به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، بر اساس آیات و روایات اندیشه مهدویت در طول تاریخ بشریت همواره یکی از مهمترین دغدغههای خوبان بشر یعنی انبیا و رسولان الهی بوده است تا جایی که با یک نگرش تمدنی به تاریخ انبیاء و رسولان، اتصال جریان نبوت به مهدویت را خواهیم یافت. بخشهایی از آیات کتب آسمانی ادیان، به ویژه «عهدین» اختصاص به موضوع آخرالزمان و منجیگرایی دارد؛ قرآن از این مسأله مستثنی نیست. بر اساس پژوهشهای صورتگرفته بیش از 1000 آیه از آیات قرآن با توجه به روایات ذیل آنها، اختصاص به مسأله مهدویت دارد که از آنها با عنوان آیاتالمهدی(عج) یاد میشود.
در این بین اهلبیت عصمت و طهارت(ع) به عنوان بانیان اصلی امر ظهور یا به تعبیری «صاحبان امر» در راستای تبیین و تفسیر آموزههای مهدویت تلاشهای متعدد حدیثی و تفسیری انجام دادند. بیان ویژگیهای عصر غیبت، آخرالزمان و عصر ظهور از مهمترین موضوعات روایی شیعه شناخته میشود. شناخت این ویژگیها از آن رو برای ما اهمیت دارد که حداقل تصویری از وقایع آینده پیش روی بشریت در برابر ما قرار میدهد و در صورت تبیین معارف آن، جامعه آمادگی لازم جهت ورود به صحنههای سخت آخرالزمان را خواهد یافت و از دیگر سو با الگوهای مناسب آشنا خواهد داشت. در این باره نمونهای از روایات مهدویت امام حسن مجتبی(ع) را میخوانیم.
امام حسن(ع) ضمن حدیث مطوّلی درباره علل انجام انعقاد عهدنامه با معاویه فرمود:
... خداوند در آخرالزمان، هنگامی که دنیا مردم را در فتنه و بلا قرار داده و هنگام جهل و نادانی مردم، مردی را مبعوث کند که به وسیله ملائکه او را یاری و تأیید کرده و یارانش را حفظ میکند و با آیات و نشانههای خود او را یاری میکند و او را بر اهل زمین پیروز کرده تا آنکه همه به رضایت یا کراهت مطیع او خواهند شد؛ یَبْعَثَ اللَّهُ رَجُلًا فِی آخِرِ الزَّمَانِ وَ کَلَبٍ مِنَ الدَّهْرِ وَ جَهْلٍ مِنَ النَّاسِ، یُؤَیِّدُهُ اللَّهُ بِمَلَائِکَتِهِ، وَ یَعْصِمُ أَنْصَارَهُ وَ یَنْصُرُهُ بِآیَاتِهِ، وَ یُظْهِرُهُ عَلَى الْأَرْضِ حَتَّى یَدِینُوا طَوْعاً وَ کَرْهاً
زمین را از عدل و نور و برهان (و هدایت) پر میکند. تمام اهل زمین تسلیم او شده و کافری باقی نمیماند، جز آنکه به او ایمان میآورد و شخص بدسرشت و ناپاک یافت نخواهد شد جز آنکه صالح و پرهیزگار میشود. درندگان در حکومت او در آرامش بوده و زمین نباتات خود را ظاهر کرده و آسمان برکاتش را نازل میکند، و گنجها برای او آشکار شده و چهل سال بر شرق و غرب جهان حکومت خواهد کرد، خوشا به حال کسی که او را در آن روزها درک کرده و سخنانش را بشنود؛ یَمْلَأُ الْأَرْضَ عَدْلًا وَ قِسْطاً وَ نُوراً وَ بُرْهَاناً، یَدِینُ لَهُ عَرْضُ الْبِلَادِ وَ طُولُهَا، حَتَّى لَا یَبْقَى کَافِرٌ إِلَّا آمَنَ وَ لَا طَالِحٌ إِلَّا صَلَحَ، وَ تَصْطَلِحُ فِی مُلْکِهِ السِّبَاعُ، وَ تُخْرِجُ الْأَرْضُ نَبْتَهَا، وَ تُنْزِلُ السَّمَاءُ بَرَکَتَهَا، وَ تَظْهَرُ لَهُ الْکُنُوزُ، یَمْلِکُ مَا بَیْنَ الْخَافِقَیْنِ أَرْبَعِینَ عَاماً، فَطُوبَى لِمَنْ أَدْرَکَ أَیَّامَهُ وَ سَمِعَ کَلَامَهُ (الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی)، ج2، ص191)
امام حسن مجتبی(ع) در این روایت، بروز فتنههای متعدد و جهالت مردم را به عنوان دو ویژگی دوران آخرالزمان معرفی میکند. از این منظر و در صورت کلی از منظر آموزههای ادیان، تصور اینکه دنیا تا قبل از ظهور باید در نهایت صلح و آرامش باشد تصور صحیحی نیست بلکه بر اساس آموزههای وحیانی دنیا تا قبل از ظهور همانند جبههای است که در یک طرف آن سپاه اهل ایمان و در طرف دیگر آن سپاه کفر است. در یک سو لشکری از نور و در سوی دیگر لشکری از ظلمت است و حق همواره در تقابل با باطل است. این مسئله نیز مورد تأیید آیات متعددی از قرآن درباره ویژگیهای آخرالزمان قرار دارد. نزول عیسی(ع) از آسمان جهت مبارزه با دجال و دجالیان، رجعت برخی خوبان درگاه الهی در مقطعی از آخرالزمان برای تقابل با سپاه کفر، هجوم یأجوج و مأجوج گوشهای از مفاهیم قرآنی درباره بحث آخرالزمان است.
امام حسن(ع) در فراز بعدی اشاره به ظهور امام عصر(عج) و تأیید ایشان توسط ملائک و حفظ یاوران حضرت از عداوت دشمنان دارند. این مسئله حاکی از تدارک لشکری از آسمانها و زمین برای مأموریتی عظیم است؛ مأموریتی که طیّ آن کفر و بدیها نابود شده و صلح و امنیت همراه با نعمات بهشتی جایگزین آن میشود.
در فراز بعدی امام حسن(ع) اشاره به برکات عصر ظهور دارند. بر این اساس، گسترش عدل، اسلام آوردن مردم دنیا، ایمان اهل کفر به امام عصر(عج)، نزول برکات از آسمان و زمین و بهبود وضعیت اقتصادی مردم ویژگیهایی است که امام حسن(ع) درباره برکات عصر ظهور معرفی میکنند. لازم به ذکر است گاهی احادیث در تکمیل سایر روایات دیگر است و در شرایطی مناسب است در کنار یکدیگر دیده شوند. به عنوان نمونه در این روایت از ایمان اهل کفر به امام عصر(عج) سخن به میان آمده است، در حالی که به طور قطع تا قبل از آن، کافران و حتی منافقانی که دارای خباثتی عمیق هستند از دم تیغ یاوران حضرت کذشته و کشته میشوند.
انتهایپیام/