به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم٬ تحرکات سیاسی و دیپلماتیک مقامات آنکارا در چند روز اخیر٬ نشان داده که موضوع لیبی برای حزب حاکم این کشور و تیم اصلی رجب طیب اردوغان٬ عملاً به یک موضوع حساس و استراتژیک تبدیل شده و ریسک و مخاطرات آن را میپذیرد.
اما واقعیت این است که ترکیه در لیبی و در مسیر رسیدن به اهداف و آمال خود٬ قدم در یک مسیر مسطح و بدون مانع نگذاشته و در این راه صعب٬ با مشکلاتی روبرو شده است. چرا که مساله لیبی٬ فقط محدود به رقابت قدرت بین دولت وفاق ملی و نیروهای ژنرال حفتر نیست و فراتر از رقابتهای داخلی قدرت در یک کشور ثروتمند نفتی است.
پرونده لیبی٬ نه تنها در بُعد مرتبط به موازنات و معادلات سیاسی آفریقا بلکه در حوزه مدیترانه٬ یک مساله ذو ابعاد و مهم است که توجه چندین قدرت و بازیگر را به سوی خود جلب کرده و ترکیه ناچار به حفظ تمام موازنات است.
یک سفر و چند پیام
سفر مهمترین اعضای تیم اردوغان به لیبی و دیدار آنان با مقامات دولت وفاق ملی و فایز السراج نخست وزیر٬ نشان دهنده عزم ترکیه برای قدرتنمایی در لیبی است.
هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت٬ ابراهیم کالین مشاور و سخنگوی رئیس جمهور ترکیه٬ برات آلبایراک وزیر امور مالی و دارایی و داماد ارشد اردوغان و مولود چاووش اوغلو به طرابلس پایتخت لیبی رفتند تا نشان دهند حتی در دوران ترس از انتقال کرونا٬ نمیخواهند در مساله لیبی٬ در برابر رقبا٬ کوتاه بیایند.
اگر چه در توضیحات دستگاه دیپلماسی ترکیه٬ تقویت روابط دوجانبه آنکارا – طرابلس به عنوان مهمترین موضوع این دیدار برجسته شده اما واقعیت این است که در مقطع کنونی و در پرونده لیبی٬ آن چه برای دولت اردوغان از هر موضوع دیگری مهمتر است٬ مساله حفظ توافق دریایی – امنیتی با دولت السراج است که در یک گسترده جغرافیایی حساس٬ به نیروی دریایی ترکیه امکان آن را میدهد که در شرق مدیترانه٬ تحرک بیشتری داشته باشد و با وجود مخالفتهای یونان و مصر٬ اهداف خود را پیش ببرد.
تنش با فرانسه
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه٬ چندی پیش در واکنشی به سخنان امانوئل ماکرون که خواستار عدم مداخله ترکیه شده بود٬ پاسخهای تندی داده و خطاب به او اعلام کرد: «تو کی هستی که در مورد ما و لیبی اظهار نظر میکنی؟»
البته تنش لفظی بین ترکیه و فرانسه٬ فقط به پاسخهای تند اردوغان به ماکرون ختم نشد. وزارت دفاع فرانسه دیروز اعلام کرد که یک ناو نیروی دریایی ترکیه در سواحل نزدیک به لیبی به سوی ناو فرانسه آتش گشوده است.
وزارت دفاع فرانسه٬ ضمن تاکید بر این که ناو این کشور در حال عمل کردن به وظایف خود به عنوان یک ارتش عضو ناتو بوده٬ از این که از سوی یک عضو دیگر ناتو مورد تهدید قرار گرفته اظهار نگرانی و تاسف کرده است. اما مقامات سیاسی و نظامی ترکیه ضمن تکذیب این خبر اعلام کردند که چنین چیزی روی نداده و نیروی دریایی ترکیه به سوی ناو فرانسه شلیک نکرده است.
