به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، چند روز پیش در آستانه آغاز کنفرانس سالانه حقوق بشر سازمان امنیت و همکاری اروپا در شهر ورشو، انجمن مهاجرین آسیای مرکزی مراسم اهدای نخستین جایزه بینالمللی فیضالنسا واحدوا را برگزار کرد. برنده نخستین سال برگزاری این جایزه، بزرگمهر یاراف، از وکلای حقوقی تاجیک که اکنون در زندان به سر میبرد، معرفی شد. در غیاب بزرگمهر یاراف، برادر او جمشید یاراف جایزه فیضالنسا واحدوا را دریافت کرد. در همین راستا مصاحبهای را با آقای الهامجان یعقوباف، رئیس انجمن مهاجران آسیای مرکزی درباره جایزه فیضالنساء واحدوا ترتیب دادهایم که در ادامه میخوانید.
تسنیم: لطفا درباره جایزه فیضالنسا واحدوا بگویید. چه نوع جایزهای است و اهداف از برگزاری و تاسیس آن چه بوده؟
یعقوباف: جایزه بینالمللی فیضالنساء واحدوا که از سوی انجمن مهاجران آسیای مرکزی در اتحادیه اروپا پس از تلاشهای فراوان با همکاری مقامات جمهوری لیتوانی ثبت نام شده است، جایزهای حقوقی میباشد و نامزدهای دریافت آن باید در یکی از این عرصهها فعال باشد: دفاع از حقوق بشر، ترویج و رشد تحملپذیری و همزیستی مذهبی و قومی، رشد مطبوعات آزاد و دفاع از حقوق روزنامهنگاران، دفاع از حقوق مهاجران. همچنین آنهایی نامزد میشوند که در تقویت صلح، وحدت ملی و امنیت جامعه فعالیتهای چشمگیری کردهاند. علاوه بر این باید گفت این جایزه تنها مختص شهروندان تاجیکستان نیست، بلکه شهروندان دیگر جمهوریهای آسیای مرکزی نیز میتوانند آن را دریافت کنند. همچنین سازمانهای حقوق بشری که در کشورهای آسیای مرکزی فعالیت میکنند نیز میتوانند برنده این جایزه باشند. هدف از تاسیس این جایزه تقدیر و تشویق افراد و سازمانهایی است که فعالیت خود را در دفاع از حقوق بشر و آزادی اندیشه در آسیای مرکزی صورت دادهاند. جایزه فیضالنساء واحدوا شامل لوح تقدیر، تندیس و یک جایزه مالی میباشد که در سال جاری مبلغ این جایزه 3 هزار دلار بود. این مبلغ میتواند هر سال تغییر یافته و یا کمتر یا بیشتر شود.
تصویری از تندیس جایزه فیض النسا واحدوا
تسنیم: آیا سازمانهای بینالمللی نیز در این جایزه مشارکت داشتهاند؟
یعقوباف: طی 2 ماهی که این جایزه فعالیت خود را آغاز کرده است و پس از آن که در ماه جولای سال جاری 2019 ثبت نام شد، انجمن مهاجران آسیای مرکزی به سازمانهای حقوق بشری و سازمانهای مرتبط با این جایزه نامههایی ارسال کرد تا در این جایزه مشارکت کنند. البته تاکنون تنها 2 ماه از تاسیس جایزه گذشته و این سازمانها اگرچه خرسندی خود را اظهار کردند، اما تابحال نامه رسمی که سازمانی شراکت با انجمن مهاجران و یا حمایت از این جایزه بینالمللی فیضالنسا واحدوا را در بر داشته باشد، دریافت نکردیم. اما اکثر این سازمانهای بینالمللی از ثبت نام یک جایزه بینالمللی به این نام، خیلی اظهار خرسندی و خشنودی کردند. در آینده شاید مشارکتهایی صورت بگیرد.
پوستری که از فیض النسا واحدوا در شبکه های اجتماعی منتشر شده است
تسنیم: لطفا درباره فیضالنسا واحدوا بگویید. چطور شد که تصمیم گرفتید این جایزه را به نام ایشان نامگذاری کنید؟
یعقوباف: مرحومه واحدوا در 55 سال زندگی خود، بیش از 35 سال را در دفاع از حقوق بشر به عنوان یک وکیل و عمدتا در تاجیکستان، صرف نمود. وکیل واحدوا یکی از جسورترین وکیلان تاجیک محسوب میشد و اگر در تاجیکستان 2 وکیل مشهور و جسارتدار باشد، یکی از آنها واحدوا است. اما باعث تاسف است که سال گذشته پس از فشار و تهدیدهای زیاد، در دسامبر 2018 بیمار شدند. پس از آن برای مداوا در روزهای 17 و 18 دسامبر به بیمارستان رفتند و حتی در همان بیمارستان هم تحت فشار و تهدید بودند، تا اینکه در 25 دسامبر بیهوش شده و در کما فرو رفتند. در نهایت نیز متاسفانه در تاریخ 4 ژانویه 2019 دیگر به هوش نیامدند و فوت کردند.همچنین نکته دیگر این است که پس از حوادث سپتامبر سال 2015 که منجر به بسته شدن حزب نهضت اسلامی شد، نیروهای دولت صدها نفر از فعالان سیاسی را زندانی کردند. در همین زمان نیز مرحومه واحدوا با جسارت و شجاعت از این زندانیان دفاع میکردند و در اوج خفقان سالهای 2015 و 2016 حرفهای خود را به ویژه درباره مقامات امنیتی و قضایی در شبکههای اجتماعی میزدند. ما نیز با توجه به تجربیات و سوابق، و به ویژه شجاعت و جسارت مرحومه فیضالنسا واحدوا، تصمیم گرفتیم این جایزه به نام ایشان ثبت شود.
