اکبر صحرایی بزرگترین رمان نوجوان دفاع مقدس را نوشت

اکبر صحرایی، نویسنده و برگزیده کتاب سال جلال آل احمد، در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم ، با اشاره به آثار در دست انتشار خود از اتمام رمان «سی مرد در قله قاف» خبر داد و گفت: این اثر ویژه گروه سنی نوجوان به رشته تحریر درآمده که واقعه داستان در زمان جنگ هشت ساله و به خصوص آزادسازی خرمشهر اتفاق افتاده است.

وی با اشاره به ویژگی‌های این رمان، با بیان اینکه این اثر را می‌توان بزرگترین رمان نوجوان با محوریت دفاع مقدس دانست، عنوان کرد: تاکنون بیش از 80 درصد کار تألیف این رمان به اتمام رسیده است. داستان اثر در 400 صفحه و 70 فصل از زبان اول شخص که خودش قهرمان داستان نیز هست، روایت شده است. راوی نوجوانی است که همانند خیلی از هم سن و سال‌های خود، به رغم مخالفت اعضای خانواده و مسئولان، با وجود سن کم در جبهه حاضر می‌شود. ماجرای این رمان از دو هفته قبل از عملیات بیت‌المقدس آغاز می‌شود و تا بعد از آزادسازی خرمشهر ادامه دارد.

صحرایی با بیان اینکه «سی مرد در قله قاف» زبان ویژه مخاطب نوجوان رعایت شده است، یادآور شد: در این رمان 6 گره وجود دارد. تعلیق این داستان در فرارهای مکرری است که این نوجوان برای حضور در جبهه انجام می دهد و مخاطب همیشه پیش خود به این فکر می‌کند که آیا این نوجوان موفق می‌شود به مرحله بعدی برود؟ آیا در این فرار و چاره‌ای که برایش اندیشیده موفق می‌شود؟ اگر در جبهه حضور داشته باشد، چه اتفاقی می‌افتد و... . به عبارت دیگر تعلیق داستان براساس فرار این شخصیت شکل گرفته است و تا به خودسازی قهرمان می‌رسد. یعنی جنگ امکان خودسازی را برای وی فراهم می‌کند.

به گفته نویسنده «حافظ هفت»، این رمان در قالب رئالیسم به رشته تحریر درآمده و مخاطب به صورت غیر مستقیم با مراحل مختلف برهه‌ای از جنگ آشنا می‌شود. حضور شخصیت در عملیات بیت‌المقدس، به عنوان کلیدی‌ترین عملیات هشت سال جنگ، سبب می‌شود تا وی به صورت غیر مستقیم با تاریخ این دوره آشنا شود. جنگ همواره با خودش تعلیق‌ها و گره‌های مختلفی را به همراه داشته است. علاوه براین، حضور راوی در جنگ و تلاش وی برای حضور در جبهه‌ با وجود منع قانونی و خانواده، بر جذابیت این داستان می‌افزاید.

این نویسنده در پاسخ به این پرسش که شما برای فرار کردن از کلیشه‌زدگی در رمان دفاع مقدس، با توجه به اینکه این امر در سال‌های اخیر بسیار دیده می‌شود، چه تدبیری اندیشیده‌اید، گفت: اولین بحثی که رمان با آن شروع می‌شود، کلیشه را می‌شکند و تغییر می‌دهد. همیشه رمان‌های دفاع مقدس برای نوجوانان بر این اساس است که اینها به جبهه می‌روند و خانواده نیز با قرآن و آب آنها را بدرقه می‌کنند. اما در این رمان، ابتدای داستان با برخورد شدید پدر قهرمان اصلی با وی آغاز می‌شود، برخوردی که نتیجه اقدام نوجوان داستان برای شرکت در جبهه است. پدر این شخصیت فضای مکان ثبت نام را به هم می‌ریزد و سعی می کند حتی با کتک زدن وی را از رفتن به جبهه منصرف کند.

وی ادامه داد: بخش دیگر کلیشه‌زدایی از این رمان به ترس از جنگ در شخصیت بازمی‌گردد. همیشه در داستان‌ها چنین نقل می‌شود که وی با شجاعت تمام اقدام به مبارزه کرده و از هیچ چیز نهراسیده است. این در حالی است که وقتی شخصیت اصلی با وجود پشت سرگذاشتن مشکلات مختلف، بعد از رسیدن به خط اصلی و مواجه شدن با جنگ، از ادامه دادن کار می‌ترسد و به این فکر می‌افتد که از آنجا فرار کند. به عبارت دیگر تلاش کرده‌ام تا از شعاری که معمولاً در داستان‌ها دیده می‌شود، فرار کنم. در این رمان تلاش کرده‌ام تا حرفی برای گفتن داشته باشم. تکرار مکررات با وجود استادی، تنها تکرار خوب است.

صحرایی با اشاره به اینکه نقص فنی مهمترین مشکل ما در رمان‌های دفاع مقدس است، در پاسخ به این پرسش که آیا تدوین و نگارش این رمان برگرفته از شخصیتی واقعی است یا خیر، تصریح کرد: قهرمان داستان شخصیت واگردانی شده از بسیاری از رزمندگان نوجوان است که در طی سال‌های جنگ به رغم مخالف خانواده در جبهه حاضر شدند و تجربه‌های مختلفی در این راه کسب کردند. دشواری این کار من را وادار کرد تا 10 اثر مستند از خرمشهر که هر کدام بالغ بر 1000 صفحه داشتند را مطالعه کنم. 

این نویسنده تأکید کرد: همین تأمل بیشتر سبب شد تا حوادث ریز و درشت مختلفی در آزادسازی خرمشهر به ذهنم برسد و در داستان گنجانده شود. آزادسازی خرمشهر اتفاق بزرگی بود که ماه‌ها برای آن زحمت کشیده شد، اما ما در داستان‌هایمان طوری بازگو می‌کنیم که انگار این اتفاق در دو روز محقق شده است.

یادآور می‌شود، «سی مرد در قله قاف» از سوی بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان تا پایان سال منتشر و در بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز عرضه خواهد شد.

انتهای پیام/