به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ استفاده از آموزشهای مجازی در تعطیلات طولانی مدتی که بر اثر شیوع ویروس کرونا به مدارس تحمیل شد فصل جدیدی از آموزشها را رو به مدارس کشور گشود، آموزشهایی که در برخی از کشورها سالهاست اجرا میشود اما در کشور ما تجربه جدیدی است و در تعطیلات اخیر برای نخستینبار به صورت گسترده تجربه شد.
الان که آموزش مجازی در حال تبدیل شدن به یک روش برای تسهیل آموزش است، سیستم آموزش مجازی برای مدارس یک موضوع داغ محسوب میشود و البته که آموزش مجازی نیازمند محیطی برای تعاملات دو سویه است.
دکتر محمد حسنی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش در یادداشتی به بررسی آموزش مجازی و ارائه 6 گام پیشنهادی برای تدریس آنلاین پرداخته است.
مشروح یادداشت او را میتوانید در ادامه مطالعه کنید:
این روزها کشور ما با مشکلات مضاعفی دست به گریبان است از مهمترین مشکلات شیوع کروناست، این شرایط بسیاری از ابعاد زندگی اجتماعی ما را تحت تأثیر خود قرار داده است مدرسه و کارکرد مدرسه از جمله اینهاست، مدارس و آموزشهای کلاسی تعطیل شده است و این وضعیت نگرانیهای زیادی را برای عموم مردم و خانوادهها ایجاد کرده است.
با این وجود در سطح ملی اقدامات قابل تقدیری برای مقابله با آثار تعطیلی مدارس صورت گرفته است، معلمان ما با وجود نامرادیهای زیادی که در طول سالیان دیدهاند نشان دادند که بسیار حرفهای هستند مراد من از حرفهای بودن سطح تخصص نیست بلکه در اینجا سطح تعهد و مسئولیت حرفهای و پایبندی به ارزشهای اخلاق معلمی است، آنها این روزها متعهدانه به روشهای گوناگون تلاش میکنند تا خلاء تعطیلی مدارس را تا حد ممکن جبران کنند.
جای خالی زیرساختهای مناسب برای آموزش مجازی
از آنجایی که این شرایط پیش بینی نشده بود آمادگی برای مقابله با این چالش آنچنان نیست متاسفانه زیرساختهای آن چنان مناسب مانند اینترنت پرسرعت، پلت فرمهای آموزشی کلاس درس مجازی توسط مراجع ذیصلاح برای این مواقع در کشور فراهم نشده است در این وضعیت خلاقیتهای معلمان راهگشای مواجهه با این تعطیلات طولانی است.
خوب میدانیم که ماهیت و ارزش تربیتی که در مدرسه و کلاس درس رخ میدهد در ارتباط و تعامل رو در رو و چهره به چهره است، ارزش تجارب یادگیری مدرسهای و کلاسی در این ویژگیاش نهفته است، آسیب اصلی تعطیلات مدارس در حذف شرایط تعاملی بین دانش آموزان و معلم و بین خود دانشآموزان است.
تدریس در فضای مجازی باید تعاملی باشد
درشرایط کنونی که به نظر میرسد مهمترین راهبردهای مقابله با آثار تعطیلی مدارس بهرهگیری از ظرفیت فضای مجازی است باید بهره گیری از این فضا به گونهای باشد که مشکل فقدان تعامل را اندکی کاهش دهد فضای مجازی باید به گونهای در طراحی آموزشی و تدوین طرح درسها مورد استفاده قرار گیرد که بیشترین فرصت تعامل را فراهم کند و دانشآموزان را از حالت انفعال خارج سازد به همین دلیل تلویزیون آموزشی و بسته های آموزشی آفلاین از منظر تعامل ضعیف ترین راهکار به شمار میروند.
در این یادداشت کوتاه تلاش شده است طرحواره یاددهی یادگیری برای این منظور صورتبندی و پیشنهاد شود، این طرح پیشنهادی که با استفاده از امکانات شبکه اجتماعی در پیام رسانها قابل اجراست میتواند تا حدی از تعامل و جریان بازخورد را بین دانش آموزان و معلم ایجاد کند، همانگونه که گفته شد عنصر اصلی یادگیری جمعی که در کلاس درس رخ میدهد همین تعامل و روابط است این طرح واره یاددهی-یادگیری کاملا انعطاف پذیر بوده و می تواند در دروس مختلف و پایههای مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
برای اجرای و یادگیری یک واحد درسی پیاده کردن نقشه با شش گام زیر مناسب است ضمناً این طرح واره در هر شرایط دیگری که معلمان به آن نیاز داشته باشند قابلیت اجرایی دارد.
گام نخست
تعیین و مشخص کردن یکی از واحدهای یادگیری کتاب درسی، پیشنهاد و ارائه منابع و محتوای متناسب با آن.
