فؤاد ایزدی کارشناس مسائل آمریکا و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در گفتوگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، درباره طرح دولت آمریکا که تحت عنوان بازگشت به برجام با هدف ممانعت از رفع تحریمهای تسلیحاتی ایران مطرح میشود، اظهار داشت: آمریکا نمیخواهد به برجام بازگردد. ما یک قطعنامهای بهنام 2231 داریم که در آن قطعنامه، آمریکا بهعنوان یکی از کشورهایی که توافق هستهای برجام را با ایران امضا کردند، لیست شده است.
وی افزود: در آن قطعنامه چون بخش عمدهای از آن به برجام مرتبط است، مکانیزم ماشه هم قید شده است. آمریکا حرفش این است که "چون اسم ما در قطعنامه بهعنوان یکی از کشورهایی که حق استفاده از مکانیزم ماشه را دارند قید شده است، میخواهیم از این حق استفاده کنیم و اگر ما احساس کنیم در ماه اکتبر قرار است ذیل قطعنامه 2231، تحریمهای تسلیحاتی برداشته شود، ما بهعنوان کشوری که حق استفاده از مکانیزم ماشه را دارد، از این حق استفاده میکنیم."
این کارشناس مسائل بینالمللی با بیان اینکه این اقدام آمریکا بهمعنای بازگشت به برجام نیست چراکه از برجام رسماً خارج شدند، خاطرنشان کرد: در سایت کاخ سفید اگر مراجعه کنید برای برجام از کلمه "end" استفاده شده است. در تیتر از کلمه "cease" استفاده شده بود و در متن هم از کلمه "end" که هردو بهمعنای پایان است یعنی "ما به حضورمان در برجام پایان دادیم"، پس بحث بازگشت به برجام نیست بلکه میخواهند از مکانیزم ماشه استفاده کنند. استفاده از مکانیزم ماشه که در برجام هست، یکی از مشکلات برجام بود. همین مکانیزم ماشه ما را به قطعنامه 1929 بازمیگرداند و قطعنامه قبلی از بین میرود، در حقیقت آمریکا میخواهد وارد 2231 شود تا آن را از بین ببرد.
عضو هیئت علمی دانشکده مطالعات جهان با اشاره به اینکه این تفسیر آمریکا است اما تفسیر چین و روسیه تفاوت دارد و مقامات این دو کشور معتقدند چون آمریکا خارج شده قابلیت استفاده از مکانیزم ماشه را از دست داده است، اظهار داشت: نهتنها چینیها و روسها این را گفتند بلکه برایان هوک که مسئول گروه اقدام ایران در وزارت خارجه آمریکا است، چندماه پیش در مصاحبهای از وی پرسیدند "آیا برنامه استفاده از مکانیزم ماشه را دارید؟" که گفت "خیر، ما خارج شدیم و کشورهایی که هنوز در برجام هستند میتوانند از این مکانیزم استفاده کنند". هوک حقوقدان است و مقامات رسمی آمریکایی مثل وی نظر چین و روسیه را تکرار میکردند.
ایزدی با تأکید بر اینکه کار برای آمریکاییها پیچیده است، در پاسخ به این پرسش که "چرا آمریکا این کار را میکند؟" گفت: اول اینکه سیاستهای ترامپ نسبت به ایران شکست خورده است، قرار بود جمهوری اسلامی را براندازی کنند که نتوانستند، امتیاز بیشتری نگرفتند و امتیازات برجامی هم از دست دادند، قرار بود ایران را با حمله نظامی بترسانند اما عملی نشد. سیاست شکستخورده آمریکا علیه ایران زیر سؤال است و در مناظرههای انتخاباتی یکی از سؤالات از ترامپ درباره ایران است پس باید موضعی بگیرد و حرکتی کند که قابل دفاع باشد.
وی افزود: در این شرایط ممکن است آمریکا بیانیهای بدهد که "براساس 2231 از مکانیزم ماشه استفاده کردیم و همه تحریمها برگشت". روسیه و چین هم میتوانند بگویند "شما از برجام خارج شدید حق این کار را ندارید". در سازمان ملل هم رئیسی وجود ندارد که بخواهد تفسیر و قضاوتی دراینباره انجام دهد. شورای امنیت و اعضای اصلی آن تصمیمگیر هستند که در همه حوزهها با یکدیگر درگیرند و روش به نتیجه رسیدن همین قطعنامههای سازمان ملل است. اگر آمریکا قطعنامه بدهد که 2231 تمام شده و از مکانیزم ماشه استفاده شود، روسیه و چین وتو میکنند و با حالت انسداد روبهرو میشود.
این کارشناس مسائل بینالملل تصریح کرد: سیاست آمریکا این است که حرفی بزند بهامید اینکه شاید نتیجهای در بر داشته باشد. یک بعد این کار انتخاباتی و عملیات روانی است و یک بعد قانونی و حقوقی که از منظر حقوقی، کار دشواری دارد و دولت آمریکا هم تا چند وقت پیش معتقد بود این کاری نیست که بتوان انجام داد.
ایزدی درباره اینکه وظیفه دولت ایران در این شرایط چیست، اظهار داشت: آقای ظریف موضعگیری توئیتی دارد که بهتر از فعال نبودن است اما فعالیتهای دیگری هم باید انجام داد. آمریکاییها از اهرمهای دیپلماتیک هم برای فشار روی اعضای دائم شورای امنیت و هم روی اعضای غیردائم استفاده میکنند. برخی اعضای غیردائم همپیمان آمریکا هستند و برخی بینابین و نباید به فعالیتهای دیپلماتیک بیتوجه بود و وزارت خارجه باید در همین سطح فعالیت و با کشورهای بینابین رایزنی کند. ممکن است روسیه و چین رأی مخالف دهند اما صرف تکیه به "وتو" مطلوب نیست تا با وتو حرکت آمریکا را متوقف کنیم.
وی افزود: آمریکا در حال لابی با اکثریت است و ما هم باید فعالیت مضاعفی در سازمان ملل داشته باشیم و هم در سازمان ملل و هم با دولتهایی که در شورای امنیت هستند رایزنی کنیم تا حرکت آمریکا که مسیر دشواری است به شورای امنیت هم نرسد.
انتهای پیام/+