به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، هیچ کس حتی رئیس جمهور پیشین قزاقستان، نورسلطان نظربایف، انتظار نداشت که انتقال قدرت پس از 30 سال اقتدار وی کاری آسان باشد. با وجود انصراف از ریاست جمهوری، نظربایف همچنان به عنوان قدرت حاکم در قزاقستان باقی خواهد ماند تا اطمینان حاصل کند که اتفاقات بدتری برای کشورش نخواند افتاد.
اما حوادثی که پس از 19 مارس اتفاق افتاد، یعنی زمانی که نظربایف استعفا داد و کاظم جومارت توکایف به عنوان رئیس جمهور موقت انتخاب شد و نیز تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در 9 ژوئن سال جاری میلادی، اختلافات و شکاف های سیاسی برجسته ای را در این جمهوری آسیای میانه ایجاد کرد.
وضعیت فعلی مشکلات حل نشده ای در رابطه با حکومت قزاقستان را برجسته کرده که با خیز بازیگران سیاسی و مذهبی برای بهره برداری از این کاستی ها ممکن است به ایجاد تنش های سیاسی و اجتماعی در این کشور منجر شود. در حال حاضر، نظربایف و توکایف احتمالا قادر خواهند بود تا وضعیت را کنترل کنند اما در بلندمدت، ممکن است با چالش های بیشتری مواجه شوند.
در هفته های گذشته، معترضان با حضور در خیابان های پایتخت و دیگر شهرهای بزرگ خواستار تغییرات در حکومت این کشور شده اند. برخی از تظاهرکنندگان به علت تغییر نام پایتخت قزاقستان از آستانه به نورسلطان که از طرف توکایف برای بزرگداشت نظربایف صورت گرفت اعتراض داشتند؛ اما بیشتر آنها از این واقعیت که تقریبا تمام سیاست های نظربایف هنوز در جای خود قرار دارند، ابراز نارضایتی می کنند.
علاوه بر این، توکایف رئیس جمهور موقت نام مستعار "نظربایفِ کوچک" را کسب کرده است، دارای مقامی رسمی با همان موقعیت اما بدون قدرت مشابه است. در واقع توکایف کسی است که توانسته تقریبا همه کسانی که منتظر کناره گیری حقیقی نظربایف از قدرت بودند را ناامید کند.
این تظاهرات ها با دستگیری های گسترده سرکوب شده است. مقامات دولتی مختار ابلیازف بانکدار و وزیر انرژی سابق و از مخالفان نظربایف را متهم به سازماندهی این اعتراضات کرده اند، امری که از سوی وی تکذیب شد.
دولت برای جلوگیری از ساطماندهی مخالفان و معترضین حتی دسترسی به اینترنت را قطع کرد. مقامات قزاقستان اعلام کردند که 80 تظاهر کننده را دستگیر کرده اند، که عمدتا جوانان و زنان دارای فرزندان متعدد هستند که خواستار یارانه های بیشتر دولتی میباشند.
اما فعالین اپوزیسیون می گویند که میزان واقعی بازداشت شدگان بسیار بیشتر است و دولت برای پنهان کردن تعداد زیاد مخالفین حکومت آمار درستی اعلام نمی کند.
با کناره گیری نظربایف از قدرت بسیاری از قزاقستانی ها انتظار داشتند که حداقل در ظاهر این کشور در مسیر دموکراتیزه شدن تزئینی مانند آنچه در برخی از جمهوری های سابق شوروی پس از سقوطش در 1991 رخ داد، حرکت کند. با این حال این اتفاق نیفتاد.
در عوض، توکایف سیستم نظظربایف را تنها با اندکی تغییرات حفظ کرده است. بسیاری از این تغییرات نیز در جهت منفی بوده است. برای مثال توکایف برای اطمینان از وفاداری نیروهای پلیس به خودش، حقوق آنها را افزایش داد، امری که حتی شخص نظربایف خواستار به تعویق افتادن آن بود.
با این حال، برخی از تحلیلگران معتقدند که توکایف زمان کافی برای نشان دادن شخصیت واقعی اش نداشته و تا زمانی که به طور رسمی به ریاست جمهوری قزاقستان انتخاب نشود، نمی تواند سیاست های خودش را اعمال کند. اما اغلب مطمئن هستند که توکایف هرگز مستقل نخواهد بود چراکه نظربایف و اعضای خانواده اش از جمله دخترش داریگا نظربایوا اهرم های واقعی قدرت در این کشور را حفظ می کنند.