نکته دیگر هم این است که سازمان ما معتقد است مرحومه واحدوا در حالتی نامعین و مشکوک وفات کرده است. از همین رو ما در کنار این جایزه، تحقیقاتی را نیز برای مشخص شدن علت فوت ایشان آغاز کردهایم. ما و برخی سازمانهای بینالمللی بر این عقیدهایم که ایشان به مرگ طبیعی فوت نکردهاند و حداقل تعقیب و فشارهای دولت نقش مهمی در این زمینه ایفا کرده است.
تصویری از مراسم اهدای جایزه فیض النسا واحدوا
تسنیم: فرایند انتخاب افراد و اعلام گزینه نهایی برنده جایزه فیضالنساء واحدوا چگونه بود؟ غیر از بزرگمهر یاراف چه گزینههای دیگری برای دریافت جایزه مطرح بودند؟
یعقوباف: پس از ثبتنام این جایزه، دبیرخانه سازمان بلافاصله کمیسیون ارزیابی را تشکیل داد. در این کمیسیون 9 شخصیت معروف بینالمللی از جمله روزنامهنگاران و سیاستمداران مطرح عضو آن شدند. خود بنده که سرپرست یا رئیس دبیرخانه این جایزه بینالمللی هستم، عضو این کمیسیون نبودم. عمده این افراد خارج از کشور و بخشی نیز در داخل تاجیکستان زندگی میکنند. این کمیسیون در مدتی کوتاه 40 نفر از افرادی که توسط فعالین جامعه مدنی تاجیکستان به ما معرفی شده بود، را بررسی کردند. در این نامزدها هم سیاستمداران بودند، هم حقوقدانها و روزنامهنگاران، بلاگرها، اقتصاددانان و هم تاریخشناسان. نکته جالب دیگر این است که در میان نامزدها، حتی نام برخی چهرههای دولتی تاجیکستان همچون زبیدالله زبیداف، سفیر تاجیکستان در کویت و یادگار زیداف، رئیس فعلی ولایت بدخشان نیز به چشم میخورد. حتی برخی کارمندان سابق کمیته دولتی امنیت ملی که پس از حوادث سالهای اخیر از کار خود در این کمیته دست کشیدند، همچون محمدعلی رسولاف نیز در لیست 40 نفره نامزدها حضور داشتند. منظور من این است که در این لیست هم از فعالان شهروندی، هم نمایندگان حکومت، هم شخصیتهای سیاسی و هم از نمایندگان احزاب سیاسی هم بودند و تنوع داشت.
از این جهت در مدتی کوتاه کمیسیون ارزیابی توانست یک لیست کوتاه را از طریق رای گیری مشخص کنند که شامل 3 نفر بود. این سه نفر عبارتند از: بزرگمهر یاراف، کریمجان یاراف، و سومین نفر عزت امان بود. کریمجان یاراف و عزت امان از فعالین حقوق مهاجران در روسیه هستند. همانطور که میدانید بیش از 2 میلیون مهاجر تاجیک در روسیه مشغول به کار هستند که حقوق بسیاری از آنها پایمال میشود. از این جهت فعالیتهای این 2 نفر بسیار مورد توجه قرار گرفت. در نهایت جلسه آخر کمیسیون برگزار شد و برنده نهایی بزرگمهر یاراف انتخاب شدند. ایشان هم همانطورکه همه میدانید یک وکیل پرجسارت تاجیک است که اکنون زندانی سیاسی محسوب میشود.
بزرگمهر یاراف، برنده جایزه فیض النسا واحدوا
تسنیم: لطفا از آخرین وضعیت بزرگمهر یاراف بگویید. آخرین بار گویا سازمان ملل هم درخواست آزادی وی را کرده بود؟
یعقوباف: بله، تفسیری برای آزادی بزرگمهر یاراف از جانب سازمان ملل متحد به حکومت جمهوری تاجیکستان ارسال شده است. اما تابهحال دولت تاجیکستان اقدامی برای این موضوع انجام نداده است. وضعیت بزرگمهر یاراف مانند دیگر زندانیان سیاسی همچون محمدعلی حیت و سیدعمر حسینی و قیامالدین عوض و دهها و صدها نفر دیگر، به دلیل شرایط طاقتفرسا در زندانهای تاجیکستان خیلی وخیم است. بیشتر این زندانیان سیاسی از جمله بزرگمهر یاراف به بیماریهای مختلفی از جمله ناراحتیهای قلبی، فشار مغزی و درد پا گرفتار شدهاند. همچنین ما خبردار هستیم که بسیاری از این افراد تحت شکنجه و ظلم زندانبانها گرفتار شدهاند. حالا از این جهت من باید بگویم که سازمان ملل متحد برای 3 نفر این قرار را فرستاده است از جمله محمدعلی حیت، زید سعیداف و بزرگمهر یاراف. اکنون نیز در حال بررسی مدارک 11 زندانی دیگر هستند و امیدوارم در روزهای نزدیک برای آزاد کردن باقیمانده زندانیان نیز این قرار تفسیری را به حکومت تاجیکستان بفرستند.
انتهای پیام/