به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، نیروگاه برق شهید مفتح، واقع در دشت کبودراهنگ، در کیلومتر 45 جاده همدان - تهران، یکی از نیروگاههای ایران با ظرفیت تولید هزار مگاوات است که اجرا و ساخت تجهیزات اصلی آن توسط شرکت صنایع سنگین میتسوبیشی ژاپن انجام شده است.
سوخت اصلی این نیروگاه گاز طبیعی است و در برخی مواقع از مازوت استفاده میشود. 60 درصد برق تولیدی این نیروگاه در استان همدان مصرف و 40 درصد مابقی نیز به استانهای همجوار ارسال میشود.
عملیات اجرایی این نیروگاه در سال 69 آغاز و پس طی مراحل نصب و راه اندازی تجهیزات، واحد اول در هشتم تیر ماه 73، واحد دوم در هشتم دیماه 73،واحد سوم در یکم تیرماه 74 و واحد چهارم در نوزدهم آذرماه 74 به شبکه سراسری متصل شد.
از آنجا که فرایند تولید برق در این نیروگاه و نیز برجهای خنک کننده آن نیاز به آب خام فراوانی دارد چندین حلقه چاه عمیق برای تامین آب مورد نیاز در اطراف نیروگاه حفر شد و سالانه بین 12 تا 15 میلیون مترمکعب آب از این چاهها برداشت میشد. از قضا با گذشت چند سال از آغاز به کار این نیروگاه دشت کبودراهنگ همدان نیز با پدیده فروچالهها دست به گریبان شد.
تولد فروچالهها با گذشت چند سال از فعالیت نیروگاه
برداشت و مصرف روزافزون از سفرههای آب زیرزمینی به بهانههای مختلف اعم از کشاورزی، شرب و صنعت با حفر چاههای عمیق و نیمه عمیق مجاز و غیرمجاز و همراه شدن آن با خشکسالی دهه اخیر موجب کاهش و افت سطح منابع آبی زیرزمینی و در پی آن نشست دشتها و ایجاد چالههایی با قطر و عمق زیاد در سطح دشتهای کشور از جمله دشتهای استان همدان شده است که کارشناسان از آنها با عنوان فروچاله یاد میکنند.
بر اساس آمار رسمی تاکنون 15 استان ایران از جمله تهران، کرمان، یزد، اصفهان، خراسان رضوی، همدان، فارس، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، سمنان، البرز، قزوین، مرکزی، اردبیل و گلستان با پدیده فرونشست زمین و تشکیل فروچالهها مواجهند.
در این میان استان همدان با داشتن 26 فروچاله (بخش عمده این فروچالهها در دشت کبودرآهنگ و در اطراف نیروگاه شهید مفتح ایجاد شده) که عمق و قطر برخی از آنها به 50 متر هم میرسد از مناطق آسیب دیده از این پدیده زیست محیطی است.
برخی کارشناسان دلیل ایجاد فروچالهها در دشت کبودراهنگ را به خشکسالی، و نیز برداشت و مصرف بیرویه آبهای زیرزمینی از چاههای کشاورزی میدانند، اما برخی دیگر انگشت اتهام را به سمت نیروگاه شهید مفتح نشانه گرفته و معتقدند 27 حلقه چاه نیروگاه شهید مفتح شیره جان دشتهای کبودرآهنگ را برای ایجاد بخار به منظور به حرکت درآوردن توربینهای نیروگاه و خنک کردن برجهای خنک کننده میمکد و این فروچالهها ناشی از مصرف بیرویه سفرههای آب زیرزمینی این دشت توسط نیروگاه شهید مفتح است؛ اتهامی که همچنان و با وجود استفاده نیروگاه از پساب فاضلاب شهری به جای برداشت آب از چاه، به این واحد مهم تولید برق استان و کشور نسبت داده میشود.
