به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سینمای دینی تنها با رویکرد معنویت، رهبانیت و عبودیت نیست بلکه از یک سو رویکرد ظلمستیزانه و عدالتخواهانه دارد و از سوی دیگر باید بتواند پیام دینی خود را برای آن سوی مرزها ارسال کند و دلهای تشنه را به خود جذب کند.
اما سینمای دینی ما اگرچه بهطور کلی در سالهای اخیر کمرنگ شده است و فقر ژانر در سینمای ما بیداد میکند، اما رویکرد اخیر بهمراتب در سینمای دینی مهجورتر است و شاید هنوز نیاز به یک آناتومی کامل دارد؛ اینکه سینمای دینی سیاسی چیست و از چه ویژگیهایی برخوردار است؟ برای اینکه یک فیلم سینمای دینی موفق ساخته شود چهنحوه ارتباطی با کشورهای جهان و عالم اسلام باید برقرار کرد؟ و دهها سؤال دیگر.
از این رو ما با برخی از فیلمسازان و سینماگرانی که در این حوزه به فیلمسازی مشغول بودند به گفتوگو پرداختیم و نظر آنان را درباره سینمای دینی پرسیدیم.
اسلاملو کارگردان صبح قریب که خود در دانشگاههای آمریکا سینما را تحصیل کرده است و هالیوود و فضای سینمای غرب را بهخوبی میشناسد، در گفتوگو با تسنیم بیان کرد: باورم این است که سینمای دینی و محتوامحور ما باید بیشترین درصد سینمای جمهوری اسلامی ایران را پوشش بدهد. ژانرهای دیگر که البته آنها نیز مهماند ضمن آنکه میتواند در خدمت سینمای دینی باشد بهعقیده من باید در اولویتهای بعدی ما قرار بگیرد اما متأسفانه فضا در سینمای ما بهعکس است. سینمای دینی ما در نظامی که انقلابش با نام اسلام و امام حسین(ع) گره خورده است بسیار مهجور است و از رهگذر این رویکرد قطعاً سینمای دینی عدالتخواه و سیاسی بیرون نخواهد آمد.
وی در ادمه بیان کرد: زمانی که مدیران فرهنگی خود بهعنوان اولین موانع برای تولید فیلم دینی نقش ایفا میکنند چه انتظاری میتوان داشت؟
ایکاش سینمای ما را بهعنوان سینمای شیعه در جهان میشناختند اما در زمان حاضر آن را سینمای نجیب میگویند و خارجیها هم سینمای انسانی. البته بهنظر من آنها با این عناوین خط میدهند و تعریف میکنند تا سینمای ما در حد همین سینمای اجتماعی و اصطلاحاً جشنوارهای باقی بماند. این کلمات و عناوین ما را بیچاره کرده است؛ درباره این مسأله با یک منتقد و یکی از داوران جشنوارههای خارجی به جدل پرداختم.
وی درباره حقیقت سینمای دینی به خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم گفت: سینمای حسینی و شیعی سیاسی است. اگر به حقیقت واقعه عاشورا نگاه کنیم میبینیم که اصلاً در بطن ماجرای امام حسین نگاه خنثی نیست. مکتب اعتقادی و آرمانخواه نمیتواند خنثی باشد و هنر آن نیز بهتبع آن بدون جهت نیست و پرسه در مه نمیزند. اما ما دچار غفلت شدهایم و انگشتشمار فیلم دینی جدی تولید میکنیم.
من در هالیوود تحصیل کردهام و کوچه پسکوچههای آنجا را از نزدیک دیدهام اما دیدم که در نهایت با سینمایی مواجهم که بهرهای از حقیقت ندارد برای همین خواستم با سینمای کشور بتوانم حقیقت را بیان کنم. علاقهمندان سینمای غرب و هالیوود از دور فکر میکنند که سینمای ایدهال آن است و باید مانند آن باشند.
وقتی تفکر ما مانند آن است دیگر نهتنها بهسمت سینمای دینی نمیرویم بلکه حتی در دیگر بخشهای سینمایی نیز کپی میکنیم. بهنظر من بیشتر فیلمهای اجتماعی، خانوادگی، اکشن و کمدی ما کپی سینمای خارجی است و ارزش افزوده خاصی را ندارد.
این کارگردان سینما درباره تفاوت سینمای دینی مسیحی با سینمای دینی جهان اسلام ابراز کرد: تمایز و تفاوت این دو از زمین تا آسمان است. آن سینما چیز دیگری است و این چیز دیگر. سینمای دینی ما بیشتر آیینی است که رگههای ضعیف دینی دارد. بهعقیده من در سینمای دینی ما با دین روبهرو نیستیم و معلوم نیست که با چهچیزی طرفیم اما در آنسو مشخص است که چه میخواهد بگوید و پیامش چیست. از فیلمهای انحرافی ضدمسیحی گرفته تا فیلمهای طرفدار مسیح، مانند بنهور و آهنگ برنادت که البته تعداد آنها نیز خیلی زیاد نیست و بعد از مدتی هم هنرمندان آوانگاردیسم آن را خراب کردند.