اکثر تظاهرکنندگان در شهرها به نظر می رسد افرادی هستند که به دنبال قزاقستانی بیشتر سکولار و دمکرات هستند اما گروه های دیگری نیز هستند که از فرصت پیش آمده استفاده کرده و اعتراضات و خواسته های خود را مطرح می کنند.
گروه نخست مسلمانان قزاقستان هستند که خصوصاً در مناطق روستایی فعال تر شده اند. در پاسخ به فعالیت های این گروه، اداره روحانیت مسلمان قزاقستان به عنوانی سازمانی دولتی-دینی که بر فعالیتهای رسمی اسلامی در این کشور نظارت می کند به مردم مسلمان هشدار داده است که در برابر تحریکات ضددولتی فعالین افراط گرا خصوصاً در ماه مبارک رمضان مراقب باشند.
این اداره از اینکه جوانان ممکن است به علت بی تجربگی جذب این گروه ها شوند ابراز نگرانی کرده و از همه قزاقستانی ها خواست که در برابر تبلیغات دینی هشیار باشند و از هرگونه کمک مالی به این "پیامبران دروغین" خودداری کنند (1).
گروه دوم شامل ملی گرایان قزاق است. این گروه با پخش یک فیلم سینمایی جدید که موضوع آن سختی ها و زجرهایی است که اجدادشان از یک قحطی سازمان یافته از سوی روسیه متحمل شدند، به دامنه فعالیت هایشان افزوده اند.
در اوایل دهه 1930 میلادی مردم قزاقستان به دلیل عملیات های شوروی متحمل یک قحطی سنگین شدند. برخی از مقامات قزاقستانی نگران هستند که این فیلم باعث ایجاد اختلاف میان قزاقها و روس تبارها شود.
سومین و آخرین گروه نیز شامل روس تبارها است. گرچه جامعه روس تباران قزاقستان به دلیل افزایش روند مهاجرت روسها از این کشور روز به روز در حال کاهش است اما هنوز گروه قابل توجهی از آنها در داخل و خارج از قزاقستان باقی مانده اند و تقریباً گروهی یکپارچه را تشکیل می دهند. برخی از پژوهشگران معتقدند که احتمال تغییرات رادیکال در جریان انتقال قدرت از نظربایف در قزاقستان می تواند باعث بسیج جامعه روس تباران در این کشور شود (2).
ترکیب تمامی این مشکلات باعث حساس شدن انتخابات آتی ریاست جمهوری قزاقستان که قرار است در تاریخ 9 ژوئن برگزار گردد شده است. رقابت بین 6 نامزد ریاست جمهوری به همراه توکایف تا همین زمان باعث مسائل و مشکلات سیاسی-اجتماعی سیستماتیک در قزاقستان شده و با مناظرات میان این نامزدها در روزهای آینده شعله ور تر هم خواهد شد. هدف این اعتراضات مقابله با توکایف و همچنین نظربایف است.
قزاقستان در حال حاضر با اولین انتخاباتی طی چند دهه اخیر روبرو است که نورسلطان نظربایف در آن حضور ندارد. در انتخابات گذشته نظربایف به طور معمول با 90 درصد آرا پیروز انتخابات اعلام می شد. توکایف با وجود اینکه می تواند بر روی برگزارکنندگان انتخابات حساب باز کند اما احتمالاً نمی تواند درصد آرای نظربایف را کسب کند.
این امر به احتمال زیاد به ضرر نظربایف و احتمالا موجب خشم بسیاری از حامیان پیشرفت قزاقستان خواهد شد. کسب اکثریت آرا در حدود 65 تا 70 درصد نیز خطرات دیگری به همراه خواهد داشت؛ چرا که احتمالا شهروندان قزاقستانی به این نتیجه خواهند رسید که وزن اپوزیسیون در این کشور زیاد است و توکایف از اقتدار کافی برخوردار نیست.
در این حالت، قزاقستان پس از انتخابات ریاست جمهوری احتمالا به اعتراضات و تظاهرات بیشتری روبرو خواهد شد و ثبات این کشور که نظربایف برای ایجاد آن سال ها تلاش کرده بود متزلزل خواهد شد و در میان گروه های داخلی و خارجی از این فرصت بیشترین استفاده و سود را خواهند برد.
1. http://ca-news.org/print:1545699
2. https://camonitor.kz/32369-kak-kazahstanskie-russkie-otnosyatsya-k-putinu-i-k-ego-politike.html
انتهای پیام /