برداشت 2 درصد از آبهای زیرزمینی منطقه برای نیروگاه
مدیرعامل نیروگاه شهید مفتح در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در همدان، در رابطه با پروسه تولید برق در این نیروگاه اظهار داشت: در روند تولید برق در این نیروگاه آب ( در 3، 4 سال اخیر پساب) تبدیل به آب مقطر، و در کنار سوخت تبدیل به بخاری با دمای 540 درجه سانتیگراد میشود و با فشار 140 بار ( 70 برابر بیشتر از فشار اب لوله کشی) توربینهایی را که به ژنراتورها وصل هستند به حرکت درمیآورد.
عبدالمجید دیناروند افزود: این نیروگاه با 500 نفر پرسنل، ساعتی هزار مگاوات تولید برق دارد و در مجموع 2 درصد از برق کشور را تامین میکند.
وی با بیان این که پرسنل نیروگاه شبانه روز و با کمترین حقوق در حال خدمت رسانی هستند گفت: نسبتِ برخی اتهامات به نیروگاه از جمله این که نیروگاه دشت کبودراهنگ را خشک کرده غیر کارشناسی و غیرمنصفانه است.
دیناروند تاکید کرد: بر اساس آمار شرکت آب منطقهای استان همدان از ابتدای تاسیس نیروگاه شهید مفتح تاکنون، تنها 2 درصد از آبهای برداشت شده از سفرههای زیرزمینی دشت کبودرآهنگ در این نیروگاه مصرف شده است.
وی با اشاره به این که 98 درصد دیگر از آبهای برداشت شده صرف کشاورزی شده است تصریح کرد: چطور ممکن است نیروگاه با مصرف تنها 2 درصد از کل آب برداشتی از سفرهای زیرزمینی باعث خشک شدن منطقه شده باشد؟
27 حلقه چاه نیروگاه پلمپ شده
مدیرعامل نیروگاه برق شهید مفتح با بیان این که قبلاً آب نیروگاه از 27 حلقه چاه متعلق به نیروگاه تامین میشد عنوان کرد: در 4 سال اخیر با به سرانجام رسیدن طرح انتقال پساب خاکستری فاضلاب از تصفیهخانه همدان به نیروگاه 27 حلقه چاه ما پلمپ شده و صرفا برای آب شرب کارکنان از آب چاه استفاده میشود.
وی با بیان این که در زمان سیل اخیر، کارکنان نیروگاه اعم از مدیر و کارگر چکمهپوش در تلاش بودند که آب سیلاب را به چاهها و حوضچهها انتقال دهند گفت: با این اقدام 50 متر آب چاههای اطراف حوضچهها بالا آمده است.
دیناروند افزود: در راستای ایفای رسالت اجتماعی خود نیز یکی از جاههای نیروگاه را به تامین آب مورد نیاز چند روستا اختصاص دادیم.
وی با اشاره به این که بسیاری از افراد هنوز نمیدانند که نیروگاه چند سال است که دیگر به جای آب از پساب استفاده میکند عنوان کرد: ما نه تنها نقشی در خشک شدن منطقه نداشتیم بلکه بخار متصاعد شده از نیروگاه به تلطیف هوای منطقه و جلوگیری از ایجاد ریزگردها کمک کرده است.
چاههای کشاورزی عامل ایجاد فروچالهها/ نیروگاه در معرض خطر است
وی در رابطه با دلیل پیدایش فروچالهها در اطراف نیروگاه هم اظهار داشت: با همکاری جمعی از دانشگاهیان یک پروژه تعریف کردیم و به بررسی دلایل فرونشست زمینهای منطقه و ایجاد فروچالهها پرداختیم.
دیناروند عنوان کرد: بر اساس نتایج این پروژه و نیز عکسهای هوایی، فروچالههای منطقه در امتداد چاههای کف شکن شده کشاورزان ایجاد شده است.
وی تصریح کرد: در ادامه بررسیها مشخص شد وقتی کف بستر این حوزه شکسته شده، آب به لایههای آهکی نفوذ کرده، آب هم باعث خورده شدن لایههای آهکی و از بین رفتن لایه میانی و در نتیجه فرو نشست زمین شده است.