ناتو٬ ساکت و محتاط
تلاش فرانسه برای به چالش کشیدن ترکیه در لیبی٬ در حالی است که مقامات آنکارا همچنان به شکل خوشبینانه در تلاشند تا در این ماجرا توجه و حمایت ناتو را به سوی خود جلب کنند. اما استولتنبرگ دبیرکل ناتو٬ هنوز هم حاضر نشده در این خصوص٬ به شکل قاطعانه موضعگیری کند. شاید به این دلیل که اساساً٬ تصمیمات ناتو٬ ارتباط مستقیمی با رویکرد آمریکا دارد و آمریکا نیز که در شرایط فعلی٬ در برابر کرونا و مشکلات داخلی و دغدغههای انتخاباتی دو حزب اصلی این کشور زمینگیر شده و عملاً نمیتواند اقدام خاصی انجام دهد.
دو پیام مهم چاووش اوغلو در مورد لیبی
مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه که نتوانسته بود همتای روسی خود سرگئی لاوروف را برای پایان دادن به اختلاف نظرات و سفر به استانبول اقناع کند٬ جدیداً در مورد تحرکات سیاسی و دیپلماسی ترکیه در لیبی٬ در شبکه تلویزیونی سی.ان.ان ترک٬ اظهاراتی بیان کرده که حاوی دو پیام مهم است.
نکته اول سخنان چاووش اوغلو این بود که ترکیه اعلام کرده نه تنها حاضر به مذاکره با ژنرال خلیفه حفتر نیست٬ بلکه معتقد است که دیگران نیز باید از مذاکره با حفتر خودداری کنند. چاووش اوغلو ضمن فتنهگر و غیرمشروع دانستن حفتر٬ اعلام کرده که ترکیه فقط با دولت وفاق ملی کار میکند و طی روزهای آتی٬ هیاتی از دولت مزبور به ترکیه میآید تا همکاری شرکتهای بزرگ ترکیه در حوزه انرژی در لیبی را بررسی کرده و توافقنامه های مربوط به این همکاری را امضا کنند.
اهمیت این سخن وزیر امور خارجه ترکیه در این است که پیشتر٬ اردوغان اعلام کرده بود:«هر آن ممکن است که حفتر به تمامی از روند مذاکرات کنار گذاشته شود.» به عبارتی دیگر٬ اردوغان امیدوار بود که جنگ در لیبی در مسیر تضعیف حفتر پیش برود و ظاهراً تا اینجای کار٬ چنین هدفی محقق شده است.
دومین نکته مهم سخنان چاووش اوغلو در مورد لیبی٬ اشاره به اهمیت گفتوگوی تلفنی رجب طیب اردوغان و دونالد ترامپ روسای جمهوری ترکیه و آمریکا در مورد آینده لیبی است.
وزیر امور خارجه ترکیه اعلام کرده که در گفتوگوی مثبت و سازنده بین ترامپ و اردوغان٬ مهمترین راهکارهای تعامل سازنده بین واشنگتن و آنکارا در ارتباط با پرونده لیبی بررسی شده و طرفین توافق کردهاند که در این خصوص٬ گفتوگوهای تیمی شروع شود.
این گفتوگوها فعلاً در سطح معاونین وزار در جریان است و به زودی در سطح وزرا٬ ادامه پیدا خواهد کرد. به عبارتی دیگر٬ آنکارا٬ در این ماجرا٬ ضمن تلاش برای اقناع مسکو پایان دادن به اختلافات با تیم ولادیمیر پوتین٬ در تلاش است با آمریکا نیز همکاری کند.
چاووش اوغلو امیدوار است در روزهای آتی٬ سفر تعویق شده لاوروف و شویگو انجام شود و در سایه توافق همزمان با مسکو و واشنگتن٬ اروپاییها نیز رفته رفته به تعامل با ترکیه تشویق شوند.
تمام اینها در حالی است که ترکیه در دو پرونده مهم فتحالله گولن و همچنین حمایت آمریکا از نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه٬ از واشنگتن گلهمند است و تلاش میکند تا با برجسته کردن اهمیت گروه آمریکایی آنتیفا با نهادهای اقماری پ.ک.ک٬ خود را به آمریکا نزدیکتر کند.
انتهای پیام/