قرآن برای اهل ایمان واجب کرد. در این باره در آیه183 سوره بقره میفرماید: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ؛ اى اهل ایمان، روزه بر شما مقرّر شده، همان گونه که بر پیشینیان شما مقرّر شد امید که تقوا بورزید».
در این آیه کلمه "کتابت" معنایش معروف است، اما گاهى کنایه از واجب شدن عملى و یا تصمیم بر عملى و یا قضاى حتمى که بر چیزى رانده شده، مىشود. کلمه "صیام" و کلمه "صوم" در لغت، مصدر و به معناى خوددارى از عمل است؛ مثلاً صوم از خوردن، و صوم از نوشیدن و از جِماع و از سخن گفتن و راه رفتن و امثال آن به معناى خوددارى از آنهاست و چه بسا در معناى آن این قید را اضافه کرده باشند که به معناى خوددارى از خصوص کارهایى است که دل آدمى مشتاق آن باشد و اشتهاى آن را داشته باشد. همچنین معناى صوم در اصل لغت، خوددارى از خصوص چنین کارهایى بوده، و اما بعدها در شرع در خصوص خوددارى از کارهاى معینى استعمال شده و آن هم خوددارى از طلوع فجر تا مغرب و توأم با نیت است و منظور از" الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ" امتهاى گذشته و قبل از ظهور اسلام است، امتهاى انبیاء قبل، چون امت موسى و عیسى و غیر ایشان است.
تقوا، به معناى خویشتندارى از گناه است. بیشتر گناهان، از دو ریشه غضب و شهوت سرچشمه مىگیرند و روزه، جلوى تندىهاى این دو غریزه را مىگیرد و لذا سبب کاهش فساد و افزایش تقواست. همچنین روزه، اراده انسان را تقویت مىکند. کسى که یک ماه نان وآب وهمسر خود را کنار گذاشت، مىتواند نسبت به مال وناموس دیگران خود را کنترل کند.
نکته مهم در این آیه، توجه به بُعد معنوی روزه است که همان کسب تقواست و این در مقابل جریانی قرار دارد که مدام فوائد جسمانی آن را پررنگ میکند تا حدی که انسان از فلسفه معنوی آن غافل میشود؛ لذا اولویت در پرداختن به فلسفه روزه، بررسی ابعاد معرفتی و ایمانی آن است. از این جهت است که وقتی یک یهودی از پیامبر درباره روزه و پاداش روزهدار پرسید، حضرت فرمود: خداوند بر امت من آن را واجب کرده؛ سپس پیامبر این آیه را تلاوت کرد: «کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیامُ کَما کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُون» و بعد به آثار معنوی آن اشاره کرده و فرمود: هر مؤمنى که ماه رمضان براى امر خدا روزه بدارد به امید ثواب هفت امتیاز دارد:
1- پیکرش از حرام زدوده مىشود 2- به رحمت خدا نزدیک میشود 3- کفاره خطاى آدم را پرداخته 4- ناراحتیهاى مرگ بر او آسان مىشود 5- ایمنى از گرسنگى و تشنگى در روز قیامت است 6- خداوند به او براتى از آزادى آتش جهنم مىدهد 7- از میوههاى بهشت به او مىخوراند.
منابع:
ترجمه تفسیر المیزان، ج2، ص7
تفسیر نور، ج1، ص281
انتهایپیام/