این سو سینمای دینی جدی نداریم و حق مطلب را ادا نکردیم؛ بشخصه تلاش کردم در فیلمهایم ادای دِین بکنم اما با این وجود شرمندهام. قلب تشیع و باطن آن، دارای عظیمترین مفاهیم جمال و جلال الهی است، حیف است که وظیفه خود را با زبان هنر ادا نکنیم.
وی در پایان به انتقاد شدید از برخی از فیلمهای ارزشی و تولیدی سازمانهای حاکمیتی گفت: برخی از این آثار مانند تنگه ابوغریب با آنچه در حقیقت در جبههها بوده است فاصله دارد. فکر نمیکنم آن روحیه و حس عاشورایی و کربلایی در این فیلم و فیلمهای مانند آن دیده بشود؛ ما باید برای این فیلمها جواب بدهیم.
اگر این فیلم و مانند آن را به مردم روسیه و دیگر کشورهایی که برای ارزشها و اعتقاداتشان اثر هنری جدی تولید میکنند، نشان بدهیم میگوید "انقلاب اسلامی و مکتب شیعه در آن کجا است؟"
مسئله تولید و تهیهکنندگی در فیلمهایی با این مضامین نیز خود بحث بسیار مهمی است که هریک از تهیهکنندگان در این زمینه ورود کردهاند از سختیها و مشکلات فراوان آن سخن میگویند.
محسن علیاکبری تهیهکننده فیلم مریم مقدس و کتاب قانون در این باره بیان کرد: اولین قدم برای شروع این مسیر فیلمنامه است، فیلمنامهای که جهانی و فرامرزی باشد. مرحله تحقیق و پژوهش برای فیلمنامه قوی بسیار مهم است.
وی راجع به آسیبشناسی سینمای دینی ما بیان کرد: سینمای دینی ما از ضعف فیلمنامه بهشدت برخوردار است. محتوای کمرنگ دینی و فکرشده نیز آسیب دیگری است که فیلم دینی جهانی را که بتواند با مردم دنیا ارتباط برقرار کند تهدید میکند.
نمایی از مریم مقدس(س)
علیاکبری درباره خنثی نبودن فیلم دینی در مسیر آزادگی و خداباور بیان کرد که سینمای دینی نباید بیجهت و بدون رویکرد باشد. فیلمهای دینی غربی نیز بهسمت هنجارشکنی و الحاد رفته است و با بهرهمندی از تکنیک و پروداکشن بزرگ مفاهیم ضددینی خود را بیان میکند. استفاده از بازیگران مطرح نیز برای بیان محتوا و پیام و ایجاد حس بسیار کارگر میافتد. سینمای دینی ما اما باید با محتوای غنی و جهت موجه انقلابی عمل کند و ایجاد تحول بکند. اثرگذارترین آثار سینمای دینی ما مانند مختارنامه و سریال یوسف پیامبر بهدلیل بهرهمندی از محتوا، فیلمنامه و عوامل هنری و فنی قوی توانست در سرتاسر جهان اسلام نامی و اثرگذار باشد.
شاید برای اثرگذاری بهتر فیلم بتوان با کشورهای مختلف همکاری کرد و از آنان نیز کمک گرفته شود. البته اینکه آنان نیز مسلمان باشند برای موفقیت شرط لازم است زیرا در صورتی که هنرمندان و عوامل فنی کار از دیگر ادیان باشند با نگرش و دیدگاه دینی خود وارد کار میشوند و این میتواند به پیکره کار لطمه بزند.
این تهیهکننده سینما در پایان ابراز کرد که فیلم مریم مقدس نیز در کشورهای گوناگون توانست اثر بسیار خوبی را بهجا بگذارد و نشان داد که توانایی آن را داشته است که بتواند تأثیر فرهنگی خود را بر جهان بگذارد.
با توجه به مطالبی که گفته شد میتوان به این نتیجه رسید که سینمای دینی سیاسی و جدی ما باید در وهله اول با پیدا کردن هدف و مقصد نهایی خود از تحقیق و پژوهش کاملی برخوردار باشد و ضمناً برای تأثیرگذاری بهتر است که با عوامل هنری کشورهای جهان اسلام در ارتباط باشد. سینمای دینی سیاسی باید از مکتب امام حسین(ع) برخوردار باشد و آن را سرمشق خود بکند.
انتهای پیام/+