به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، از عصر امام محمدباقر تا دوران امام رضا شاهد رشد و پویایی علمی و معرفتی تشیع هستیم. در این دوران هر کدام از اهلبیت علیهمالسلام در فضایی از اختناقِ دشمنان، با برپایی جلسات درس و بحث و مناظره، به نشر معارف ناب دین مبین اسلام پرداختند و شاگردان مبرّزی در زمینههای مختلف علمی، معرفتی و کلامی تربیت کردند. در این برهه از تاریخ اسلام شاهد گرایش حداکثری مردم به مکتب اهلبیت وحی هستیم، مردمی که عمدتاً در مکتب امویان رشد یافتند.
در این بین، عباسیان که خود با شعار «الرضا من آل الرسول»، امویان را کنار زدند و در عصر امام صادق به حکومت رسیدند، مجبور شدند به صورت مخفیانه و زیرکانه به تقابل با اهلبیت بپردازند. یکی از این راهکارها، برپایی جلسات مناظره بود که اوج آن را در عصر امام رضا (ع) میبینیم؛ به این ترتیب، اندیشمندانی از ادیان و مذاهب مختلف و با تحریک هارونالرشید به رویارویی علمی و اعتقادی با حضرت شتافتند تا به گمان خودشان با سؤالات پیچیده خود علم ایشان را زیر سؤال ببرند.
نقل است گروهی از علمای عراق و خراسان به دستور مأمون، در جلسهای گرد هم آمدند. از امام رضا علیه السلام نیز دعوت به عمل آمد. وقتی حضرت در آن مجلس حضور یافت، مأمون رو به حاضران در مجلس کرد و گفت: از معنای این آیه به من خبر دهید: «ثُمَّ اَوْرَثْنَا الْکِتابَ الَّذینَ اصْطَفَیْنا مِنْ عِبادِنا؛ سپس این کتاب را به آن بندگانمان که آنها را برگزیده بودیم، به میراث دادیم.»
علماء در جواب گفتند: منظور خداوند، همه امت [اسلامی] است.
مأمون رو به امام رضا علیه السلام کرد که شما [در این باره] چه میگویی؟ حضرت فرمود: آن گونه که علماء گفتند، نمیگویم، بلکه میگویم: «اَرَادَ اللَّهُ تَبَارَکَ وَ تَعَالَ بِذَلِکَ الْعِتْرَةَ الطَّاهِرَةَ؛ منظور خدای تبارک و تعالی از این [کلمه اصْطَفَیْنا] عترت پاک [رسول خدا] است.»
مأمون گفت: چگونه منظور خداوند عترت است، نه مابقی امت؟ امام رضا علیه السلام فرمود: اگر خداوند هم امت را قصد کرده بود، پس همه امت باید در بهشت باشند؛ چون [در ادامه آیه] همه را اهل بهشت قرار داده، میفرماید: «جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَهَا»؛ «بهشتهای همیشگی که داخل آن میشوند.» [یقینا همه امت اسلامی اهل بهشت نیستند،] پس وراثت مخصوص عترت پاک است، نه دیگران. (تحف العقول، ص425)
آن گاه حضرت رضا علیه السلام فرمود: آنان همان کسانی هستند که خداوند در قرآن توصیفشان کرده و فرموده: «اِنَّما یُرِیدُ اللّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ اَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهیرا؛ همانا خداوند میخواهد که آلودگی را از شما خاندان [پیامبر] بزداید و شما را پاک و پاکیزه گرداند.» و آنان همان کسانیاند که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: به درستی که من دو چیز گران بها: کتاب خدا و عترتم (اهل بیتم) را میان شما به جای میگذارم. هیچگاه از یکدیگر جدا نشوند تا اینکه در حوض [کوثر] بر من وارد شوند. ببینید که پس از من با آن دو چگونه برخورد میکنید. «یا أَیُّهَا النَّاسُ لَا تُعَلِّمُوهُمْ فَإِنَّهُمْ أَعْلَمُ مِنْکُمْ؛ ای مردم، به آنان چیزی یاد ندهید؛ زیرا آنان از شما داناترند.»
ادامه دارد ...
انتهایپیام/