به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سینمای هالیوود بعد از جنگ طولانی مدت با ویتنام تلاش بسیاری کرد تا بتواند جایگاه خود را نسبت به این جنگ بازتعریف کند. از این رهگذر گاهی با فیلمهایی به نفع خود به نوعی توجیهگر حضورش در این جنگ نابرابر بود (ما سرباز بودیم) و گاهی فیلمهایی ساخته است که علیه سیاستهای به کار رفته در دوران جنگ با ویتنام است (اینک آخرالزمان). دسته دوم اگرچه به نقد کاخ سفید میپردازد و حتی در برخی از این آثار صراحت لهجه بسیار روشنی دارد اما این آثار نیز ضمن آنکه در اسکار و دیگر مراسمهای مهم سینمایی آمریکا جوایز متعدد میگیرند در نهایت به نفع گفتمان لیبرالیسم مصادره میشوند و به سبک و روشی غیر مستقیم منافع ملی آمریکا را بار دیگر گوشزد میکنند.
سینما و سرگرمی آمریکا درباره جنگ تنها به مسائل مشابه فوق ختم نمیشود و مسائل و نکات دیگری نیز در بر دارد. مانند اینکه سینمای جنگ چه نسبتی با مخاطبان خود از حیث ایدئولوژی برقرار میکند، آیا این سینما در رد یا تأیید ایدئولوژی آمریکا میتواند باشد؟ سیاستهای آمریکا نسبت به این حادثه تاریخی چندساله در حوزه سرگرمی چیست؟ اقتصاد سینمایی و سرگرمی ایالات متحده آمریکا در این حوزه مبتنی بر چه اصولی است و... .
کتاب «سینما و رسانههای جنگی آمریکا بعد از جنگ ویتنام: سیاست، ایدئولوژی و طبقه» نوشته پیتر شکنر و پاتریشیاکیتون شکنر تلاش دارد تا با نگاهی جامع و تحلیلی این مسأله را بررسی کند.
نویسندگان این کتاب در دیباچه خود به نگرش کاخ سفید برای ساخت فیلم و بازیهای رایانهای برای جنگ پرداختهاند: زمانی که جنگهای افغانستان و عراق مطابق انتظار پیش نرفت، فیلمهای سینمایی و فیلمهای مستند و سایر رسانهها به صراحت به پیوند میان جنگ با نظام حاکم و البته به طور ضمنی به وجود یک طبقه حاکم در آمریکا اشاره کردند. از این رو، تولید فیلمهایی که این جنگها را جنگ خوب توصیف میکردند، تا حدود زیادی غیرممکن بود. در مقابل با توجه به سود فراوان پیمانکاران خصوصی در جنگهای افغانستان و عراق، ظهور بازیهای ویدئویی جنگی جدید، پیوند تجاری این بازیها با هالیوود و نقش حیاتی آنها به عنوان منبع جذب سرباز برای پنتاگون، معرفی سلاحهای ارتش در بازیهای ویدئویی جنگی، ارتباط آنها با صنعت اسلحهسازی، میتوان هر جنگ را یک جنگ خوب دانست.
فؤاد ایزدی مترجم این کتاب در مقدمه این اثر نوشته است: نویسندگان این کتاب تلاش کردهاند تا در این اثر خود به وجود ارتباطهای مالی گسترده پنتاگون با شرکتهای تولیدکننده بازیهای جنگی اشاره کنند. به عنوان نمونه، آنها به این موضوع اشاره میکنند که پنتاگون سال 2010 قراردادهایی را با شرکتهای تولیدکننده بازیهای ویدئویی امضا کرد تا از این راه نسلی از بازیکنندگان را جذب ارتش کنند و یا پس از حوادث 11 سپتامبر، سازندگان بازیهایی همچون فراخوان خدمت و مدال افتخار تلاش میکنند تا عملیاتهای نیروهای ویژه آمریکا را در سرتاسر جهان به تصویر بکشند.
یکی از نکات بسیار خوب و جذاب کتاب حاضر که مطالعه آن را برای علاقهمندان به شناخت فرهنگ و سیاست آمریکا ضروری میکند بررسی جامعی از بسیاری از فیلمهای سینمایی، مستند و بازیهای ویدئویی است که در آمریکا در زمینه جنگ تولید شده است. رویکرد جالب دیگر کتاب که نشان دهنده آن است که نویسنده به ادبیات و فرهنگ تمدن غرب احاطه داشته است مباحث ابتدایی کتاب است. پیتر شکنر و پاتریشیاکیتون شکنر، با اشاره به داستانهای اساطیری جنگی مانند حماسه ایلیاد و اودیسه هومر ابعاد جنگ و مسائل مرتفع بر آن میان سربازان و فرماندهان را بررسی کرده است. در ادامه کتاب با اشارههایی به نمایشنامههای شکسپیر و رمانهای جک لندن، هانری باربوس و دالتون ترومبو ادامه پیدا میکند.
یکی دیگر از بخشهای مهم این کتاب، اشاره به فیلمهای مستند ساخته شده درباره جنگهای افغانستان و عراق است و البته ناکامی این فیلمهای مستقل در گیشه در برابر فیلمهای جریان اصلی در آمریکا، زیرا تسلط چند کمپانی بزرگ بر صنعت سینمای این کشور اجازه نمیدهد تا فیلمهای مستقل بتوانند مخاطب خاص خود را جذب کنند. به باور این نویسندگان، بین محتوای فیلمهای سینمای سوم و توانایی آنها در جذب مخاطب گسترده، یک تناقض مهم وجود دارد. در واقع، به هر میزان که این فیلمها، ایدئولوژی ماشین جنگی را به چالش میکشند، امکان دیده شدن گسترده آنها دشوارتر میشود. انتشار این فیلمها در اینترنت نیز نمیتواند تضمینی برای جذب مخاطب فراوان باشد.
در بخش نخست این کتاب با عنوان «تکامل رسانه و سینمای جنگی آمریکا از زمان جنگ ویتنام» تحولات سینمای جنگی در یک بافتار تاریخی مورد بررسی قرار میگیرد. بخش دوم با عنوان «به تصویر کشیدن کارگر به مثابه جنگجو در رسانه و سینمای جنگی معاصر و رسانه» نمونههای خاصی از چگونگی بازنمایی جنگ در رسانه و سینمای آمریکا از جنگ ویتنام به این سو را مورد بررسی قرار میدهد. در بخش سوم که بخش ضمیمههای این کتاب است، فهرستی از فیلمها بر اساس حروف الفبا گردآوری شده است که بیشتر آنها از سال 1973 به این سو تولید شدهاند. همچنین در این بخش، حوادث مهم و فیلمهای تولید شده مرتبط با این رویدادها به ترتیب زمانی مورد اشاره قرار گرفته است.
مترجم کتاب در پاپان مینویسد: اگر چه ممکن است کتابهای مختلفی در خصوص هالیوود و یا نقش پنتاگون در تولید فیلمهای هالیوودی به رشته تحریر درآمده باشد، اما شاید هیچ یک به اندازه این کتاب نتوانسته باشد با نگاهی دقیق به آثار سینمایی تولید شده و در حقیقت با نگاهی از درون به نقد هالیوود و پیوندهای آن با ارتش و صنعت بازیهای رایانهای بپردازند.
کتاب «سینما و رسانههای جنگی آمریکا بعد از جنگ ویتنام: سیاست، ایدئولوژی و طبقه» توسط انتشارات مفید قم و به قیمت 50 هزار تومان منتشر شده است.
انتهای پیام/