خطر انقراض در کمین گیاهان خوراکی کردستان/ مردمانی که حتی پول خرید گیاه بهاری را ندارند
برداشت‌های بی‌رویه سبب شده که گیاهان خوراکی بهاری در استان کردستان در معرض خطر و احتمال بالای انقراض قرار گیرند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج، همزمان با فرا رسیدن فصل بهار سفره زاگرس‌نشینان و مردم کردستان نیز بهاری و مصرف گیاهان خوراکی که جزو عادت دیرین مردم این خطه است آغاز می‌شود اما متأسفانه هر ساله برداشت بی‌رویه این گیاهان خوراکی خودرو به همراه برداشت نادرست باعث کمیابی برخی از گونه‌های گیاهی شده و بسیاری از آنها نیز در معرض خطر انقراض قرار دارند اما این تنها مسئله نیست.
این گیاهان خوراکی و دارویی در دامنه‌های زاگرس به صورت کاملاً خودرو رشد می‌کنند و هزینه‌ای جهت کاشت آن صرف نمی‌شود اما متأسفانه امسال شاهد افزایش چشمگیر قیمت آنها در بازار هستیم و چون مردم تحت فشار اقتصادی و قربانی بی‌نظارتی مسئولان بر بازار شده‌اند، حتی توانایی خرید این محصولات را ندارند و این امر باعث حذف شدن گیاهان بهاری از سبد غذایی آنها شده است.
سفره سنندجی‌ها با گرانی مواد غذایی کوچک‌تر شد؛ نبود نظارت گرانی را به بازار گیاهان بهاری رساند
«زیبا رسولی» یکی از شهروندان سنندجی با ابراز گله‌مندی از گرانی این گیاهان به خبرنگار تسنیم گفت: گیاهان بهاری فصل بهار خواص بسیار زیادی دارد، هر ساله علاوه بر مصرف آن در فصل بهار برخی از آنها را نیز برای مصرف در زمستان بسته‌بندی می‌کردم اما امسال قیمت‌ها زیاد شده و دیگر توانایی خریدن نداریم.
وی با بیان اینکه سفره سنندجی‌ها با گرانی مواد غذایی کوچک‌تر شده است، افزود: این گیاهان کاملاً خودرو رشد می‌کنند و بجز حمل و نقل هزینه‌ای صرف آن نمی‌شود اما سؤال اینجاست که دلیل این همه گرانی چیست؛ چرا مسئولان در خواب غفلت به سر برده و بر روی قیمت‌ها نظارت دقیقی انجام نمی‌دهند؟
شهروند سنندجی با بیان اینکه نبود نظارت مسئولان گرانی را به بازار گیاهان بهاری رسانده است،گفت: بسیاری از شهروندان سنندجی که توانایی خرید گوشت و مرغ را ندارند از این گیاهان به عنوان جایگزین این مواد استفاده می‌کنند اما هم‌اکنون به‌دلیل افزایش قیمت‌ها حتی قدرت خرید گیاه را ندارند.
برداشت بی‌رویه گیاهان بهاری، زنگ خطری برای تخریب مراتع
«امید معینی نقشبندی» دکتری حوزه طب سنتی و مکمل که 20 سال است در این حوزه فعالیت مستمر دارد در خصوص گیاهان خوراکی و دارویی می‌گوید: گیاهان دارویی و خوراکی هر سال در مناطق زاگرس‌نشین رشد می‌کند و در میان عامه مردم طرفداران فراوانی دارد، این گیاهان برای سیستم دفاعی و دستگاه گوارش بسیار مفید و در آرامش اعصاب تأثیر مثبت و به تسویه خون کمک می‌کند.
وی افزود: متأسفانه افرادی که گیاهان را برداشت می‌کنند بخاطر افزایش وزن و کسب درآمد بیشتر آنها را از ریشه برداشت کرده و این امر باعث فرسایش خاک و از بین رفتن گیاهان می‌شود.
این کارشناس طب سنتی و گیاهان دارویی گفت: در طول این سال‌ها با وجود برداشت‌های مکرر هیچ‌گاه پیش نیامده افراد به صورت خودجوش و یا دستگاه‌های مرتبط بذر این گیاهان را برای رشد مجدد در مکان‌هایی که برداشت انجام شده، بکارند.
وی ادامه داد: متأسفانه برخی افراد با برداشت اشتباه و بی‌رویه گیاهان بهاری و تنها با هدف کسب درآمد، بزرگترین لطمه را به مراتع می‌زنند، به طوریکه در آینده نزدیک اثری از این گونه گیاهان نخواهد ماند و نسل آینده نمی‌تواند از خاصیت و فواید آنها بهره‌مند شود.
نقشبندی با ارائه چند راهکار در راستای حفظ این منابع ارزشمند تصریح کرد: محیط زیست باید در این‌باره برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشد. چراکه کردستان دارای جغرافیای معین و مشخصی است و باید مناطق رویش گیاهان شناسایی و مدیریت شوند و این نوع گیاهان در این مناطق کشت شود.