این منابع میتواند متنها، فیلمها، فایلهای صوتی و تصویری، اسلایدها، گیفها و نرم افزارهای متنوع متناسب با هدف درس باشد نقشه اولیه فعالیتهای یادگیری مورد نیاز کشیده میشود، در این گام در واقع معلم اقدام به تولید یک بسته فعالیتی میکند تا طبق محتوای بسته دانش آموزان درگیر فعالیتهای یادگیری شوند.
بسته فعالیت چیز پیچیدهای نیست به سادگی میتواند شامل چند فعالیت یادگیری نه چندان پیچیده باشد مثلاً گوش دادن به فایل صوتی، خلاصه کردن درس، کشیدن یک نقشه مفهومی از درس، بلند خواندن یک متن، طرح چند پرسش از درس، پاسخ به چند پرسش، حل یک مسئله، رسم شکل و نمودار و... در این گام همچنین هدف یادگیری واحد درسی هم برای همه دانشآموزان به اشتراک گذاشته میشود تا آگاهانه فعالیتهای پیشنهادی انجام شود.
گام دوم
اطلاع رسانی و در اختیار قرار دادن بسته فعالیت است تا دانش آموزان در منزل با انجام فعالیتهای پیشنهادی و درگیر شدن با آن محتوای مشخص شده گامهای اولیه یادگیری را بردارند.
گام سوم
بسته فعالیت توسط دانش آموزان در منزل باز شده و فعالیتهای خواسته شده انجام میگیرد، دانشآموزان در این مرحله در صورت لزوم با کمک والدین بسته فعالیت را عملیاتی و اجرایی میکنند البته روشن است که در این گام دانش آموزان همچنین میتوانند از برنامههای تلویزیون آموزشی و سایر منابع کمک درسی و کمک آموزشی که در اختیار دارند بهره ببرند این به امکانات موجود در منزل و توانایی والدین نیز بستگی دارد.
گام چهارم
همانگونه که در بسته فعالیت آمده معلم از دانش آموزان می خواهد که بعد از انجام فعالیتهای پیشنهادی درک و فهم خود را از درس و محتوای مشخص شده در گروه مجازی یعنی کلاس مجازی که با مدیریت معلم ایجاد شده است به اشتراک بگذارند این گام در وهله اول نوع یادگیری دانش آموز به دانشآموز محسوب میشود در این مرحله معلم می تواند فرصت همسال سنجی هم فراهم آورد که اگر دانشآموزان نقد و نظری نسبت به درک و فهم همدیگر از محتوا دارند بیان کنند.
مطالعه نظرات و جمعبندیهای دانش آموزان در گروه به معلم کمک میکند تا از کیفیت یادگیری دانشآموزان "فهمها و بدفهمیهای" آنان اطلاعاتی کسب کند بر این اساس این درک و فهم از وضعیت یادگیری دانش آموزان ممکن است معلم برای دادن فعالیت یادگیری مکمل نیز فکر کند.
این نشست لزوماً نباید در یک زمان مشخص صورت گیرد بلکه دانشآموزان میتوانند در هر زمان مناسب خودشان یادگیریهای خود را به اشتراک بگذارند تا دیگران ببینند و در صورت لزوم نظر بدهند بیتردید اگر این نشست در یک زمان مشخص صورت گیرد سودمندتر و اثربخش تر خواهد بود؛ این گام ماهیت ارزشیابی تکوینی نیز دارد.
گام پنجم
تصویر به دست آمده از بررسی آنچه دانشآموزان به اشتراک گذاشتهاند در این گام مورد استفاده معلم قرار میگیرد.
معلم میتواند با ایجاد نشستهای مجازی در گروه در زمانی مشخص که همه حضور داشته باشند، فرصت را به حل و فصل مشکلات یادگیری و پاسخگویی به مسائل دانشآموزان اختصاص دهد.
در این مرحله یادگیری دانشآموزان به دلیل ایجاد نوعی تعامل تعمیق مییابد در این گام همچنین معلم میتواند به ارائه فعالیت یادگیری مکمل از نوع تمرینی، ترمیمی و بسطدهنده به صورت گروهی یا فردی اقدام کند این تکالیف نیز به تعمیق یادگیری کمک میکند برای دریافت نتیجه اجرای این تکالیف بازه زمانی مشخص شده تا دانشآموزان آنها را به معلم برسانند.
گام ششم
بررسی تکالیف فعالیتهای یادگیری است، این فعالیتها توسط معلم بررسی میشود معلم میتواند برای بازخورد دادن به صورت فردی یا گروهی اقدام کند معلم میتواند فعالیتهای یادگیری انجام شده را ذخیره کرپه تا بعدها شواهدی برای ارزشیابی عملکرد دانش آموزان باشد به ویژه در دوره متوسطه که معلمان نیازمند نمره مستمر هستند این شواهد میتواند منبعی برای نمره گذاری تکوینی و مستمر باشد در واقع عملکرد دانش آموزان در پوشه کار الکترونیکی ذخیره و مدیریت شوند.
انتهای پیام/