گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم – سید حسام رضوی، هنوز تا زمان اعلام نتایج نهایی چهارمین دوره انتخابات ریاست جمهوری افغانستان 18 روز باقی مانده با این حال برخی نامزدان از همان ساعات پایان زمان برگزاری انتخابات با برگزاری نشستها خبری و یا در گفتوگو با رسانهها، پیروزی زودهنگام خود را اعلام کرده و میگویند چنانچه نتیجه چیزی غیر از اعلام پیروزی آنها باشد، به آن پایبند نخواهند بود.
در این بین تیمهای انتخاباتی «اشرف غنی»، «عبدالله عبدالله»، «گلبدین حکمتیار» و «حکیم تورسن» تصریح کردهاند که انتخابات به دور دوم نخواهد رفت و خود را پیروز انتخابات اعلام میکنند.
«امرالله صالح» معاون اول تیم انتخاباتی «دولتساز» به رهبری غنی به «صدای آمریکا» گفته است: براساس آماری که این تیم دریافت کرده، بین 60 تا 70 درصد مردم به تیم دولتساز رأی دادهاند و براساس آمارهای غیررسمی این تیم پیروز انتخابات است.
پس از آن بود که عبدالله عبدالله رهبر تیم انتخاباتی «ثبات و همگرایی» در یک نشست خبری گفت که این تیم با اختلاف از دیگر نامزدها آرای بیشتری را کسب کرده و انتخابات به دور دوم نخواهد رفت زیرا این تیم، دولت آینده افغانستان را تشکیل خواهد داد. وی با تأکید بر آرای بیومتریک نیز گفت که تنها آرای "پاک" مورد قبول این تیم است و این بار شرایط با انتخابات سال 2014 متفاوت است.
حکمتیار نیز روز پس از انتخابات در گفتوگو با بیبیسی مدعی شده بود که بطور یقین پیروز انتخابات ریاست جمهوری است.
از سوی دیگر «حکیم تورسن» که به دلیل اظهارات اظهار نظرهای ضد و نقیض از نامزدهای جنجالی انتخابات بود نیز به رسانهها گفته است: «ضرورتی به دور دوم رفتن انتخابات نیست، تورسن در دور اول رئیسجمهور است. امیدوارم دیگر رسانهها مرا نامزد انتخابات نگویند، بلکه بگویند تورسن رئیسجمهور افغانستان».
اما نکته مهم در این میان این است که چرا نامزدان انتخابات افغانستان با این عجله به دنبال اعلام پیروزی زودهنگام در انتخابات هستند؟
شاید بتوان پاسخ این پرسش را در بررسی گذشته اتخابات ریاستجمهوری افغانستان از زمان حضور آمریکا در این کشور و شرایط کنونی آن یافت.
برای همه تیمهای حاضر در انتخابت افغانستان این یک اصل پذیرفته شده است که روند انتخابات در این کشور با تقلب و فساد گسترده همراه است و در نهایت نیز اگر اختلاف جدی میان تیمهای انتخاباتی به وجود آید، این آمریکاست که تصمیم نهایی را میگیرد و قدرت را تقسیم میکند.
با توجه به این اصل پذیرفته شده و با عنایت به شرایط کنونی درافغانستان تا حدی میتوان دلیل این همه شتاب در اعلام پیروزی زودهنگام از سوی تیمهای انتخاباتی افغانستان را به بررسی نشست.
1- تجربه انتخابات گذشته و شوق تقسیم قدرت
تیمهای انتخاباتی در افغانستان به این موضوع واقف هستند که بیشک در این انتخابات تقلب و فساد گسترده روی خواهد داد مانند آنچه در 3 دروه گذشته انتخابات افغانستان از سال 2001 تاکنون رخ داده است. حال تیمهای انتخاباتی پیش روی خود دو راه دارند:
الف) راه اول این است که آنها به این فساد و تقلب تن داده و سکوت اختیار کنند و نتیجه نهایی را بپذیرند البته قبول این شرایط نیز منوط به کسب حداقلهای قدرت است. در نخستین دور از انتخابات افغانستان و زمانی که رقابت جدی میان حامد کرزی و یونس قانونی بود، کرزی توانست با اتکا بر همین شکاف قانونی در انتخابات پیروز شود، پیروزی که با مقاومت جدی یونس قانونی روبرو شد اما او پس از مدت کوتاهی از مواضعاش کوتاه آمد. در همان زمان عدهای اعلام کردند که قانونی در مقابل دریافت بخشی از قدرت و منابع مالی راضی به سکوت شده است و این دقیقا مانند آن چیزی است که در دور بعد در رقابت میان کرزی و عبدالله عبدالله پیش آمد. به نظر میرسد تجربه حکومت وحدت ملی این بار تیمهای انتخاباتی را برای سکوت و پذیرش نتیجه نهایی انتخابات راضی نخواهد کرد و آنها به دنبال سهمیه بیشتر باشند.
