به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، استان و شهر قم سرزمینی است با قدمت هفتهزارساله و تاریخی پرفراز و نشیب که در گوشه و کنار شهر قم از این تاریخ نشانههایی بهجامانده است.
از طرفی در دوران صفویه و قاجار به دلایل مذهبی توجه به قم بیشتر شده و ساختوسازهایی در نقاط مختلف شهر صورت گرفته که امروز از برخی از آنها بناهایی به یادگار مانده است.
وجود نشانههای تاریخی در شهر قم و ضرورت حراست از این نشانهها موضوعی نیست که قابلانکار باشد اما مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی برای قرار دادن 315 هکتار از شهر قم در محدوده بافت تاریخی از روز تصویب تا امروز مخالفان بسیاری داشته است.
گروهی معتقدند این مصوبه مراحل لازم را طی نکرده و قبل از طرح شدن در کمیسیونهای استانی به شورای عالی معماری و شهرسازی رفته است. عده دیگر محدوده تعیینشده در این مصوبه را دقیق نمیدانند و معتقدند این محدوده باید تغییر پیدا کند تا نقاطی از شهر که واقعاً ارزش تاریخی دارند در آن قرارگرفته و از ایجاد محدودیت اضافه برای شهروندان جلوگیری شود.
مدافعان این محدوده اما میگویند همینالان هم بخش قابلتوجهی از این 315 هکتار محدودیتی برای صدور پروانه ندارند و طبق طرح تفصیلی با آنها برخورد میشود. مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی در استعلام از میراث فرهنگی برای ساختوساز در محدوده بافت تاریخی البته تنها به مواردی مانند سطح اشغال و تراکم ساختوسازها منتهی نمیشود و اجرای برخی پروژههای شهری داخل بافت را نیز کند کرده است.
برخی از مدیران شهری هم ادعا میکنند این مصوبه به اقتصاد شهری ضربه زده و مسئولان باید فکری به حال جبران خسارت آن داشته باشند.
در این میان تردیدهایی هم ایجادشده مبنی بر اینکه آیا شهر قم بافت تاریخی دارد یا پهنه تاریخی یا هیچکدام از آنها. عدهای از متخصصان میگویند بافت تاریخی بخشی از یک شهر است که در آن ساختمانها و بناها و آثار ارزشمند معماری و تاریخی وجود دارد، اما برخی دیگر به این تعریف قانع نبوده و معتقدند بافت یعنی موجودیتی در هم تنیده که تار و پوده بافتهشده است. یعنی قسمتی از شهر که حائز کیفیتی از زندگی و دلالتهای تاریخی و فرهنگی و طبیعی است که آشکارا قابلمشاهده و مطالعه بوده و طی فرایند شکلگیری شهر، به مرور ایجادشده است. با این تعریف حتی کوچهپسکوچههای شهر که بهصورت ارگانیک طی سالیان دراز شکلگرفته بافت تاریخی محسوب میشود حتی اگر هیچ بنای شاخص تاریخی و ثبتشدهای نداشته باشد.
هرچند بافت تاریخی در بسیاری از شهرهای دنیا و کشورمان به بهانهای خوب برای جذب گردشگر و شکوفایی اقتصاد شهری منجر شده اما هنوز در قم بر سر مبانی و نوع نگاه به این بافتها اختلافنظرهای جدی وجود دارد.
1500 هکتار بافت فرسوده در قم
معاون معماری و شهرسازی شهرداری قم در گفتوگو با تسنیم معتقد است مردم از محدودیتهای ساختوساز ایجادشده برای حدود 315 هکتار بافت تاریخی در شهر قم رنج میبرند.
غلامرضا جانقربان با اشاره به وجود هزار و 500 هکتار بافت فرسوده و تاریخی در شهر قم اظهار داشت: شهر ما رنج فراوانی از مسائل و مشکلات موجود در بافت فرسوده و تاریخی میبرد.
وی با اشاره به اینکه بیش از 400 هزار نفر در بافت فرسوده و تاریخی شهر قم ساکن هستند ادامه داد: معضلاتی مانند ریزدانگی و تراکم در کنار عدم استحکام بنا این بافتها را دچار چالشهای بزرگ کرده است.
معاون معماری و شهرسازی شهرداری قم معتقد است با رویکرد جدید شهرداری قم به بافت فرسوده و تاریخی، خدمات و اعتبارات بسیار خوبی بهعنوان محرکهای توسعه در این محدوده انجام میشود.
وی اجرای پروژههایی مانند بلوار عماریاسر، خیابان شهیدان برقعی شهید، خیابان روحانی و غیره را از جمله این خدمات دانست و افزود: شهرداری اعتبارات سنگینی در این محدودهها هزینه کرده است.
جانقربان با اشاره به اهمیت ایجاد محرکهای توسعه در بافت فرسوده شهر قم اضافه کرد: ایجاد فضاهای سبز و خانه فرهنگ از جمله اقداماتی است که در این زمینه در دستور کار قرار دارد.
315 هکتار بافت تاریخی سد معبر توسعه شهری
معاون معماری و شهرسازی شهرداری قم مشکل بزرگ شهر و مردم قم را محدوده 315 هکتاری بافت تاریخی دانست و گفت: برای کاهش این محدوده در وزارت مسکن و شهرسازی و میراث و گردشگری جلساتی داشتیم.
وی با بیان اینکه مردم قم از محدودیتهای ایجادشده در بافت تاریخی رنج میبرند خاطرنشان کرد: انتظارمان از مدیرکل میراث این است که در این بخش کمک کنند.
جانقربان با اشاره به اینکه جابهجایی جمعیت در بافت تاریخی در حال شکلگیری است ابراز داشت: جمعیتی که ساکن میشود هیچ ریشهای در این بافت ندارد و این برای ما زنگ خطر است.
وی با اشاره به تعریف 17 گذر تاریخی فرهنگی در بافت تاریخی شهر قم و بهسازی آنها توسط شهرداری و اداره کل راه و شهرسازی اضافه کرد: این اقدامات اصلاً جوابگوی چالشهای موجود نیست و در حد یک خوشامدگویی و احترام به ساکنین و زائران محسوب میشود.
حفاظت از میراث ارزشمند شهر در برابر تخریبها یکی از دغدغههای تمام دلسوزان است اما نکته اینجاست که این آرمانها نباید با هزینه مردم پیگیری شود و دستگاههایی که چنین آییننامهها و قوانینی وضع میکنند، باید شرایط تحققپذیری آن را نیز فراهم کنند.
انتهای پیام/458/ ت