وی با اشاره به این که عکسهای هوایی نشان میدهد که فروچالهها در مسیر چند کیلومتری نیروگاه قرار گرفته است تاکید کرد: متاسفانه با این شرایط سرمایه چند 100 میلیاردی دولت در معرض خطر و آسیب است.
نیروگاه در ایجاد فروچالهها بیتقصیر نبوده است
اما برای اطمینان از ادعای مدیرعامل نیروگاه شهید مفتح مبنی بر مصرف تنها 2 درصد از کل آب برداشت شده از سفرههای زیر زمینی دشت کبودرآهنگ و نداشتن نقش در خشک شدن منطقه و ایجاد فروچالهها به سراغ مدیرعامل شرکت آب منطقهای استان همدان رفتیم که آمارهای رسمی برداشت آب از سفرههای زیرزمینی استان را در اختیار دارد.
ستوده در گفتوگو با خبرنگار تسنیم در همدان اظهار داشت: بر اساس آمار شرکت آب منطقهای استان، کل برداشت نیروگاه شهید مفتح از سفرههای زیر زمینی دشت کبودرآهنگ از بدو تاسیس تاکنون 2 درصد بوده است.
وی با اشاره به این که بخش عمده برداشت از سفرههای زیرزمینی دشت کبودرآهنگ مربوط به چاههای کشاورزی بوده گفت: با این حال ایجاد فروچالههایی که در اطراف نیروگاه ایجاد شده قطعا به برداشت آب از چاههای نیروگاه ارتباط دارد و شعاع فروچالهها هم از این موضوع حکایت میکند.
ستوده عنوان کرد: با این وجود هم شرکت آب منطقهای و هم نیروگاه به دنبال راهکاری برای رفع این مشکل بود که با انتقال پساب از تصفیهخانه همدان به نیروگاه این مشکل به نوعی حل شده است.
وی با اشاره به این که در حال حاضر مصرف آب نیروگاه 12 میلیون متر مکعب است که 8.5 تا 9 میلیون مترمکعب آن از پساب تامین میشود و 3 میلیون متر مکعب دیگر که عمدتا به مصرف موارد بهداشتی و شرب کارکنان نیروگاه میرسد از آبهای زیر زمینی برداشت میشود.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای استان همدان در رابطه با وضعیت چاههای کشاورزی دشت کبودرآهنگ هم گفت: چاههای غیرمجاز منطقه را شناسایی کردیم. بسیاری از آنها پر شدهاند و برای برخی پرونده قضایی تشکیل دادیم و قطعا نظارتها را در این حوزه با تشکیل تیمهای بازرسی افزایش دادیم.
ستوده تصریح کرد: البته یک سری چاههای فاقد پروانه مربوط به قبل از سال 85 است که بر اساس مصوبه مجلس مالکان این چاهها صرفا حق برداشت 25 مترمکعب آب در شبانه روز، آن هم برای مصرف کاشت گلخانهای و صنایع کوچک را دارند.
انتظار افزایش سطح آبهای زیرزمینی منطقه با انتقال پساب به نیروگاه
به گزارش تسنیم، ایجاد فروچالهها در محدوده دشت کبودرآهنگ و اطراف نیروگاه برق شهید مفتح چه ارتباط به برداشت آب از چاههای این نیروگاه داشته باشد، چه نداشته باشد، با انتقال پساب فاضلاب همدان به نیروگاه در 3، 4 سال اخیر دیگر برای تولید برق از آبهای زیرزمینی منطقه برداشت نمیشود و در کنار آن با پرکردن چاههای غیرمجاز و نیز افزایش بارندگیها انتظار میرود سطح آبهای زیرزمینی منطقه بالا بیاید و از خطر ایجاد فروچالهها کاسته شود.
خط انتقال پساب فاضلاب از تصفیه خانه همدان به نیروگاه، به طول 44 کیلومتر در اواسط سال 94 با اعتباری بالغ بر 86 میلیارد تومان به بهره برداری رسید. این خط انتقال 300 لیتر در ثانیه و بیش از 8 میلیون مترمکعب در سال، پساب را به نیروگاه برق شهید مفتح همدان انتقال میدهد.
انتهای پیام/ ت