ب) راه دوم همانند آن چیزی است که منجر به تشکیل حکومت وحدت ملی شد، یعنی عدم پذیرش نتایج نهایی و مقاومت بیش از اندازه در مقابل خواست تیم پیروز و صدالبته آمریکا به عنوان تصمیمگیر نهایی. عبدالله عبدالله و تیم حامیان وی که سابقه دو بار پذیرش بدون چون و چرای شکست در انتخابات در مقابل کرزی را داشتند، در انتخابات سال 2014 و در حالی که آرا حاکی از پیروزی آنها بود مجدد با اعلام شکست مواجه شدند اما این بار تصمیم آنها عدم پذیرش نتیجه بود. این بار عبدالله عبدالله دست به اعتراض جدی و مقاومت برای رسیدن به خواستهاش زد و در نهایت آمریکا مجبور شد کل سیستم انتخابات افغانستان و حکومت در این کشور را تغییر داده و حکومت وحدت ملی را شکل دهد، حکومتی که پستی به عنوان ریاست اجرایی فراتر از صلاحیتهای معاون اول در آن شکل گرفت و این بار عبدالله برخلاف گذشته توانست در دولت سهم بیشتری از قدرت را داشته باشد و بدینوسیله آمریکاییها توانستند او را راضی کنند. در این دور از انتخابات نیز شاهد آن هستیم که نامزدهای مختلف به دنبال شکل دادن به چنین جریانی هستند. آنها با اعلام پیروزی پیش از موعد خواهان آن هستند که بتوانند خود را به صورت جدی مطرح کرده و در آینده قدرت سهم بیشتری را به خود و حامیانشان اختصاص دهند.
2- شرایط کنونی افغانستان و استیصال آمریکا
تیمهای انتخاباتی در افغانستان به خوبی این موضوع را درک میکنند که دموکراسی فعلی در کشورشان، دموکراسی آمریکاساخته و روند مردمسالاری مدنظر آمریکاست و واشنگتن تاکنون 18 سال برای شکلدهی به این روند در افغانستان هزینه کرده است و دلش نمیخواهد این روند با شکست روبرو شود زیرا در نهایت پاسخی برای افکار عمومی جهانی و مردم آمریکا نخواهد داشت.
از سوی دیگر با بر هم خوردن مذاکرات صلح میان آمریکا و طالبان، اکنون دولت ترامپ تمام حواس خود را متوجه انتخابات افغانستان کرده و به دنبال آبروداری در این انتخابات است و اگر لکهای به این انتخابات وارد شود، آبروی واشنگتن در دنیا خواهد رفت کمااینکه با این سطح مشارکت کمتر از 20 درصدی نیز آبرویی برای روند دولت – ملتسازی آمریکایی در دنیا باقی نمانده است با این حال آمریکاییها دلشان را به همین دموکراسینیمبند خوش کردهاند.
تیمهای انتخاباتی افغانستان به خوبی بر این موضوع نیز واقف هستند که آمریکا برایش استقرار یک دولت مقتدر در شرایط کنونی اهمیت صدچندان دارد زیرا آنها بر تکیه بر این دولت میتوانند بار دیگر به میز مذاکره با طالبان برگردند و در غیر این صورت طالبان بیش از گذشته دست برتر را خواهند داشت و از مواضع و منافع خود کوتاه نخواهند آمد.
آمریکا همچنین به دنبال برقراری آرامش پیش از بازگشت به میز مذاکره با طالبان است و میداند چنانچه شرایط انتخابات به سمتی پیش رود که تیمهای ناراضی شکایتشان را به کف خیابان بیاورند امکان هرگونه ناآرامی وجود دارد و اولویت صلح با طالبان به اولویت دست دوم تبدیل خواهد شد و آمریکا را بیش از پیش در باتلاق افغانستان فرو خواهد برد.
و در نهایت تیمهای انتخاباتی افغانستان این مهم را نیز پذیرفتهاند که این آمریکاست که تصمیم نهایی در مورد اعلام تیم پیروز را خواهد گرفت.
با توجه به همه مسائل فوق حال میتوان اینگونه جمعبندی کرد: تیمهای انتخاباتی افغانستان با درک شرایط موجود در کشورشان و اهمیت این انتخابات برای آمریکا از یک سو و با داشتن تجربه تشکیل حکومت وحدت ملی از سوی دیگر شروع به اعلام پیروزی زودهنگام کردهاند تا از این طریق بتوانند آمریکا را تحت فشار جدی گذاشته و بتوانند سهم حداکثری قدرت را برای خود در دولت آینده به دست آورند. اما این انتخابات یک تفاوت جدی دارد و آن هم حضور حکمتیار به عنوان ضلع سوم طلبکار است. در حالی که در انتخاباتهای گذشته همواره دو گروه جدی رقیب وجود داشته و آمریکا میتوانست با گروه بازنده وارد معامله شود این بار حکمتیار به عنوان ضلعی جدی حضور دارد که کار را بیش از پیش برای واشنگتن سخت خواهد کرد.
به نظر میرسد در روزهای آینده آمریکاییها به شدت فعال خواهند شد و با تیمهای مختلف برای راضی کردن آنها وارد گفتوگوهای مستقیم شوند.
انتهای پیام/.