به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، مساله «رادیو آزادی» به یکی از چالشهای اخیر روابط ایالات متحده آمریکا و تاجیکستان بدل شده است. ریشه این اختلافات و تنشها را میتوان در مسائل مربوط به ساختار داخلی این رسانه و تغییرات اخیر به وجود آمده در آن جست و جو نمود. پس از آن که گمانهزنیها مبنی بر همکاریهای پشت پرده نسخه تاجیکی رادیو آزادی با دولت تاجیکستان شدت گرفت، بررسیها و تحقیقات در این زمینه آغاز شد. به زودی مشخص شد این ارتباطات مستقیم و غیرمستقیم واقعی بوده و این رسانه آمریکایی، مدتها در همکاری با دولت امامعلی رحمان کار میکرده است.
عدم پوشش فعالیتهای اپوزوسیون و بایکوت آنها، حمایت از اقدامات دولت و حتی رپورتاژ برای آنها، و در سطوح بالاتر نیز امضای قراردادهای مشکوک و دریافت مبالغی در زمینه اتهامات رادیو آزادی از سوی گروههای تحقیقاتی مطرح شد. این موضوع سبب شد تا به زودی ساجده میرزا، مدیر بخش تاجیکی این رسانه و عباس جوادی، مسئول برنامه آسیای مرکزی آن، برکنار شده و موج تغییرات تا مدیر کل این رسانه در واشنگتن هم برسد.
حتی در برخی اظهار نظرها، ارتباط با سرویسهای روسیه نیز در این زمینه مطرح گردید. این شائبه به ویژه زمانی تقویت شد که روسیه حمایت ضمنی خود از ساجده میرزا و عباس جوادی را اعلام کرد. با این حال همچنان اسناد و مدارکی در این زمینه ارائه نشده است.
در پی این تحولات بود که دولت تاجیکستان در یک واکنش سیاسی، مکانیزمهای محدودکنندهای را بر فعالیتهای رادیو آزادی در تاجیکستان اعمال کرد. عدم تایید مجوز خبرنگاران این رسانه، اصلیترین اقدامی بود که از سوی وزارت امور خارجه تاجیکستان صورت گرفت. با این حال، سفر جیمی فلای، رئیس جدید رادیو آزادی به دوشنبه و دیدار با سراجالدین مهرالدین، توقعات را برای تغییر در این رویکرد بالا برد. موضوعی که به طور مشخص در دیدار فلای با مهرالدین مطرح شده بود، صدور مجوز خبرنگاران رادیو آزادی بود. اما با وجود آن، نهتنها شرایط رو به بهبود نرفت، بلکه روز به روز بدتر هم شد.
در این بازه حتی اتفاقات نادر دیگری همچون بازداشت اتفاقی دو خبرنگار رادیو آزادی در دوشنبه نیز اتفاق افتاد. حدودا 2 هفته پیش در پی بازداشت یک راننده تاکسی به جرم حمل مواد مخدر، دو خبرنگار رادیو آزادی که مسافران این تاکسی بودند نیز به اتهام فیلمبرداری از عملیات پلیس بازداشت میشوند، اما به زودی پلیس این دو نفر را با اخذ تعهد آزاد میکند.
در همین راستا، هفته گذشته، روز 1 اکتبر نیز رسانهها از مسدود شدن صفحه تاجیکی رادیو آزادی و شماری از شبکههای اجتماعی خبر دادند. به گفته رسانهها، پخش مستقیم مصاحبه با محیالدین کبیری، رهبر حزب نهضت اسلامی تاجیکستان علت مسدود شدن دسترسی به این سایت بود. با این حال، الهام عطایف، معاون رئیس خدمات مخابراتی تاجیکستان گفته بود او از چنین فیلترینگی خبر ندارد!
نکته جالب توجه در این زمینه، مصاحبه رادیو آزادی با محیالدین کبیری است. این در حالی است که طی سالهای پس از حوادث سپتامبر 2015، رادیو آزادی مواضع نه چندان مناسبی را نسبت به حزب نهضت اسلامی اتخاذ کرده، و همین امر موجب شده بود تا کبیری از مصاحبه با این رسانه خودداری کند. از این رو، مصاحبه کبیری با رادیو آزادی تاجیکی خود نشانی از تغییر رویکرد این رسانه آمریکایی و تلاشی برای بازیابی اعتبار از دست رفتهاش است. همین موضوع نیز موجب اتخاذ اقدامات محدودکننده از سوی دولت تاجیکستان شده است.
با این حال اما موضوع به همین جا ختم نشد و روز گذشته رسانهها خبر دادند که پای کنگره ایالات متحده نیز به موضوع رادیو آزادی تاجیکی باز شده است. در این راستا، کنگره ایالات متحده با ارسال نامهای به امامعلی رحمان، رئیسجمهور تاجیکستان نسبت به وضعیت خبرنگاران رادیو آزادی در این کشور اظهار نگرانی کرده و از وی درخواست کرده تا مجوز فعالیت خبرنگاران این رسانه آمریکایی را به آنها باز گرداند.
این نامه که تاریخ ارسال آن 9 اکتبر (حدودا یک هفته پیش) ذکر شده، به امضای دو تن از نمایندگان کنگره آمریکا از جمله آدام شف و استیو شابوت رسیده است، تصریح میکند:
ما در مورد گزارشهایی که خبرنگاران مرتبط با سرویس تاجیکی رادیو آزادی تحت آزار و اذیت، تهدید و شماری از موراد دیگر قرار گرفته و مجوز کاری آنها در کشور شما رد شده است، نگران هستیم ... ما متوجه شدیم که 9 نفر از خبرنگاران رادیو آزادی و کارکنان پشتیبانی آن، به دلیل عدم دریافت مجوز کار از وزارت امور خارجه، از کار منع شدهاند ... ما همچنین میدانیم که در تاریخ 1 نوامبر مجوز فعالیت 9 خبرنگار دیگر نیز به پایان میرسد.
در همین راستا، کمیته حمایت از خبرنگاران و شماری از دیگر نهادهای غربی در زمینه آزادی رسانهها و حقوق خبرنگاران نیز مطالبی با هدف اعمال فشار بر دولت تاجیکستان صورت دادهاند.
در حال حاضر مشخص نیست اختلافات ایالات متحده و دولت تاجیکستان تا چه سطحی پیش برود و این که فعالیتهای رادیو آزادی در آینده نزدیک به چه سمت و سویی پیش برود. اما آنچه مسلم است، اعمال فشار نسبی از سوی دولت تاجیکستان برای کاهش سطح دسترسی خبرنگاران این رسانه در کوتاه مدت مورد انتظار است.
از سوی دیگر البته باید در نظر داشت، فعالیتهای رادیو آزادی در اقصی نقاط جهان همواره با استانداردهای دوگانه و بعضا با هدف فتنهانگیزی، دروغ پراکنی و تشویش اذهان بوده است. در بسیاری از انقلابهای رنگی، یک بازوی رسانهای و حتی عملیاتی، رادیو آزادی بوده و بهرهبرداری از منافع سیاسی در قالب رسانه، یکی از شگردهای ویژه آن به شمار میرود.
انتهای پیام/