دکتری حوزه طب سنتی و مکمل یادآور شد: فعالان این عرصه و ارگان‌های مرتبط با مطالعه و بومی کردن بذر این گیاهان می‌توانند به رشد مجدد آنها و ایجاد اقتصاد پایدار کمک و از انقراض گیاهان جلوگیری کنند.
نقشبندی افزود: رسانه‌ها نیز می‌توانند نقش مفیدی را در آموزش صحیح برداشت این نوع گیاهان داشته باشند تا خشم طبیعت دامنگیر مردم نشود.
دلایل افزایش قیمت گیاهان خوراکی بهار در سنندج
مسئول بهره‌برداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان نیز پیرامون موضوع گزارش می‌گوید: گیاهان خوراکی و دارویی فصل بهار کاملاً خودرو است اما به‌دلیل برخی هزینه‌های برداشت و حمل و نقل و نوبر بودن آنها در ابتدا قیمت بالایی دارند.
پیام شریفی با بیان اینکه اداره‌کل منابع طبیعی متولی حفاظت از خاک و برداشت صحیح گیاهان است، افزود: یکی از مشکلات مهم در این عرصه برداشت نادرست این نوع گیاهان است و تا زمانیکه هر شخصی به خوبی اهمیت منابع طبیعی را درک نکند این امر محقق نخواهد شد.
وی گفت: در برخی از گیاهان پیازدار که خود پیاز عامل رشد و تکثیر مجدد است باید پیاز گیاه داخل خاک باقی بماند اما متأسفانه تمامی آنها از ریشه برداشت می‌شود.
مسئول بهره‌برداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان با اشاره به راه‌حل‌های صحیح برداشت گیاهان تاکید کرد: مردم نباید در یک منطقه تمام گیاهان را برداشت کنند و از هر گونه تعدادی برای تکثیر باقی بماند؛ در فصل بهار از 15 اردیبهشت‌ماه به بعد دام‌ها وارد مراتع شود چراکه قبل از این موعد خاک نرم و با ورود دام به مرتع خاک آن فشرده و غیر قابل بارور خواهد شد و همین امر در تسریع سیلاب نقش اساسی دارد.
وی ادامه داد: به‌دلیل برداشت‌های بی‌رویه در سال‌های گذشته، منابع طبیعی امسال در هر شهرستان یک تعاونی دائر کرده و متناسب با شرایط منطقه و شرط برداشت اصولی مجوز برداشت محدود داده و باید تمام امورات در قالب تعاونی انجام شود.
شریفی افزود: با تشکیل تعاونی‌ها و نظارت بر فعالیت آنان از برداشت بی‌رویه، غیر اصولی و انحصاری برخی از افراد خاص جلوگیری و در صورت بروز تخلف از طریق مراجع مرتبط با افراد خاطی برخورد می‌شود.
وی اذعان کرد: وجود دلال‌ها و قاچاق گیاهان بهاری یکی از مشکلات و چالش‌های پیش روی این عرصه است بطوریکه بر قیمت و برداشت بی‌رویه تأثیرگذار و قیمت گیاهان را افزایش داده است.
مسئول بهره‌برداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان در پاسخ به این سؤال که آیا با قاچاق این محصولات مقابله نمی‌شود، اظهار کرد: منابع طبیعی برای مقابله با قاچاق، تعاونی‌ها را در هر شهرستان دائر کرده و تا حد امکان با صادرات بی‌رویه مخالفت می‌کند و نیاز مردم استان را در اولویت قرار می‌دهد.
وی با بیان اینکه صادرات بی‌رویه گیاهان باعث برداشت بیش از حد می‌شود، اضافه کرد: اگر کسی قصد صادر این محصولات را به خارج از کشور داشته باشد باید از طریق مراجع قضایی، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور مجوز صادرات محصول را دریافت و هزینه‌های در نظر گرفته شده را پرداخت کند.
شریفی اذعان کرد: منابع طبیعی به تنهایی نمی‌تواند با قاچاق و افزایش قیمت‌های عرضه این محصولات مقابله کند و باید ارگان‌های مرتبطی همچون گمرک، اتاق بازرگانی، جهاد کشاورزی، صنعت و معدن، تعزیرات حکومتی همراهی کنند.
مسئول بهره‌برداری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان با اشاره به قیمت بالای گیاهان خوراکی و دارویی و عرضه آن در بازار خاطرنشان کرد: جهاد کشاورزی و تعزیرات حکومتی به صورت مستقیم می‌توانند بر قیمت عرضه این گیاهان در بازارهای داخلی نظارت داشته باشند.
گرچه حضور پر رنگ مسئولان در بازار و نظارتی بر قیمت‌های گیاهان خوراکی بهاری در سنندج مشاهده نمی‌شود اما حداقل توصیه می‌شود با توجه به نقش ارزشمند و تأثیرگذار مراتع در ابعاد متعدد زیست محیطی و اقتصادی جامعه اجتماعی، متولیان بیش از گذشته برای مدیریت مراتع اهمیت قائل شوند تا بلکه از تبعات منفی آن در بخش‌های مختلف اجتناب گردد.
انتهای پیام/ن
